του Χριστόφορου Φωκαΐδη
Η ανακοίνωση της καθόδου του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών στην Κύπρο δεν μπορεί να βρίσκει την πλευρά μας σε στάση άμυνας και αμηχανίας. Δεν έχουμε κανένα συμφέρον να παρουσιαζόμαστε αρνητικοί σε μια τέτοια εξέλιξη γιατί το μόνο που επιτυγχάνουμε είναι να διευκολύνουμε τους τουρκικούς σχεδιασμούς. Δεν μπορεί να προβάλλεται η Τουρκία ως η πλευρά που επιθυμεί επειγόντως τη λύση και εμείς να εκπέμπουμε αρνητικά μηνύματα. Παρά να επαναλαμβάνουμε την έκπληξη και την ανησυχία μας, είναι προτιμότερο να δούμε πώς αξιοποιούμε καλύτερα την επίσκεψη προς όφελος της δικής μας πλευράς.
Δεν υπάρχει αμφιβολία πως αν η επίσκεψη πραγματοποιόταν ενωρίτερα, οι συνθήκες θα ήταν ασφαλώς ευνοϊκότερες. Δυστυχώς, βρισκόμαστε μόνο λίγες εβδομάδες πριν τις «εκλογές» στην τουρκοκυπριακή κοινότητα και έχουμε περιορίσει τις εντατικές διαπραγματεύσεις σε ένα μόνο κεφάλαιο. Μπορεί αυτή η διαδικασία να διευκολύνει τον Ταλάτ, ο οποίος δεν θα χρειαστεί να τοποθετηθεί σε κεφάλαια που θα του προκαλούσαν κόστος στις «εκλογές», όπως το εδαφικό, οι έποικοι, οι εγγυήσεις. Την ίδια στιγμή όμως, ακόμα και αν υπάρξει κατάληξη με τον Ταλάτ στα θέματα διακυβέρνησης ή σε μέρος αυτών, υπάρχει σοβαρότατο ενδεχόμενο, αυτό να παραμείνει ως προίκα στον Έρογλου, του οποίου οι θέσεις είναι καλά γνωστές.
Εάν η εκτίμηση μας ήταν πως η τουρκική πλευρά ήταν αδιάλλακτη, τότε θα έπρεπε έγκαιρα να μπούμε σε μια διαγώνια διαπραγμάτευση για να αποκαλυφθούν οι πραγματικές της προθέσεις, όπως ήταν και η εισήγηση που έγκαιρα και κατ’ επανάληψη διατύπωσε ο Δημοκρατικός Συναγερμός. Αν έτσι πράτταμε, θα μπορούσαμε να είχαμε αξιοποιήσει κατάλληλα και το ορόσημο του Δεκεμβρίου, σε σχέση με την αξιολόγηση της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας. Θα είχαμε τότε το χρόνο για να ασκηθούν πιέσεις προς την τουρκική πλευρά για να μεταβάλει τις αδιάλλακτες θέσεις της ή σε άλλη περίπτωση να της επιρριφθεί αποκλειστικά η ευθύνη για το ναυάγιο των συνομιλιών, με άμεσες τις συνέπειες για την ενταξιακή της πορεία.
Αντί αυτού, σπαταλήσαμε ενάμισι σχεδόν χρόνο επικεντρωνόμενοι στο κεφαλαίο της διακυβέρνησης και αντί να απαντούμε με άνοιγμα όλων των κεφαλαίων στις επικοινωνιακές κινήσεις της τουρκικής πλευράς, που για μήνες διακήρυσσε ότι επιζητούσε λύση μέχρι το τέλος του 2009, απαντούσαμε πως δεν δεχόμαστε ασφυκτικά χρονοδιαγράμματα.
Δυστυχώς, η σημασία του χρόνου υποτιμήθηκε από τη δική μας πλευρά. Κάποιες κινήσεις της κυβέρνησης το τελευταίο διάστημα, φαίνεται πως κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση, όπως για παράδειγμα η ανάληψη διεθνούς εκστρατείας ενημέρωσης για τις θέσεις που καταθέτει η τουρκική πλευρά και η ενίσχυση της διαπραγματευτικής ομάδας με επιτελείο νομικών από την Ελλάδα. Ωστόσο, αυτές θα είχαν πολύ διαφορετικό αποτέλεσμα αν γίνονταν στο κατάλληλο χρόνο. Και αν είχαν ενταχθεί μέσα σε ένα συγκροτημένο συνολικό σχεδιασμό.
Πολύ διαφορετική θα ήταν ενδεχομένως και η συνολική δυναμική των διαπραγματεύσεων, αν είχαμε έγκαιρα ενσωματώσει το χρόνο ως αναπόσπαστο στοιχείο της στρατηγικής μας, κατά τρόπο που να αξιοποιούνται ορόσημα και συγκυρίες και να αποφεύγεται ο κίνδυνος να συρθούμε εκεί που με στόμφο διακηρύτταμε ότι θέλουμε να αποφύγουμε, σε διαπραγμάτευση δηλαδή μέσα σε στενά χρονοδιαγράμματα.
Δεν είναι ευχάριστο να διαπιστώνει κανείς τα ελλείμματα και τις αντιφάσεις στη στρατηγική της δικής μας πλευράς. Βρισκόμαστε, όμως, σε μια εξαιρετικά κρίσιμη φάση της διαδικασίας των συνομιλιών. Δεν έχουμε την πολυτέλεια άλλων λανθασμένων κινήσεων. Ο χρόνος που εναπομένει μέχρι τις «εκλογές» στα κατεχόμενα είναι ελάχιστος. Ας ελπίσουμε πως η επίσκεψη του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ, καθώς και η διεθνής κινητικότητα που παρατηρείται τις τελευταίες μέρες γύρω από το Κυπριακό, θα τύχουν τέτοιας αξιοποίησης από την κυβέρνηση προκειμένου να δοθεί παράταση στην ελπίδα. Η στήριξη όλων στον πρόεδρο της Δημοκρατίας πρέπει να είναι δεδομένη όπως και οι ευχές για αίσια έκβαση της μεγάλης προσπάθειας που απαιτείται το αμέσως επόμενο διάστημα.
