του Μάριου Μαυρίδη, οικονομολόγος, βουλευτής Κέρυνειας
Τα ακραία χρηματιστηριακά φαινόμενα δημιουργούν και λανθασμένες εντυπώσεις. Ακόμα και τα διεθνή ειδησιογραφικά πρακτορεία, τα οποία εργοδοτούν οικονομολόγους και χρηματοοικονομικούς αναλυτές αναφέρονται σε παραπλανητικές ερμηνείες για να αυξήσουν την τηλεθέαση τους.
Παράδειγμα είναι η αναφορά ότι η πτώση των χρηματιστηρίων διεθνώς προκάλεσε απώλειες στους επενδυτές που ανέρχονται σε $6 τρισεκατομμύρια. Αυτό που δεν λένε όμως είναι ότι οι τιμές των μετοχών ήταν και είναι ακόμα υπερτιμημένες και ότι δεν αντικατοπτρίζουν τις πραγματικές τους αξίες. Οι τιμές των μετοχών στην Κίνα και αλλού είχαν ακολουθήσει μια ξέφρενη ανοδική πορεία στα χρόνια που ακολούθησαν την χρηματοπιστωτική κρίση στις Ηνωμένες Πολιτείες και την παγκόσμια οικονομική κρίση που ακολούθησε.
Οι Κεντρικές Τράπεζες ανά το παγκόσμιο είχαν ακολουθήσει μια πολύ χαλαρή νομισματική πολιτική, αυξάνοντας την ρευστότητα και μηδενίζοντας τα επιτόκια. Οι αποδόσεις των ομολόγων και άλλων τίτλων σταθερού εισοδήματος είχαν μειωθεί σε πολύ χαμηλά επίπεδα με αποτέλεσμα οι επενδυτές να στραφούν προς τις μετοχές και ακίνητα, αυξάνοντας τη ζήτηση και τις τιμές. Η υπερβολική ρευστότητα και τα χαμηλά επιτόκια έδωσαν ώθηση στις επενδύσεις και την κατανάλωση, δημιουργώντας προοπτικές για αύξηση των κερδών των εταιρειών που είναι εισηγμένες στα χρηματιστήρια. Τα χαμηλά επιτόκια δανεισμού είχαν επίσης μειώσει το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους των επιχειρήσεων, αυξάνοντας τα κέρδη ακόμα περισσότερο. Αυτά τα φαινόμενα δημιούργησαν μεγάλες ανισορροπίες στην αγορά μετοχών οι οποίες κάποια στιγμή θα έπρεπε να διορθωθούν. Η διόρθωση δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμα και ούτε γνωρίζουμε πότε θα ολοκληρωθεί. Οι τιμές των μετοχών ήταν υπερτιμημένες για μεγάλο χρονικό διάστημα, στην Ασία, στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη.
Το πρόβλημα στην Κίνα είναι μεγαλύτερο διότι η Κίνα είναι μια αναπτυσσόμενη οικονομία με πολύ ψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης. Τα κέρδη των Κινέζικων εταιρειών αυξάνονταν με μεγαλύτερη ταχύτητα από ότι στις ανεπτυγμένες χώρες. Συνεπώς, η άνοδος των τιμών των μετοχών ήταν μεγαλύτερη. Ενδεικτικά, να αναφέρουμε οι τιμές των μετοχών στην Κίνα διαπραγματεύονταν κατά 60 φορές το κέρδος ανά μετοχή. Δηλαδή αν η μια επιχείρηση είχε κέρδη €1 εκατομμύριο, η χρηματιστηριακή της αξία ήταν €60 εκατομμύρια. Αυτοί οι αριθμοί είναι εξωφρενικοί και δεν μπορούν να διαρκέσουν πολύ. Το φαινόμενο αυτό το είχαμε και στην Κύπρο (και σε πολλές άλλες χώρες), όπου κατά την περίοδο 1999 – 2000, η χρηματιστηριακή αξία των επιχειρήσεων ήταν επίσης 50 και 60 φορές τα κέρδη τους. Η δικαιολογία ήταν ότι οι προοπτικές των επιχειρήσεων ήταν φανταστικές. Τα ακραία φαινόμενα της αγοράς είναι αποτέλεσμα κερδοσκοπικής δραστηριότητας, και επεκτείνεται και σε άλλες χρηματιστηριακές αγορές, όπως τα πολύτιμα μέταλλα και άλλα προϊόντα. Απλά, έτσι λειτουργούν οι αγορές.
