του Μάριου Μαυρίδη, οικονομολόγος, βουλευτής Κερύνειας, ΔΗΣΥ

Η προεκλογική εκστρατεία ξεκίνησε πολύ νωρίς.  Η κυβέρνηση δέχεται καθημερινά κριτική για τον τρόπο που κυβερνά και για τον τρόπο που ασκεί κοινωνική πολιτική.  Πολύ συχνά ακούγονται φωνές, κυρίως από τα αριστερά, που υποστηρίζουν ότι οι απολαβές των συνταξιούχων έχουν μειωθεί κατά 30%, ότι περισσότεροι συνταξιούχοι ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας, ότι δεν έχουν φροντίδα, και ότι για όλα αυτά, φταίει η κυβέρνηση και η λιτότητα που εφαρμόζει και γενικά οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές.

Οι ισχυρισμοί αυτοί είναι ψευδείς, ανυπόστατοι και ατεκμηρίωτο, εκτός από την αύξηση των συνταξιούχων που ζουν κάτω από τα όρια της φτώχειας, και το οποίο οφείλεται στη γήρανση του πληθυσμού σε συνδυασμό με την μη ωρίμανση του Σχεδίου Κοινωνικών Ασφαλίσεων, που ολοκληρώνεται το 2022.  Η πραγματικότητα είναι ότι οι συντάξεις όχι μόνο δεν μειώθηκαν αλλά η αγοραστική της αξία έχει αυξηθεί, λόγω της μείωσης των τιμών κατά 4.3% τα τελευταία τέσσερα χρόνια.  Επιπλέον, ενώ το όριο της φτώχειας μειώθηκε κατά 20% τα τελευταία τέσσερα χρόνια, από €10,324 ετησίως (ή €794 το μήνα) στα €8,261 (ή €635 το μήνα), λόγω της γενικής μείωσης των μισθών, η κυβέρνηση το άφησε στις €10,200 για σκοπούς της μικρής επιταγής που λαμβάνουν οι χαμηλοσυνταξιούχοι.  Αν η κυβέρνηση ακολουθούσε αυστηρά τους κανονισμούς του Σχεδίου Ενίσχυσης των Συνταξιούχων, και μείωνε το όριο της φτώχειας στα €8,261 για ένα άτομο και €12,392 για δύο άτομα, τότε μια μεγάλη μερίδα συνταξιούχων δεν θα λάμβαναν τη μικρή επιταγή. Διότι σύμφωνα με το Σχέδιο που ξεκίνησε το 2009, για να πάρει κάποιος συνταξιούχος οικονομική στήριξη, θα πρέπει να έχει εισόδημα κάτω από τα όρια της φτώχειας.  Συνεπώς, όταν το όριο της φτώχειας μειώνεται, ο αριθμός των δικαιούχων μειώνεται.  Η κυβέρνηση επέλεξε να μην μειώσει τον αριθμό των δικαιούχων.

Μπορεί τα χρήματα που λαμβάνουν οι συνταξιούχοι να μην είναι αρκετά, και τα προβλήματα των συνταξιούχων να μην επιλύονται.  Θεωρώ ότι είναι πολύ δύσκολο κάποιος συνταξιούχος να μπορεί να έχει αξιοπρεπή διαβίωση με €500 και €600 το μήνα, όμως η πολιτεία κάνει ότι μπορεί για να προσφέρει το καλύτερο στους συνταξιούχους.  Είναι για αυτό το λόγο που η κυβέρνηση έχει αποφασίσει να εφαρμόσει καλύτερη στόχευση σε ότι αφορά την στήριξη προς τους χαμηλοσυνταξιούχους, δηλαδή να λαμβάνουν οικονομική στήριξη αυτοί που πραγματικά τη χρειάζονται.  Από την έναρξη του σχεδίου το 2009 μέχρι την ανάληψη της διακυβέρνησης από την παρούσα κυβέρνηση, δεν γινόταν σοβαρός έλεγχος του συστήματος, με αποτέλεσμα, όσοι έκαναν αίτηση, μπορούσαν να πάρουν τη μικρή επιταγή.  Η στόχευση που έχει εφαρμόσει η κυβέρνηση έχει εξοικονομήσει γύρω στα €4 εκατομμύρια, τα οποία η κυβέρνηση έδωσε πίσω στους χαμηλοσυνταξιούχους, με την αύξηση της μικρής επιταγής κατά €20 το μήνα.

Είναι κρίμα και άδικο η κυβέρνηση να δέχεται κριτική στη βάση ψευδών αναφορών και ανυπόστατων ισχυρισμών, επειδή σε εννέα μήνες θα έχουμε εκλογές.  Είναι και πολιτικά ανήθικο να χρησιμοποιούμε τους συνταξιούχους και άλλες ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού για να πλήξουμε την κυβέρνηση.  Τα αποτελέσματα της κοινωνικής πολιτικής της κυβέρνησης είναι ξεκάθαρα και δεν ο κάθε ένας μπορεί να τα επισημάνει.

του Μάριου Μαυρίδη, οικονομολόγος, βουλευτής Κερύνειας, ΔΗΣΥ

Τόσο η Κύπρος, όσο και η Ελλάδα, αλλά και άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης μαστίζονται από κύμματα μεταναστευσης, κυρίως των νέων, προς πλουσιότερες χώρες στην Ευρώπη, Αμερική, Καναδά και Αυστραλία.  Καλά κάνουν οι άνθρωποι αφού αναζητούν ένα καλύτερο μέλλον, είτε πρόκειται για πτυχιούχους που φεύγουν από τις χώρες τους επειδή δεν βρίσκουν τη δουλειά που επιθυμούν, είτε πρόκειτε για πτυχιούχους που παραμένουν στις χώρες που σπουδάζουν.  Υπάρχουν και πολλοί ανειδίκευτοι εργάτες, οι οποίοι απλά δεν μπορούν να ζήσουν με τους χαμηλούς μισθούς που προσφέρονται στις χώρες τους και αναγκάζονται να μεταναστεύσουν

Το φαινόμενο της μετανάστευσης ανάμεσα στις χώρες της Ευρώπης έχει οικονομικά κίνητρα.  Η μετανάστευση, ή άλλως κινητικότητα, από μια χώρα της Ευρωπης σε άλλη είναι αποτέλεσμα της ελεύθερης διακίνησης προσώπων μέσα στην Ενωμένη Ευρώπη και είναι βασικός στόχος της Ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.  Η οικονομική κρίση των τελευταίων ετών έχει συμβάλει στην αύξηση της κινητικότητας για ευνόητους λόγους, όμως η κινητικότητα θα ήταν πολύ περιορισμένη αν δεν υπήρχε ελεύθερη διακίνηση προσώπων.

Η μετανάστευση των νέων όμως από τις φτωχές χώρες σε πλουσιότερες δημιουργεί σοβαρά προβλήματα στην ανάπτυξη των οικονομιών που χάνουν εργατικό δυναμικό προς όφελος των οικονομιών που αποδέχονται το εργατικό δυναμικό.  Το ανθρώπινο κεφάλαιο είναι ο σημαντικότερος συντελεστής παραγωγής και αυτό έχει αποδειχθεί δια μέσου των αιώνων, αρκεί κανείς να παρατηρήσει πως οι Ηνωμένες Πολιτείες, που δεν είναι η μεγαλύτερη χώρα στον κόσμο, έχει γίνει η μεγαλύτερη οικονομία, με τεράστια διαφορά από την Κίνα, την Ινδία, και την ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση.  Το ανθρώπινο κεφάλαιο δεν είναι απλά ανθρώπινο δυναμικό αλλά εργατικό δυναμικό με γνώσεις, με δεξιότητες, εμπειρίες και καινοτόμες ιδέες.

Σύμφωνα με μελέτη του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ), οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, που υπέστησαν την μεγαλύτερη μετανάστευση μετά την ένταξη τους στην Ενωμένη Ευρώπη, υπέστησαν απώλεια παραγωγής ίση με το 7% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ), σε πραγματικούς όρους, και το ποσοστό αυτό αναμένεται να αυξηθεί κατά την επόμενη δεκαετία.

Το μεγαλύτερο όμως πρόβλημα της μετανάστευσης από φτωχές χώρες σε πιο πλούσιες είναι το συνταξιοδοτικό, αφού αυτοί που φεύγουν θα πληρώνουν ασφαλιστικές εισφορές στις χώρες που εργάζονται και όχι στις χώρες που μεγάλωσαν.  Η γήρανση του πληθυσμού στις φτωχές χώρες επιδεινώνει το προβλημα ακόμα περισσότερο.  Η μελέτη του ΔΝΤ αναφέρει ότι η Πολωνία αλλά και οι χώρες της Βαλτικής, Εσθονία, Λετονία και Λιθουανία, έχουν απωλέσει σημαντικό μέρος των νέων ανθρώπων τους, γεγονός που σημαίνει ότι η γήρανση του πληθυσμού στις χώρες αυτές θα επέλθει νωρίτερα.  Αυτό σημαίνει ότι λιγότεροι εργαζόμενοι θα πληρώνουν για περισσότερους συνταξιούχους, οι οποίοι μάλιστα θα ζήσουν περισσότερα χρόνια.

Οι μελέτες που συνδέουν την μετανάστευση με την οκονομική ανάπτυξη και το ασφαλιστικό, δείχνουν ότι τα πράγματα δεν θα είναι εύκολα για τις φτωχές χώρες που χάνουν ανθρώπινο δυναμικό (όχι απλά εργατικό δυναμικό).  Μπορεί η ελεύθερη διακίνηση να προσφέρει ευκαιρίες για τους πολίτες της Ευρώπης αλλά αυτοί που μένουν πίσω θα έχουν λιγότερα χρήματα κατά την συνταξιοδότηση τους.  Η καλύτερη λύση για τις φτωχές χώρες λοιπόν δεν είναι να αφήνει τους νέους να παρακολουθεί παθητικά τους νέους να φεύγουν αλλά να δημιουργήσουν ευκαιρίες για αυτούς στις χώρες τους.

του Μάριου Μαυρίδη, οικονομολόγος, βουλευτής Κερύνειας, ΔΗΣΥ

Μία μετά την άλλη, οι ανεξάρτητες υπηρεσίες παρελαύνουν από τη Βουλή για την εξέταση των προϋπολογισμών τους και με την ευκαιρία αυτή καταθέτουν και τα αιτήματα τους.  Η Υπηρεσία του Γενικού Ελεγκτή, η Νομική Υπηρεσία, η Δικαστική Εξουσία και άλλες υπηρεσίες ζητούν πραγματική ανεξαρτησία σε ότι αφορά τις οικονομικές τους ανάγκες, αυτονομία στις προσλήψεις κλπ.  Ουσιαστικά αυτό που ζητούν είναι οι προϋπολογισμοί τους να μην ελέγχονται από την κυβέρνηση αλλά απλά να κατατίθενται στη Βουλή για έγκριση.  Το αίτημα των ανεξάρτητων υπηρεσιών για ανεξαρτησία και αυτονομία είναι ορθό και δίκαιο, διότι οι υπηρεσίες αυτές πρέπει να είναι ανεξάρτητες από την επιρροή της εκτελεστικής εξουσίας, έτσι που να επιτελούν το έργο τους αντικειμενικά και αμερόληπτα. Αυτό το αποδέχεται τόσο η κυβέρνηση, όσο και Βουλή, καθώς επίσης και η Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία προστατεύει τους θεσμούς αυτούς.  Το πρόβλημα όμως είναι το κόστος.  Υπάρχουν δεκάδες ανεξάρτητες υπηρεσίες αλλά και άλλες υπηρεσίες του δημοσίου που χρειάζονται προσωπικό για να λειτουργούν πιο αποτελεσματικά και να εξυπηρετούν την κοινωνία και την οικονομία.  Το κόστος είναι ήδη ψηλό, και οι επιπρόσθετες προσλήψεις θα ανεβάσουν το κόστος ακόμη περισσότερο.   Το πρόβλημα είναι ακόμη πιο μεγάλο εάν οι προσλήψεις καλύπτουν μόνιμες θέσεις.  Το κόστος του δημοσίου το πληρώνει ο φορολογούμενος.  Η κυβέρνηση έχει υποχρέωση να λειτουργεί με το ελάχιστο δυνατό κόστος.  Όταν η κυβέρνηση αυξάνει τις δαπάνες θα πρέπει να γνωρίζει εκ των προτέρων ότι διαθέτει τα χρήματα σε μόνιμη βάση.  Η υποχρέωση για ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς είναι δεδομένη και δεν μπορεί να παραβιαστεί σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα.  Για να μπορεί η κυβέρνηση να αυξήσει τις δαπάνες της, θα πρέπει να κάνει περικόψει από κάπου αλλού, εκτός και αν τα φορολογικά έσοδα αυξηθούν σε μόνιμη βάση.

Εάν οι ανεξάρτητες υπηρεσίες συνεχίσουν να λειτουργούν υποστελεχωμένες, τότε απλά θα καθυστερεί το έργο τους, για παράδειγμα η Νομική Υπηρεσία θα καθυστερεί τις υποθέσεις και ο Γενικός Ελεγκτής δεν θα μπορεί να διενεργεί έγκαιρα τους ελέγχους για να ανακαλύπτει ή να αποτρέπει σκάνδαλα και φαινόμενα διαφθοράς.  Αυτό ισχύει και για άλλες υπηρεσίες του κράτους, όπως στις υπηρεσίες υγείας και παιδείας, στις υπηρεσίες του κτηματολογίου και τις πολεοδομίας και στις στις Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας, Οι καθυστερήσεις προκαλούν οικονομικό και κοινωνικό κόστος.

Η λύση στο πιο πάνω πρόβλημα είναι η υιοθέτηση της πρακτικής της εργοδότησης με συμβόλαια αντί με τη δημιουργία μόνιμων θέσεων.  Οι μόνιμες θέσεις δημιουργούν μόνιμες δαπάνες για το δημόσιο μέχρι την αφυπηρέτηση των εργαζομένων ενώ τα συμβόλαια μπορεί να ισχύουν εφόσον υπάρχουν ανάγκες.  Η δημιουργία μόνιμων θέσεων, οι κλίμακες, οι αναβαθμίσεις θέσεων και οι αυτόματες αυξήσεις, ευθύνονται σε μεγάλο βαθμό για τη χρεωκοπία του δημοσίου στην Κύπρο.  Δεν είναι λίγες οι υπηρεσίες όπου εργαζόμενοι πλερώνονται χωρίς να παράγουν και δεν είναι λίγες οι υπηρεσίες που χρειάζονται προσωπικό για να προσφέρουν ουσιώδης υπηρεσίες στους πολίτες και στην κοινωνία.  Κανονικά όλοι οι εργαζόμενοι του δημοσίου θα έπρεπε να εργάζονται με συμβόλαια.  Το δημόσιο δεν πρέπει να εργοδοτεί προσωπικό που δεν το χρειάζεται. Το κράτος δεν μπορεί να ασκεί κοινωνική πολιτική με το να εργοδοτεί περισσότερους εργαζόμενους από όσους χρειάζεται. Η κυβέρνηση έχει υποχρέωση να διαχειρίζεται τα χρήματα των φορολογουμένων με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.

του Μάριου Μαυρίδη, οικονομολόγος, βουλευτής Κερύνειας, ΔΗΣΥ

Η ποσοτική χαλάρωση (quantitative easing) που εφαρμόζουν οι Κεντρικές Τράπεζες σε όλες γενικά τις ανεπτυγμένες οικονομίες, πιέζει συνεχώς τις αποδόσεις των κρατικών ομολόγων προς τα κάτω, με απώτερο στόχο βεβαίως την άνοδο των τιμών.  Οι Κεντρικές Τράπεζες αγοράζουν μαζικά κρατικά ομόλογα (αποπληρώνοντας ουσιαστικά τα ομόλογα πριν από τη λήξη τους), διοχετεύοντας τεράστιες ποσότητες χρημάτων στο τραπεζικό σύστημα.  Τα χρήματα αυτά δανείζονται στη συνέχεια στην οικονομία, αυξάνοντας την εγχώρια ζήτηση και προκαλώντας αύξηση των τιμών. Η αύξηση των τιμών αποτελεί κίνητρο για τους παραγωγούς να αυξήσουν την παραγωγή τους και να δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας. 

Παράλληλα με την αύξηση της παραγωγής και δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας, η ποσοτική χαλάρωση αυξάνει τη ζήτηση και τις αγορές κρατικών ομολόγων, με αποτέλεσμα να μειώνονται οι αποδόσεις τους. Ποτέ στο παρελθόν οι αποδόσεις των κρατικών ομολόγων δεν ήταν τόσο χαμηλές, και σε ορισμένες περιπτώσεις αρνητικές, δηλαδή όταν αγοράζεις ένα ομόλογο, πληρώνεις περισσότερα από τα χρήματα που θα σου προσφέρει στη λήξη του.  Οι χαμηλότερες αποδόσεις έχουν εξαιρετικό θετικό αντίκτυπο στα δημοσιονομικά των κρατών που εκδίδουν ομόλογα αυτή την περίοδο.

Αν εξετάσει κανείς τις αποδόσεις των κρατικών ομολόγων στις διεθνείς αγορές, θα διαπιστώσει ότι πολλές χώρες δανείζονται με πολύ χαμηλό επιτόκιο, και αυτό είναι πολύ σημαντικό στην προσπάθεια τους να εξυγιάνουν και να νοικοκυρέψουν τα δημόσια οικονομικά.  Κάποιες χώρες μάλιστα, όπως η Γερμανία, η Γαλλία, η Ισπανία, και φυσικά η Ιαπωνία, δανείζονται με σχεδόν μηδενικά επιτόκια.  Η Γερμανία για παράδειγμα, εκδίδει ομόλογα με διάρκεια 10 χρόνια και πληρώνει τόκο 0.13% για όλα τα χρόνια, η Γαλλία 0.44% και η Ισπανία 1.2%.  Τα ομόλογα που εκδίδει μια χώρα λήγουν σε διαφορετικές ημερομηνίες, και κάθε φορά που λήγει ένα από αυτά, ην κυβέρνηση εκδίδει νέο ομόλογο για να ξοφλήσει αυτό που λήγει.  Αν η περίοδος των χαμηλών επιτοκίων συνεχιστεί για μερικά χρόνια ακόμα, οι περισσότερες χώρες της Ευρώπης θα μπορέσουν να αντικαταστήσουν το χρέος τους με πολύ φθηνό δανεισμό, πληρώνοντας ψίχουλα σε τόκους.  Η Ιαπωνία για παράδειγμα, όπου τα επιτόκια είναι σχεδόν μηδέν για πάρα πολλά χρόνια, έχει το ψηλότερο δημόσιο χρέος στον κόσμο ως ποσοστό του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος, αλλά πληρώνει πολύ λίγα σε τόκους.  Γι’ αυτό και τα Ιαπωνικά κρατικά ομόλογα διατηρούν πολύ ψηλές βαθμολογίες από τους οίκους αξιολόγησης.

Οι Κεντρικές Τράπεζες έχουν θέσει ως στόχο το επίπεδο του πληθωρισμού να είναι γύρω στο 2%, ένα επίπεδο που είναι αρκετό για να ερεθίσει την οικονομική δραστηριότητα, χωρίς να μειώνει την αγοραστική δύναμη των μισθών.  Εννοείται ότι οι εργαζόμενοι θα λαμβάνουν αυξήσεις στη βάση της παραγωγικότητας, η οποία θα πρέπει λογικά να εξουδετερώνει την διάβρωση των μισθών εξ’ αιτίας του πληθωρισμού.  Γι’ αυτό το λόγο η αυτόματη αύξηση στους μισθούς, λόγω Αυτόματης Τιμαριθμικής Αναπροσαρμογής, γενικών αυξήσεων και κλιμάκων, αποτελεί στρέβλωση στη διαχείριση της αγοράς εργασίας.  Αυτό που χρειάζεται η αγορά εργασία για να δουλέψει καλύτερα, είναι οι αυξήσεις να δίδονται στη βάση της παραγωγικότητας.

του Μάριου Μαυρίδη, οικονομολόγος, βουλευτής Κερύνειας, ΔΗΣΥ

Η καλύτερη μεταρρύθμιση της τοπικής αυτοδιοίκησης είναι η διοικητική και οικονομική αυτονομία των Δήμων και Κοινοτήτων.  Οι τοπικές αρχές θα πρέπει να λειτουργούν ως μικρές κυβερνήσεις στα θέματα που τους αφορούν.  Οι τοπικές αρχές θα πρέπει να έχουν εξουσίες να φορολογούν τους πολίτες αλλά θα είναι υπόλογοι σε αυτούς.  Άλλο είναι η κυβέρνηση να φορολογεί γενικά τους πολίτες και να επιχορηγεί τους Δήμους και άλλο είναι οι Δήμοι να φορολογούν κατ’ ευθείαν τους δημότες τους για να χρηματοδοτούν τις δαπάνες τους.  Όταν ένας Δήμος φορολογεί τους δημότες του, οι δημότες θα αναμένουν καλύτερη διαχείριση και καλύτερες υπηρεσίες και θα ασκούν τις ανάλογες πιέσεις.  Το όπλο του δημότη θα είναι η ψήφος του, η οποία θα έχει περισσότερη αξία σε σχέση με την αξία που έχει σήμερα με βάση το υφιστάμενο σύστημα.  Οι τοπικοί άρχοντες θα νιώθουν την πίεση από τους δημότες και θα έχουν κίνητρο να κάνουν καλύτερη διαχείριση και να προσφέρουν ποιοτικές υπηρεσίες με το χαμηλότερο δυνατό κόστος.  Ως αποτέλεσμα, οι δημότες θα πληρώνουν χαμηλότερα τέλη και φορολογίες. Επειδή οι τοπικοί άρχοντες εκλέγονται κάθε πέντε χρόνια, θα έχουν κάθε κίνητρο να μειώνουν φορολογίες και όχι να τις αυξάνουν, διότι οι ψηφοφόροι θα παρακολουθούν από κοντά.

Σύμφωνα με τον προϋπολογισμό του 2017, το κράτος θα ξοδέψει €94 εκατομμύρια για επιχορήγηση προς τους Δήμους και τις κοινότητες.  Στο ποσό αυτό δεν περιλαμβάνονται έργα της κυβέρνησης από τα οποία επωφελούνται Δήμοι και Κοινότητες, όπως είναι αυτοκινητόδρομοι, διαχείριση αποβλήτων, και άλλες υποδομές.  Η κυβερνητική χορηγία προς τους Δήμους των ελεύθερων περιοχών ανέρχεται στα €54 εκατομμύρια, η χορηγία προς τα Κοινοτικά Συμβούλια των ελεύθερων περιοχών ανέρχεται στα€13 εκατομμύρια.  Η οικονομική βοήθεια έναντι απώλειας επαγγελματικού φόρου προς τους Δήμους ανέρχεται στα €20 εκατομμύρια, και η χορηγία για τον οδικό φωτισμό (κατανάλωση) των Τοπικών Αρχών ανέρχεται στα €4 εκατομμύρια.  Η κυβέρνηση προσφέρει επίσης χορηγία ύψους €4.5 εκατομμυρίων προς τις Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης των κατεχόμενων περιοχών.

Η κυβερνητική χορηγία των €94 εκατομμυρίων προς τους Δήμους και τις Κοινότητες, θα πρέπει κατά τη γνώμη μου να τερματιστεί (εκτός από τη χορηγία προς τους κατεχόμενους Δήμους και Κοινότητες), και η χρηματοδότηση των Δήμων και των Κοινοτήτων να προέρχεται αποκλειστικά από ίδιους πόρους. Αν ένας Δήμος θέλει να ξοδέψει περισσότερα, θα πρέπει να χρεώνει τους δημότες του και όχι το σύνολο των φορολογουμένων της χώρας.  Αυτό είναι το ορθό και το δίκαιο.  Αν ένας Δήμος είναι σπάταλος, οι δημότες ενδεχομένως να αντιδράσουν και αυτό είναι το καλύτερο εργαλείο πίεσης, που θα αναγκάσει το Δήμο να νοικοκυρευτεί.

Η μεταρρύθμιση της τοπικής αυτοδιοίκησης που προτείνει η κυβέρνηση, προβλέπει τη συμπλεγματοποίηση υπηρεσιών, τη σταδιακή μείωση των Δήμων, τη δημιουργία ενιαίων φορέων αδειοδότησης κλπ.  Η προτεινόμενη μεταρρύθμιση είναι βεβαίως προς την ορθή κατεύθυνση και αναμένεται ότι θα αυξήσει την αποτελεσματικότητα της τοπικής αυτοδιοίκησης, θα βελτιώσει την ποιότητα των προσφερόμενων υπηρεσιών και θα μειώσει το κόστος λειτουργίας της τοπικής αυτοδιοίκησης. 

Με την πλήρη φιλελευθεροποίηση της τοπικής αυτοδιοίκησης όμως, θα δημιουργηθούν τέτοιες προϋποθέσεις, που οι στόχοι της προτεινόμενης μεταρρύθμισης θα επιτευχθούν από μόνοι τους σε βάθος χρόνου.  Οι Δήμοι θα νιώσουν την ανάγκη να συνεργαστούν μεταξύ τους για να προσφέρουν καλύτερες υπηρεσίες με χαμηλότερο κόστος, για να ικανοποιήσουν τους δημότες τους.  Κάποιοι Δήμοι θα αναγκαστούν να κλείσουν ή θα μετατραπούν σε Κέντρα Εξυπηρέτησης των Πολιτών.

του Μάριου Μαυρίδη, οικονομολόγος, βουλευτής Κερύνειας, ΔΗΣΥ

Ο καλύτερος τρόπος για την κυβέρνηση να δημιουργήσει ανάπτυξη είναι να μειώσει τις δαπάνες της και κατ’ επέκταση τις φορολογίες.  Διότι με τη μείωση των φορολογιών τα νοικοκυριά έχουν περισσότερα χρήματα να ξοδέψουν και οι επιχειρήσεις μπορούν να κάνουν περισσότερες επενδύσεις.  Αντί λοιπόν η κυβέρνηση να φορολογεί τους πολίτες και τις επιχειρήσεις για να ικανοποιήσει διάφορες ομάδες συμφεροντολόγων, να αφήσει τον ιδιωτικό τομέα να αξιοποιήσει τα χρήματα αυτά πολύ καλύτερα. Είμαι σίγουρος ότι αυτοί που έχουν τα χρήματα θα είναι πολύ πιο προσεκτικοί όταν τα ξοδεύουν ή όταν τα επενδύουν από ότι είναι η κυβέρνηση, η οποία πολλές φορές εγκλωβίζεται στην εξυπηρέτηση συμφερόντων.  Γενικά οι πολιτικοί είναι ευάλωτοι σε πιέσεις από ομάδες συμφερόντων και ενδίδουν εύκολα, αφού τα χρήματα δεν είναι δικά τους.  Το γνωστό γνωμικό «απ΄ όν φορτώνει πόσσω σου, τάνα του να φορτώσει» είχε μεγάλη επιτυχία στο παρελθόν.

Είναι καλό και χρήσιμο όμως για τον πολίτη να γνωρίζει ότι οι δαπάνες του κράτους είναι από τις ψηλότερες στην Ευρώπη, γύρω στα €6.7 δις ετησίως ή 38% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ).  Και ενώ η βασική αρχή είναι ότι κάθε ευρώ που ξοδεύει το κράτος θα πρέπει να είναι «επένδυση» για την κοινωνία, η κατάσταση είναι πολύ διαφορετική.  Η πραγματικότητα είναι ότι κάθε ένα ευρώ ανάπτυξης στον κρατικό προϋπολογισμό,  ισοδυναμεί με τέσσερα ευρώ σε μισθούς, και τρία ευρώ σε κοινωνικές παροχές.  Το υδροκέφαλο και σπάταλο κράτος περιορίζει τις δημόσιες επενδύσεις και αυτή η κατάσταση είναι διαχρονική.  Το κράτος ξοδεύει πολύ περισσότερα σε μισθούς και κοινωνικές παροχές παρά σε δημόσιες επενδύσεις.  Σύμφωνα με τα στοιχεία του προϋπολογισμού για το έτος 2017, οι δαπάνες προσωπικού ανέρχονται στο €2.56 δις (πριν τις αποκοπές), οι κοινωνικές παροχές (γενικά οι μεταβιβάσεις) στα €1.9 δις και οι δημόσιες επενδύσεις στα €560 εκατομμύρια, ενώ το κόστος εξυπηρέτησης του δημοσίου χρέους είναι άλλα €500 εκατομμύρια (λόγω μείωσης των επιτοκίων που προκύπτει από την εξυγίανση των δημοσίων οικονομικών).  Άλλο €1.1 δις ξοδεύει το κράτος για λειτουργικές δαπάνες.  Αξίζει να σημειωθεί ότι η κυβέρνηση δεν έχει αυξήσει τις δαπάνες της για τέταρτη συνεχόμενη χρονιά, αναλαμβάνοντας σημαντικό πολιτικό κόστος.  Είναι η μόνη κυβέρνηση από το 1960, η οποία μειώνει σταδιακά και σταθερά το δημοσιονομικό έλλειμμα στο μηδέν και δεν φορτώνει χρέη στις επόμενες γενεές.

Η αντίληψη ότι ο δημόσιος τομέας πρέπει να ξοδεύει χρήματα για να δημιουργεί ανάπτυξη είναι ορθή εάν γίνεται στα πλαίσια των οικονομικών δυνατοτήτων και εάν περιορίζεται σε υποδομές.  Ο δημόσιος τομέας δεν πρέπει να παράγει ο ίδιος αλλά να δημιουργεί τις προϋποθέσεις για να παράγει ο ιδιωτικός τομέας.  Πολλές φορές δεν χρειάζονται χρήματα για να δημιουργηθεί ανάπτυξη αλλά κίνητρα και προϋποθέσεις.  Για παράδειγμα, η αναγνώριση των ιδιωτικών πανεπιστημίων πριν 15 χρόνια έχει φέρει εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ επενδύσεις στην Κύπρο.  Η προοπτική του Γενικού Σχεδίου Υγείας έχει δημιουργήσει επενδύσεις στο χώρο της υγείας που επίσης ανέρχονται σε μερικές εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ.  Η φιλελευθεροποίηση των αιθέρων στις αερομεταφορές έχει αυξήσει την επιβατική κίνηση σε πρωτόγνωρα επίπεδα ενώ ο έντονος ανταγωνισμός έχει μειώσει τις τιμές αισθητά.  Η ανάθεση των λιμανιών σε ιδιώτη επενδυτή έχει ήδη αποφέρει έσοδα γύρω στα €38 εκατομμύρια για φέτος και αυξημένα ετήσια έσοδα (ανάλογα με τον τζίρο) κάθε χρόνο για τα επόμενα 25 χρόνια.  Η εμπειρία της ανάθεσης της διαχείρισης των αερολιμένων είναι χαρακτηριστική, αφού το κράτος έχει ετήσια έσοδα το 1/3 των εσόδων του επενδυτή, χωρίς να έχει ξοδέψει ούτε ένα ευρώ.  Η ηλεκτρονική διακυβέρνηση, η μείωση της γραφειοκρατίας και πολλά άλλα έργα υποδομής, μπορούν να φέρουν ανάπτυξη στην οικονομία χωρίς το κράτος να ξοδέψει χρήματα.