του Νίκου Τορναρίτη
Ο διάλογος για τους τρόπους και τις διαδικασίες πρόσβασης στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση είναι έντονος σήμερα σε κάθε κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Βασικός σκοπός της συζήτησης αυτής είναι η εξεύρεση ενός πιο δίκαιου, αξιόπιστου και αποτελεσματικού τρόπου επιλογής των φοιτητών και κατανομής τους στις διάφορες επιστήμες, ούτως ώστε να ικανοποιούνται οι ανάγκες της κοινωνίας της γνώσης για ένα ευέλικτο επιστημονικό δυναμικό, για ποιότητα και αριστεία στην τριτοβάθμια εκπαίδευση αλλά και για αύξηση του αριθμού σπουδαστών.
Η συζήτηση αυτή στην Κύπρο -όσο και στην Ελλάδα- αποκτά ιδιαίτερο χαρακτήρα λόγω του μεγάλου μόχθου που καταβάλλουν τα παιδιά μας στις τελευταίες τάξεις του Λυκείου για μια θέση στα πανεπιστήμια: φροντιστήρια, άγχος, χρήμα και κόπος επιβαρύνουν τους νέους μας και την προσπάθειά τους να σπουδάσουν. Συνθήκες οι οποίες δυσχεραίνουν την υγεία τους την προσπάθεια για ολόπλευρη μόρφωση αλλά και τον οικονομικό προϋπολογισμό της οικογένειας με τρόπο δυσβάστακτο για μεγάλο αριθμό νοικοκυριών. Επιπρόσθετα, μέσα από το υφιστάμενο σύστημα εισδοχής στα Πανεπιστήμια, ένα μεγάλο ποσοστό των νέων μας καταλήγει σε κλάδους που δεν ταυτίζονται με τις προτεραιότητες ή τις επιθυμητές επιλογές τους.
Το Συμβούλιο της Ευρώπης συστήνει σχετικά με την πρόσβαση σε κάθε κράτος- μέλος να αναζητήσει την επίτευξη των πιο κάτω στόχων (Συμβούλιο της Ευρώπης, Επιτροπή Υπουργών, Σύσταση- RECOMMENDATION No. R (98) 3 για την Πρόσβαση στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση- 17 Μαρτίου 1998):
1. Όλοι όσοι είναι ικανοί και επιθυμούν να συμμετάσχουν στην ανώτατη εκπαίδευση θα πρέπει να έχουν ίσες ευκαιρίες να το πράξουν.
-
Ο πληθυσμός της ανώτατης εκπαίδευσης ως σύνολο πρέπει να αντανακλά τον πολιτισμικό πλούτο που έχει η μεταβαλλόμενη κοινωνία κάθε κράτους- μέλους, να προκύπτει με βάση την πρόοδο στη σχολική και προσχολική εκπαίδευση συνεχίζοντας ταυτόχρονα να καλωσορίζει φοιτητές από άλλα μέρη της Ευρώπης και του κόσμου.
-
Το σύστημα εισδοχής και το μαθησιακό περιβάλλον στην ανώτατη εκπαίδευση οφείλουν να παρέχουν ίσες ευκαιρίες σε όλα τα άτομα και ομάδες στην κοινωνία.
-
Οι προσπάθειες να διατηρηθεί και να ανυψωθεί η ποιότητα στην ανώτατη εκπαίδευση πρέπει να περιλαμβάνουν το κριτήριο της αποτελεσματικής πρόσβασης για όλες τις ομάδες στην κοινωνία καθώς και το κριτήριο της αριστείας στη διδασκαλία και την έρευνα.
Μέσα από αυτό το σκηνικό και μέσα από το διάλογο όλων των ενδιαφερομένων μπορούμε να εντοπίσουμε τα προβλήματα αλλά και τις αρχές που θα πρέπει να τηρηθούν για να καταλήξουμε σε ένα σύστημα πρόσβασης που θα ικανοποιεί τις απαιτήσεις της εκπαίδευσης σε μια δημοκρατική κοινωνία.
– Ένα σύστημα που θα επιτρέπει την πρόσβαση σε όσο το δυνατόν περισσότερους νέους –αλλά και επανερχόμενους στο χώρο των σπουδών,
– Ένα σύστημα που θα ενισχύει την ποιότητα της μόρφωσης που παίρνουν τα παιδιά στο σχολείο
– Ένα σύστημα που δεν θα στηρίζεται σε μια και μόνο εξέταση
– Που δεν θα γεμίζει τις ψυχές των παιδιών μας με άγχος και φροντιστήρια
– Που θα αναβαθμίζει το σχολείο και τη σχολική ζωή
– Που θα προσβλέπει στην αριστεία χωρίς να μεγεθύνει την κοινωνική αδικία
– Που δεν θα είναι προσδεμένο μόνο σε ένα τύπο σχολείου
– Που θα υποστηρίζει οικονομικά και μορφωτικά όσους έχουν ανάγκη
– Που θα επιτρέπει σε όλους να ικανοποιήσουν τις φιλοδοξίες τους σε μια κοινωνία συνεκτική, προνοητική και ποιοτικά αναβαθμισμένη
Είναι σημαντικό το γεγονός ότι ο διάλογος έχει αρχίσει. Τα κριτήρια είναι δεδομένα και οι αρχές από όλους παραδεκτές. Σήμερα περισσότερο από ποτέ χρειάζονται θαρραλέες τομές και αποφάσεις για να επιτύχουμε την αλλαγή του συστήματος με τρόπο που να πληροί όλα τα πιο πάνω. Όσοι νοιαζόμαστε για την παιδεία πρέπει να εργαστούμε συστηματικά, χωρίς φειδώ κόπων και εργασίας, για να επιτύχουμε το καλύτερο για τα παιδιά μας και την κοινωνία. Μια κοινωνία που θα παρέχει κίνητρα και εφόδια στον καθένα να σπουδάζει και να εργάζεται, να επιτυγχάνει τους στόχους του και να συμβάλλει στην επιτυχία των συλλογικών στόχων της κοινωνίας μας.
