του Τάσου Μητσόπουλου
Πριν από λίγες μέρες το μεγαλόπρεπο και προσφάτως ανακαινισμένο Σισμανόγλειο Μέγαρο, που βρίσκεται στη μεγάλη οδό του Πέραν και φιλοξενεί το Γενικό Προξενείο της Ελλάδος στην Κωνσταντινούπολη, φιλοξένησε μια πολύ σημαντική έκθεση φωτογραφίας. Η έκθεση αυτή περιλαμβάνει φωτογραφίες από 53 ελληνορθόδοξους ναούς της Πόλης που οικοδομήθηκαν πριν από τη μεταρρυθμιστική περίοδο του Τανζιμάτ, που άρχισε το 1839 και αποτελεί το προϊόν της συστηματικής επιστημονικής έρευνας ενός κορυφαίου Τούρκου βυζαντινολόγου του Δρος Ζαφέρ Καρατζά.
Τα εγκαίνια της έκθεσης τέλεσε ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος ο οποίος με τον εναργή και γλαφυρό του λόγο προκάλεσε ρίγη συγκίνησης στους εκατοντάδες επισκέπτες και κατάφερε από τη μια να αναβιώσει το ιστορικό κλίμα της περιόδου εκείνης μέσα στην οποία οικοδομήθηκαν οι ναοί και από την άλλη να στείλει μηνύματα πίστης, ελπίδας και απαντοχής. Το άρθρο αυτό, αντί άλλης αναφοράς που θα ήταν εξ ορισμού λειψή, δανείζεται αποσπάσματα της ομιλίας του Παναγιοτάτου στην τελετή εγκαινίων και αποτελεί ελάχιστο φόρο τιμής στην ακαταπόνητη και απροσκύνητη Ρωμιοσύνη της Πόλης και στον κατεξοχήν εμπνευσμένο εκφραστή της, στην σεπτή κορυφή της Ορθοδοξίας, τον Αρχιεπίσκοπο Κωνσταντινουπόλεως, Νέας Ρώμης και Οικουμενικό Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο.
«Το αντικείμενον της παρούσης Εκθέσεως είναι οι Ναοί της Κωνσταντινουπόλεως μετά την δευτέραν άλωσιν και μέχρι των μεταρρυθμίσεων του Τανζιμάτ και του Ισλαχάτ. Αι 53 τον αριθμόν μικραί, ταπειναί, χαμηλαί, ρυθμού βασιλικής, εκκλησίαι, κρυμμέναι πίσω από άλλας μεγαλυτέρας οικοδομάς, ωσάν σεμναί εντροπαλαί κορασίδες παλαιοτέρων εποχών, δια να μη δίδουν στόχον, να μη προκαλούν το κυριαρχούν στοιχείον! Αι εκκλησίαι που ηγιάσθησαν από τα δάκρυα των πονεμένων, τους στεναγμούς των αδικουμένων, τας προσευχάς των πολλαχώς δοκιμαζομένων! Αι εκκλησίαι που ήσαν η ανοικτή θερμή πατρική αγκαλιά του Θεού δια τους πατέρας μας, και εξακολουθούν να είναι και δι’ ημάς!
Τας αγαπώμεν όλας! Είναι κομμάτι της ψυχής μας! Είναι η ανάσα της ζωής μας! Είναι η έκτυπος σφραγίς της ταυτότητος της «Πονεμένης Ρωμιοσύνης»! Και βεβαίως, εφ’ όσον ζώμεν και αναπνέομεν δεν πρόκειται να τας εγκαταλείψωμεν ή να τας αφήσωμεν αλειτουργήτους. Όσον είναι αναμμένο το κανδήλι της ζωής μας, θα είναι αναμμένη και η κανδήλα των εκκλησιών αυτών!».
