του Θανάση Τσώκου
Στην αρχαία Αθηναϊκή Δημοκρατία, οι Αθηναίοι δεν υποβάλλονταν σε σωματικές ποινές, αλλά ούτε και σε βασανιστήρια. Μόνο οι δούλοι, όταν εξετάζονταν ως μάρτυρες ενώπιον δικαστηρίου υποβάλλονταν σε βάσανο, αλλά ένας νόμος τιμωρούσε με «γραφήν ύβρεως», ορισμένες σωματικές κακώσεις δούλων από ελεύθερους. Και όλα αυτά γιατί οι αρχαίοι Έλληνες, θεωρούσαν το ανθρώπινο σώμα ιερό, καθ’ ότι μέσα σε αυτό, βρισκόταν η ψυχή του ανθρώπου. Ο Άρειος Πάγος, υπήρξε αποκλειστικά δικαστικό σώμα μετά το 462/1 π.χ. που αποτελείται από τους πολίτες που είχαν διατελέσει «Εννέα άρχοντες» αλλά από τα μέσα του ίδιου αιώνα και από θήτες. Παίρνει έτσι μια αντιπροσωπευτική όλων των κοινωνικών τάξεων μορφή, όσο και οι κληρωτές αρχές. Σε περιπτώσεις ενόχων φόνου, αν η απόφαση των Αρεοπαγιτών ήταν καταδικαστική, δεν υπήρχαν περιθώρια επιλογής ποινής. Ο ένοχος φόνου καταδικαζόταν σε θάνατο, εκτός εάν δήλωνε μετά τον πρώτο του λόγo, ότι θα αυτοεξοριζόταν. Σε αυτή την περίπτωση, που δεν ίσχυε για πατροκτονία, έχανε και την περιουσία του η οποία και δημευόταν από το κράτος. Απέφευγαν λοιπόν στην Αρχαία Ελλάδα, να εκτελέσουν θανατικές ποινές στην προσπάθεια τους να μην αφαιρέσουν ανθρώπινη ζωή.
Κατά την διάρκεια του Αγώνα της Ε.Ο.Κ.Α. 55-59, οι Άγγλοι κατακτητές υπέβαλλαν σε φρικτά βασανιστήρια τους Ελληνοκύπριους αγωνιστές. Για το θέμα αυτό, ο αρχηγός του Αγώνα Στρατηγός Γεώργιος Γρίβας Διγενής αναφέρει σε επιστολή του ημερομηνίας 27 Ιουλίου 1958: «Οι Άγγλοι, ξεπέρασαν και τους Γερμανούς στους βασανισμούς. Αυτό δεν είναι υπερβολή. Οι γερμανικές ωμότητες ωχριούν μπροστά στα αποτρόπαια εγκλήματα των Άγγλων».
Ο ιστορικός-συγγραφέας Γιάννης Σπανός, στο βιβλίο «Νέοι της ΕΟΚΑ», έκδοσης της Νεολαίας του Δημοκρατικού Συναγερμού του 2005 με την ευκαιρία της συμπλήρωσης πενήντα χρόνων από την έναρξη του Αγώνα, αναφέρεται εκτενώς στα βασανιστήρια αγωνιστών της Οργάνωσης από Άγγλους, Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους βασανιστές. Ανθρωποειδή που κατ’ επάγγελμα, βασάνιζαν αγωνιστές για να τους αποσπάσουν πληροφορίες, όπως οι Μέρλιν, Λήτς, Μάθιου, Μακλόκλαν, Μπέρτς, Σέυβορυ, Σουλεϊμάν, Ταλάτ, Γιλτιρίμ, Αλή Ριζά και πολλοί άλλοι.
Γιώργος Νικολάου από τον Κ.Πύργο, Ανδρέας Παναγιώτου από τον Πολύστυπο, Νίκος Γεωργίου από το Παλαιχώρι, Θεοδόσης Χατζηθεοδοσίου από τους Στύλλους, Στέλιος Τρυταίος από τον Πύργο Τηλλυρίας, Πλάτων Στυλιανού από το Βουνί Λεμεσού, Λουκάς Λουκά από την Αγία Νάπα, Σπύρος Χατζηγιακουμής από την Κυθραία, Γιώργος Χριστοφόρου από την Έμπα, Παναγιώτης Χρυσοστόμου από τους Στύλλους, Νικόλαος Γιάγκου από τη Ζώδια, Πρόδρομος Ξενοφώντος από το Αγριδάκι και Βασίλης Αλεξάνδρου από τον Λιμνάτι. Και οι δεκατρείς τους πέθαναν κατά την διάρκεια βασανιστηρίων.
Όλοι σχεδόν οι συλληφθέντες αγωνιστές, υπέστησαν φρικτά βασανιστήρια. Χώροι συστηματικού βασανισμού υπήρξαν οι αστυνομικοί σταθμοί Ομορφίτας, Πλατρών, Αμμοχώστου και Σεραγίου, το Special Branch και το Red House στη Λεμεσό. Από τα βασανιστήρια αυτά, δεν εξαιρούνταν οι γυναίκες μέλη της Οργάνωσης. Πατήματα στο στομάχι, τρυπήματα με βελόνες, τεχνητός πνιγμός, ψυχολογικός πόλεμος, κτυπήματα στα γεννητικά όργανα με πέτρα, αφαίρεση νυχιών, κεφαλοκλείδωμα με σιδερένια στεφάνια, κτυπήματα στο κεφάλι, πνιγμός με σακούλι, «σταύρωμα» στο σιδερένιο κρεβάτι, ξυλοδαρμοί, κάψιμο με τσιγάρο ήταν μόνο μερικές από τις απάνθρωπες μεθόδους των «πολιτισμένων» κατακτητών μας, που σήμερα κόπτονται υποκριτικά, για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Οι βασανισμοί πολιτών και οι επιβολή σωματικών ποινών καθώς και η εκτέλεση θανατικών ποινών ήταν μία από τις πολλές διαφορές της Αθηναϊκής Δημοκρατίας με τις μεθόδους που εφάρμοζαν τα στρατεύματα της Βρετανικής Αυτοκρατορίας, στις διάφορες αποικίες τους. Διαφορές που οριοθετούν πολιτισμούς…
