Διάσκεψη τύπου σήμερα του προέδρου του Δημοκρατικού Συναγερμού Νίκου Αναστασιάδη για την οικονομία:
Έχω συγκαλέσει αυτή τη διάσκεψη τύπου για να εκφράσω δημόσια την ανησυχία και αγωνία του Δημοκρατικού Συναγερμού για την πορεία της οικονομίας μας.
Απευθύνω σήμερα ύστατη έκκληση προς την κυβέρνηση. Να συνειδητοποιήσει ότι έφτασε η ώρα για τη λήψη ουσιαστικών μέτρων και διαρθρωτικών τομών. Τα ημίμετρα δεν είναι η λύση. Δεν ήταν ποτέ.
Απευθύνομαι επίσης προς όλους τους εμπλεκόμενους φορείς και οργανώσεις. Και τους καλώ να αρθούν στο ύψος των περιστάσεων.
Απευθύνομαι προς το σύνολο των συμπολιτών μας, για να τους πω ότι με τις σωστές αποφάσεις μπορούμε να αποφύγουμε τα χειρότερα και να διασφαλίσουμε όλα όσα με κόπο κτίσαμε στα χρόνια που πέρασαν.
Κυρίες και κύριοι,
Αυτή δεν είναι η ώρα για την αναζήτηση ευθυνών για τα λάθη και τις παραλήψεις που μας έφεραν σε αυτό το σημείο. Είναι όμως η ώρα να ανοίξουμε τα μάτια, να δούμε τις πραγματικές διαστάσεις του προβλήματος και να καταλήξουμε συλλογικά στις σωστές αποφάσεις.
Η κυπριακή οικονομία τους τελευταίους μήνες έχει υποστεί αλλεπάλληλες και διαδοχικές υποβαθμίσεις από τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης. Ως αποτέλεσμα των υποβαθμίσεων αυτών, το κόστος δανεισμού του κυπριακού κράτους έχει αυξηθεί ραγδαία. Αυτή την στιγμή το επιτόκιο με το οποίο δανείζεται η κυβέρνηση είναι το ψηλότερο μεταξύ των χωρών της Ευρωζώνης, με εξαίρεση τις χώρες που έχουν ήδη προσφύγει στον Μηχανισμό Στήριξης.
Να σημειώσω επίσης ότι σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του δείκτη εμπιστοσύνης στις οικονομίες της Ευρωζώνης η Κύπρος βρίσκεται στη 2η χειρότερη θέση μετά την Ελλάδα.
Συγκεκριμένα, το ομόλογο του 2015 έχει πλέον ξεπεράσει το 8%, το οποίο είναι διπλάσιο από αυτό της Ισπανίας, που είναι η χώρα που ακολουθεί. Ιδιαίτερα ανησυχητικό είναι επίσης το γεγονός ότι τα μεσοπρόθεσμα ομόλογα έχουν πιο ψηλή απόδοση από τα μακροπρόθεσμα, γεγονός που υποδηλώνει ότι οι αγορές εκτιμούν ότι ο κίνδυνος για την κυπριακή οικονομία είναι άμεσος. Μέσα σε 11 μήνες το δεκαετές ομόλογο αυξήθηκε κατά 5 μονάδες ενώ το πενταετές ομόλογο, στη δευτερογενή αγορά, έχει αυξηθεί 3% μέσα σε 3 βδομάδες.
Αυτή η απότομη άνοδος των επιτοκίων έχει καταστήσει τη σύναψη δανείων από τις διεθνείς αγορές όχι μόνο ασύμφορη αλλά και αδύνατη για τη χώρα μας. Και για αυτόν ακριβώς το λόγο η κυβέρνηση επιχειρεί με εγχώριο, βραχυπρόθεσμο κυρίως, δανεισμό να ικανοποιήσει τις χρηματοδοτικές της ανάγκες. Η πρακτική όμως αυτή, απορροφά την διαθέσιμη ρευστότητα από την αγορά και διατηρεί τα τραπεζικά επιτόκια σε υψηλά επίπεδα. Αυτό με τη σειρά του αυξάνει τα κόστη του ιδιωτικού τομέα και στραγγαλίζει τις όποιες προοπτικές ανάπτυξης.
Η πρακτική της προσφυγής σε εγχώριο δανεισμό δεν μπορεί να συνεχιστεί και για έναν επιπρόσθετο λόγο. Η εγχώρια αγορά, πολύ απλά, δεν διαθέτει την αναγκαία ρευστότητα για να ικανοποιήσει τις ανάγκες δανεισμού αν ληφθεί υπόψη πως για τους επόμενους 12 μήνες ανέρχονται στα €3,5δις περίπου.
Το κράτος θα αναγκαστεί, αργά ή γρήγορα, να απευθυνθεί και πάλι στις διεθνείς αγορές με τον κίνδυνο όμως να μην μπορούμε να δανειστούμε. Ειδικά εάν θα ακολουθήσουν και νέες υποβαθμίσεις της οικονομίας μας, εξέλιξη που πρέπει, δυστυχώς, να θεωρείται πολύ πιθανή. Είναι αυτό που ωθεί ορισμένους αναλυτές στο εξωτερικό να θεωρούν ότι η Κύπρος θα είναι πιθανώς η επόμενη χώρα που θα χρειαστεί να προσφύγει στον Μηχανισμό Στήριξης της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Κυρίες και κύριοι,
Στην καρδιά του οικονομικού μας προβλήματος είναι η συνεχής διόγκωση των δημοσίων δαπανών. Στις εποχές των ψηλών ρυθμών ανάπτυξης και των αυξημένων δημοσίων εσόδων το πρόβλημα, παρόλο που και τότε ήταν υπαρκτό, δεν ήταν τόσο πιεστικό.
Σήμερα όμως, με τους πολύ πιο χαμηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, τους οποίους μάλλον θα πρέπει να συνηθίσουμε, αυτή η συνεχής διόγκωση των δημοσίων δαπανών έχει οδηγήσει στην σοβαρή επιδείνωση των δημοσίων οικονομικών. Αυτό εντοπίζουν όσοι μας κρίνουν και μας αξιολογούν από το εξωτερικό.
Ενδεικτικά αναφέρω πως ξεκινώντας με ένα δημοσιονομικό πλεόνασμα της τάξης του 0,9% του ΑΕΠ το 2008, κλείσαμε το 2010 με δημοσιονομικό έλλειμμα της τάξης του 5,3% του ΑΕΠ. Με δημόσιο χρέος ύψους 8,3δις ή 48% του ΑΕΠ το 2008, κλείσαμε το 2010 και με ένα δημόσιο χρέος 10,6 δις ή 61% του ΑΕΠ. Η τάση είναι ανησυχητική.
Ας σημειωθεί ότι στο δημόσιο χρέος δεν υπολογίζεται καν ο ενδοκυβερνητικός δανεισμός, δηλαδή το χρέος προς το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων, που και αυτός ακολουθεί μια σταθερά ανοδική πορεία και φτάνει πλέον στα 7,63 δις, ή πρόσθετο ποσοστό 43.7% του ΑΕΠ στο τέλος του 2010.
Οι δε κρατικές δαπάνες από 41% του ΑΕΠ το 2007 έχουν σταδιακά ανέλθει στο 47% του ΑΕΠ στον χρόνο που πέρασε. Ακόμη και στους πρώτους αυτούς μήνες του 2011, τη στιγμή δηλαδή που η κυβέρνηση αναζητά πρόσθετη φορολογία από τον ήδη πιεσμένο ιδιωτικό τομέα, οι δημόσιες δαπάνες παρουσιάζονται αυξημένες κατά 11.9% σε σχέση με την αντίστοιχη περσυνή περίοδο, ενώ ο στόχος της κυβέρνησης, όπως εκφράστηκε στον κρατικό προϋπολογισμό, αφορούσε αύξηση που δεν θα ξεπερνούσε το 1.6%. Το αποτέλεσμα είναι ότι το δημοσιονομικό έλλειμμα για το πρώτο πεντάμηνο να φτάνει πλέον στο μισό δισεκατομμύριο (497.5εκ) ή ποσοστό 2,71% του ΑΕΠ, έναντι 1,15% του ΑΕΠ στην αντίστοιχη περσινή περίοδο.
Αυτός ο ρυθμός αύξησης των δημοσίων δαπανών, που κυρίως αποτελούνται από το κρατικό μισθολόγιο, δεν μπορεί να συνεχιστεί. Έχουμε ελάχιστο χρόνο στη διάθεση μας για να πείσουμε ότι έχουμε τη βούληση να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα.
Όπως σωστά υποδεικνύει ο πρώην Πρόεδρος Βασιλείου σε πρόσφατη μελέτη του «οφείλουμε να περάσουμε το μήνυμα ότι είμαστε έτοιμοι να πάρουμε όλα τα αναγκαία μέτρα για εξυγίανση των δημοσιονομικών με στόχο τον έλεγχο των δαπανών και τη μείωση του ελλείμματος. Μόνο με τη λήψη συγκεκριμένων μέτρων τώρα, θα πετύχουμε τη δημιουργία ενός θετικού επενδυτικού κλίματος και θα πείσουμε τις διεθνείς αγορές να μας δανείζουν με λογικά επιτόκια».
Προς την ίδια βεβαίως κατεύθυνση εστιάζονται και οι συστάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Με την έκθεση της που δημοσιεύτηκε στις 7 Ιουνίου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επικεντρώνει τις εισηγήσεις της στην ανάγκη περιορισμού των κρατικών δαπανών και στη βελτίωση της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας των δημοσίων οικονομικών με επίλυση ζητημάτων που σχετίζονται με τις δαπάνες που απορρέουν από την γήρανση του πληθυσμού. Όπως το συνταξιοδοτικό και οι δαπάνες υγείας. Επίσης γίνονται εισηγήσεις για αναθεώρηση της ΑΤΑ, για ενδυνάμωση του εποπτικού πλαισίου του χρηματοπιστωτικού τομέα, για ενίσχυση του ανταγωνισμού και για βελτίωση των συνθηκών στην αγορά εργασίας.
Πρέπει επειγόντως να καταλήξουμε σε μόνιμα, διαρθρωτικά μέτρα που θα εξυγιάνουν τα δημόσια οικονομικά ώστε να αρθούν και οι προβληματισμοί των ξένων αναλυτών και των οίκων αξιολόγησης. Πρέπει να αντιστρέψουμε τις αρνητικές πορείες τόσο του δημοσίου χρέους όσο και του δημοσιονομικού ελλείμματος. Και πρέπει να διατηρήσουμε ένα δημόσιο χρέος σε επίπεδα που να είναι συμβατά με εκείνα που μια μικρή χώρα με μεγάλο τραπεζικό τομέα μπορεί να διατηρεί.
Ο Δημοκρατικός Συναγερμός έχει κατά καιρούς καταθέσει συγκεκριμένες και ολοκληρωμένες προτάσεις που θα οδηγούσαν, κατά την άποψη μας, στην δημοσιονομική εξυγίανση, στην αύξηση των εσόδων του κράτους, αλλά και στην αναπτυξιακή τόνωση της κυπριακής οικονομίας. Θα υποβάλουμε και πάλι αυτές μας τις προτάσεις προς την κυβέρνηση και τις πολιτικές δυνάμεις και ασφαλώς είμαστε έτοιμοι να συζητήσουμε και πάνω σε όποια άλλη πρόταση κατατεθεί από άλλους.
Επαναλαμβάνω σήμερα και δημόσια την πρόταση μας προς τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας την οποία κατ’ επανάληψη έχουμε καταθέσει τα τελευταία δύο χρόνια και την οποία επανέλαβα στο προχθεσινό Εθνικό Συμβούλιο, για τη σύγκληση μιας Εθνικής Σύσκεψης για την οικονομία. Αυτή η σύσκεψη πρέπει να πραγματοποιηθεί αμέσως, πριν την αναχώρηση του Προέδρου της Δημοκρατίας. Ακόμα και εντός του Σαββατοκύριακου. Μόνο έτσι θα στείλουμε το μήνυμα στις διεθνείς αγορές και στους οίκους αξιολόγησης ότι συνειδητοποιούμε το επείγον της κατάστασης και ότι είμαστε αποφασισμένοι να προχωρήσουμε. Μόνο έτσι, με την ενότητα, την σύνεση και την κοινή ευθύνη θα μπορέσουμε να λάβουμε τις δύσκολες αλλά αναγκαίες αποφάσεις που θα μας οδηγήσουν σε μια νέα πορεία ανάπτυξης και ευημερίας.
Επιδίωξη μας είναι η συναίνεση και η ομοφωνία. Θέλω όμως να είμαι σαφής. Αν η κυβέρνηση συνεχίσει την πολιτική της αδράνειας και των ημίμετρων, θα επιδιώξουμε την μεγαλύτερη δυνατή σύγκλιση μεταξύ των πολιτικών δυνάμεων στο επίπεδο της Βουλής. Με στόχο να ληφθούν συγκεκριμένες αποφάσεις που αφορούν και τα διαρθρωτικά μέτρα και την αύξηση των εσόδων πριν από τον τερματισμό των εργασιών του κοινοβουλίου.
Θέλω να επαναλάβω την ετοιμότητα του Δημοκρατικού Συναγερμού, ως παράταξης συνέπειας και ευθύνης, να στηρίξουμε κοινές και σωστές αποφάσεις. Σημειώνω ότι σε άλλες χώρες είναι συνήθως η κυβερνητική παράταξη που απευθύνει εκκλήσεις προς την αντιπολίτευση για διαβούλευση και για λήψη κοινών αποφάσεων. Στην Κύπρο δυστυχώς συμβαίνει το αντίθετο.
Θέλω επίσης, κλείνοντας, να απευθυνθώ ειδικά προς όσους υπηρετούν στον δημόσιο τομέα. Κανένας δεν εισηγείται σήμερα μέτρα όπως περικοπές μισθών, ούτε ασφαλώς απολύσεις εργαζομένων, όπως κάποιοι ανεύθυνα προπαγανδίζουν. Υπάρχει όμως πιεστική ανάγκη για τη λήψη λογικών και ανεκτών μέτρων για να αποφύγουμε ακριβώς καταστάσεις πολύ πιο δύσκολες και οδυνηρές. Που θα προκύψουν εάν φτάσουμε στο σημείο που την θεραπεία θα την επιβάλουν άλλοι.
Το παράδειγμα της Ελλάδας έρχεται ολοένα και πιο κοντά μας για να συνεχίσουμε να το αγνοούμε.
