Δεν έχουμε την πολυτέλεια νέου αδιεξόδου
Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΧΡΥΣΑΝΘΟΥ
[email protected]
Μηνύματα πριν τις εξελίξεις του φθινοπώρου για το κυπριακό στέλνει μέσω της «Α» ο πρόεδρος του ΔΗΣΥ, Αβέρωφ Νεοφύτου. Ξεκαθαρίζοντας ότι το κυπριακό έφτασε στο έσχατο οριακό του σημείο, υποδεικνύει την αναγκαιότητα κατάλληλης προετοιμασίας για μια νέα Διάσκεψη, ώστε να αποφευχθούν λάθη και παραλήψεις που έγιναν πριν την περσινή Διάσκεψη στο Κρανς Μοντανά. Και όπως τονίζει, δεν έχουμε την πολυτέλεια νέου αδιεξόδου. Υποδεικνύει παράλληλα ότι δεν δεχόμαστε τίποτα λιγότερο και τίποτα περισσότερο σε εκείνη τη Διεθνή Διάσκεψη, από το πλαίσιο που έθεσε ο Γενικός Γραμματέας στο σύνολό του, ενώ την ίδια ώρα σημείωσε τους κινδύνους μιας νέας αποτυχίας, τόσο επί του εδάφους (πχ η τουρκοποίηση που θα επέλθει στα κατεχόμενα) όσο και στις αλλαγές που θα επέλθουν στον τρόπο που η Διεθνής κοινότητα αντιμετωπίζει το κυπριακό και τα δίκαια που έχει με το μέρος της η Κυπριακή Δημοκρατία. Ακόμη, στέλνει μήνυμα σε όσους φλερτάρουν τον στόχο της διχοτόμησης, υποδεικνύοντάς τους ότι είναι πολιτική μωρία να εκτιμά κάποιος ότι θα δεχτεί η Ευρώπη αυτή την εξέλιξη.
• ΣΤΡΑΤΟΣ ΚΑΙ ΕΓΓΥΗΣΕΙΣ: Θα πω την άποψη του κόμματός μου. Απόλυτες θέσεις όπως μηδέν στρατός, μηδέν εγγυήσεις πριν καν την συμφωνία, ή από την πρώτη ημέρα της συμφωνίας, δεν είναι υποβοηθητικές για τη λύση του κυπριακού. Πρόκειται για μαξιμαλιστικές θέσεις.
• ΑΝ ΑΠΟΤΥΧΟΥΜΕ: Εξελικτικά θα γίνει ένα καθαρό τουρκικό μόρφωμα, θα ανταγωνίζεται χωρίς υποχρεώσεις την Κυπριακή Δημοκρατία, χωρίς να έχει περιορισμούς και η Κυπριακή Δημοκρατία στη σημερινή της ντε φάκτο γεωγραφική έκταση θα είναι ένα μικτό κράτος. Γιατί θα κουβαλούμε για χάρη της ΚΔ και κυριαρχίας ένα σύνταγμα δικοινοτικού χαρακτήρα με κατοχυρωμένα όλα τα δικαιώματα των Τ/κ. Και μετά από κάποιες δεκαετίες αυτό το κράτος θα βρεθεί μια μέρα που η πλειοψηφία θα είναι άνθρωποι που δεν θα είναι οι Ελληνοκύπριοι.
Ερ. Όλα τα δεδομένα είναι ενώπιόν μας. Η κ. Λουτ έχει δει ε/κ και τ/κ πλευρά, καθώς και την τουρκική κυβέρνηση, απομένει Ελλάδα, Βρετανία και ΕΕ. Ο Αντόνιο Γκουτέρες περιμένει ενημέρωση και αν όλα πάνε καλά θα έχουμε μια νέα προσπάθεια πριν την ολοκλήρωση του 2018. Τι να περιμένουμε;
– Είναι πρόωρο κάποιος να προεξοφλεί ότι θα υπάρξει νέα προσπάθεια. Δεν πρέπει να αποκλείεται το ενδεχόμενο να μην επαναρχίσει ο διάλογος. Για δεκαετίες μιλούσαμε για κρισιμότητα των καιρών, εγώ θα πω ότι το κυπριακό πλησιάζει στην ώρα της αλήθειας. Είτε δεν θα επαναρχίσουν οι διαπραγματεύσεις είτε αν αρχίσουν θα είναι ουσιαστικές με ταχείς ρυθμούς και θα οδηγηθούν με τον Α ή Β τρόπο σε αποτέλεσμα.
Ερ. Σύμφωνα με το δεύτερο σενάριο που μας αναφέρετε αν επαναρχίσει η προσπάθεια, τι πρέπει να γίνει πρώτα; Κατάλληλη προετοιμασία πριν καθίσουν ξανά στο τραπέζι όλα τα μέρη; Να υπάρξει πρώτα επικαιροποίηση των συμφωνηθέντων;
– Η δική μας πλευρά πρέπει να είναι απόλυτα ξεκάθαρη και συνεπής στις θέσεις που έχει εκφράσει από την ημέρα του ναυαγίου στο Κρανς Μοντανά. Δεν έχω την παραμικρή αμφιβολία ότι είμαστε έτοιμοι να συνεχίσουμε από εκεί που μείναμε. Και μείναμε σε μια Διεθνή Διάσκεψη. Δεν έχουμε τα περιθώρια ως ε/κ πλευρά να παρεκκλίνουμε έστω και σε ένα γράμμα με τρόπο που να δημιουργηθεί στα Ηνωμένα Έθνη η οποιαδήποτε αμφισβήτηση, ότι η δική μας πλευρά αλλάζει θέσεις. Ταυτόχρονα, είναι κρίσιμο να υπάρξει κατάλληλη προετοιμασία για μια νέα Διάσκεψη. Δεν έχουμε την πολυτέλεια νέου αδιεξόδου.
Ερ. Συνεπάγεται δηλαδή και με πλήρη αποδοχή στο Πλαίσιο Γκουτέρες, εξ όσων αντιλαμβάνομαι από τα λεγόμενά σας…
– Έρχομαι στο δεύτερο και αναφέρομαι στη βάση. Τίποτα λιγότερο και τίποτα περισσότερο σε εκείνη τη Διεθνή Διάσκεψη, από το πλαίσιο που έθεσε ο Γενικός Γραμματέας στο σύνολό του. Ο Γκουτέρες ήρθε πολύ προετοιμασμένος στο Κρανς Μοντάνα. Πάρα πολύ προετοιμασμένος. Είναι η πρώτη φορά στο κυπριακό που μπαίνουν ο παράμετροι στη σωστή τους διάσταση. Αυτό πιστώνεται στον πρόεδρο Αναστασιάδη και στην ελληνική κυβέρνηση. Για πρώτη φορά μπήκε ως προϋπόθεση για την επίλυση του κυπριακού, να γίνουμε φυσιολογικό κράτος. Για να γίνει αυτό πρέπει να ρυθμιστούν τα θέματα ασφάλειας.
Ερ. Μιλάτε για σύνολο όταν αναφέρεστε στο πλαίσιο Γκουτέρες, αλλά βλέπουμε ότι η κάθε πλευρά προτάσσει τα σημεία του Πλαισίου που έχει να πάρει και όχι αυτά που έχει να δώσει. Αυτό δεν κάνουμε και εμείς;
– Θα πρόσθετα τα εξής: Ο Γκουτέρες έχει και μια άλλη πλευρά την τουρκοκυπριακή. Έχουν και εκείνοι ευαισθησίες και προτεραιότητες. Που είναι στην πράξη να φανεί, ότι αυτό που συμφωνήθηκε από το 1977 και είναι αναπόσπαστο μέρος όλων των ψηφισμάτων, ότι η λύση θα είναι ως προς την εσωτερική λειτουργία μια ΔΔΟ με πολιτική ισότητα και, αλλά με μια ενιαία διεθνή προσωπικότητα. Ο Γενικός Γραμματέας θέλει να καλύψει και τα θέματα της αποτελεσματικής συμμετοχής των Τ/κ στο ομοσπονδιακό κράτος. Για το τι συμβαίνει έχετε δίκαιο. Να είμαστε ειλικρινείς. Οι Τ/κ μιλούν λες και το Πλαίσιο Γκουτέρες αρχίζει και τελειώνει στα θέματα συμμετοχής τους στο ομοσπονδιακό κράτος, και εμείς οι Ε/κ συζητούμε λες και το Πλαίσιο Γκουτέρες αρχίζει και τελειώνει στα θέματα ασφάλειας.
Ερ. Μιας και αναφερθήκατε στα θέματα ασφάλειας. Υπάρχει σοβαρή πιθανότητα να βρεθεί λύση αν εμείς επιμένουμε στο μότο «μηδέν στρατός, μηδέν εγγυήσεις»;
– Θα πω την άποψη του κόμματός μου. Απόλυτες θέσεις όπως μηδέν στρατός, μηδέν εγγυήσεις πριν καν την συμφωνία, ή από την πρώτη ημέρα της συμφωνίας, δεν είναι υποβοηθητικές για τη λύση του κυπριακού. Πρόκειται για μαξιμαλιστικές θέσεις.
Ερ. Μα το «Μηδέν στρατός, μηδέν εγγυήσεις» δεν είναι ένα από τα συνθήματα που χρησιμοποιούμε τόσα χρόνια; Πώς θα πείσουμε τώρα τον λαό;
– Δεν συμφωνώ μαζί σας. Είναι τέτοιου είδους γενικεύσεις που ισοπεδώνουν το πολιτικό σκηνικό και υποσκάπτουν την αξιοπιστία και των πολιτικών και των ΜΜΕ. Ουδέποτε ήταν θέση της πλειοψηφίας των πολιτικών δυνάμεων αυτό που λέτε. Ως ΔΗΣΥ λέω για εμάς τι είναι το αποδεκτό στα θέματα ασφάλειας. Όπως ακριβώς το έθεσε ο Γενικός Γραμματέας. Με τη λύση κατάργηση των συνθηκών εγγυήσεων του 1960. Με τη λύση δραστική αποχώρηση του μεγαλύτερου μέρους των κατοχικών στρατευμάτων και σε ένα σύντομο χρονικό διάστημα αποχώρηση του συνόλου των στρατευμάτων. Το θέμα της ΕΛΔΥΚ και της ΤΟΥΡΔΥΚ να αποφασιστεί στο επίπεδο των πρωθυπουργών των εγγυητριών δυνάμεων, στην παρουσία των δύο κοινοτήτων. Η θέση του ΔΗΣΥ είναι ότι πρέπει να συμφωνηθεί εκ των προτέρων η ημερομηνία αποχώρησης και των αποσπασμάτων αυτών.
Ερ. Παράλληλα με αυτό, ξέρουμε ότι Αθήνα και Άγκυρα έχουν άτυπες επαφές για τη νέα προσπάθεια που θα γίνει. Μαθαίνουμε από την ελληνική πρωτεύουσα αν υπάρχει κάποια διαφοροποίηση στις θέσεις που είχε προτάξει η Τουρκία στο Κρανς Μοντανά;
– Δεν είμαι ενήμερος για τις άτυπες επαφές στις οποίες αναφέρεστε.
Ερ. Ο Ε/κ Διαπραγματευτής αναφέρθηκε σε τέλος εποχής, αν δεν τα καταφέρουμε ούτε αυτή τη φορά. Μετά την Ομοσπονδία τι έρχεται; Συνομοσπονδία, αναγνώριση του ψευδοκράτους;
– Ακούω από ορισμένους το πιο κάτω επιχείρημα που ενδεχομένως να είναι αποτέλεσμα της απογοήτευσης ότι μετά δεν θα έχει εξευρεθεί ακόμη λύση. «Μα δεν κατανοείτε ότι μετά από 44 χρόνια είναι καιρός να αλλάξουμε στρατηγική; Γιατί επιμένετε;». Εγώ απαντώ με όλο τον σεβασμό, ότι είναι πολιτική αφέλεια κάποιος να νομίζει ότι εγκαταλείποντας την ακολουθητέα στρατηγική θα πετύχουμε λύση ενιαίου κράτους. Η τουρκική αδιαλλαξία δεν μας άφησε εδώ και 44 χρόνια να πετύχουμε μια λύση πάνω στη συμφωνημένη βάση και θα συνηγορήσει σε μια λύση ενιαίου κράτους; Έχει άνθρωπο που πραγματικά πιστεύει ότι υιοθετώντας την λύση του ενιαίου κράτους αυξάνουμε τις πιθανότητες να καταλήξουμε σε συμφωνία με την άλλη πλευρά;
Ερ. Υπάρχουν όμως κοινοβουλευτικά κόμματα που πιστεύουν στην προοπτική για λύση ενιαίου κράτους…
– Δεν θα μιλήσω εγώ εκ μέρους άλλων κομμάτων. Όντως υπάρχουν κάποια κόμματα που απορρίπτουν τη ΔΔΟ. Η άρνηση και η απόρριψη δεν είναι θέση. Οδηγεί σε καμία λύση. Χρειάζεται να προτείνουν κάτι συγκεκριμένο και υλοποιήσιμο. Κάτι που να έχει ρεαλιστικές πιθανότητες να δεχθούν τα Ηνωμένα Έθνη να το φέρουν στο τραπέζι των συνομιλιών. Όταν θα έχουμε ενώπιόν μας μια τέτοια πρόταση, να τη συζητήσουμε. Όσο όμως δεν υπάρχει κάποια πρόταση, εάν θέλουμε λύση – κι εμείς στον ΔΗΣΥ θέλουμε λύση – θα συνεχίσουμε να την διεκδικούμε στη βάση της ακολουθητέας στρατηγικής. Δεν είμαι οπαδός ούτε της καμίας ούτε της όποιας λύσης. Εργάζομαι σκληρά και ειλικρινά υπέρ μιας λειτουργικής λύσης που θα καταστήσει την Κύπρο φυσιολογικό κράτος. Μόνο μια τέτοια λύση θα μπορέσει να κερδίσει την στήριξη της πλειοψηφίας των Ε/κ. Διότι δεν αρκεί να καταλήξουμε σε συμφωνία. Θα πρέπει αυτή η συμφωνία να υποστηριχθεί από την πλειοψηφία του λαού. Συνεπώς, όσοι απορρίπτουν την ακολουθητέα πορεία πρέπει να προτείνουν ποια πορεία να ακολουθήσουμε και ελπίζω ότι η πρότασή τους δεν είναι αυτό που ακούω να ψιθυρίζεται: να πάμε πίσω στο Σύνταγμα του 1960 με κατάργηση όλων των προνοιών του Συντάγματος που αφορούν δικαιώματα των Τ/κ και κατάργηση της Συνθήκης Εγγύησης και Συμμαχία.
Ερ. Ένας λογικός άνθρωπος θα ρωτήσει, γιατί να τα δεχτεί όλα αυτά η Τουρκία…
– Για μένα το κριτήριο δεν είναι τι δέχεται και τι δεν δέχεται η Τουρκία. Για μένα το κριτήριο για οποιαδήποτε υπαλλακτική στρατηγική στο κυπριακό είναι εάν τα Ηνωμένα Έθνη θα πεισθούν να την φέρουν στο τραπέζι των συνομιλιών, εάν η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πεισθεί να την στηρίξει. Εάν η Ελλάδα θα είναι διατεθειμένη να βγει μπροστά και να στηρίξει. Και η απουσία μιας συγκεκριμένης και υλοποιήσιμης αντιπρότασης στην ακολουθητέα πορεία οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στη διχοτόμηση. Και αυτό που με προβληματίζει στο ενδεχόμενο είτε να μην αρχίσουν οι διαπραγματεύσεις είτε να ξεκινήσουν και να έχουμε οριστικό ναυάγιο, είναι ότι πέραν από το γεγονός ότι η διχοτόμηση για τον ΔΗΣΥ ήταν και παραμένει κατάρα, αλίμονο το 2018 μετά από τον αγώνα του 1955, μετά από την εγκαθίδρυση της Κ.Δ., μετά από την εισβολή που κρατηθήκαμε ως κράτος, μετά που εντάξαμε την Κύπρο στην ΕΕ, τώρα – ως αποτέλεσμα της απογοήτευσης από τη μη εξεύρεση λύσης τόσες δεκαετίες – να υιοθετήσουμε μια υπαλλακτική στρατηγική που στην πραγματικότητα θα υλοποιεί τον τουρκικό στόχο για το ταξίμ. Και να πω και κάτι άλλο: Είναι πολιτική μωρία να εκτιμά κάποιος ότι η Ευρώπη θα δεχθεί είτε λύση διχοτόμησης είτε λύση δύο κρατών.
Ερ. Θα είναι μοιραίο δηλαδή για ολόκληρη την Ευρώπη;
– Ακόμη και αν αποφασίσουμε την αυτοκτονία δια της διχοτομήσεως, νομίζετε ότι η Ε.Ε θα βάλει τη νάρκη στα θεμέλια του ευρωπαϊκού οικοδομήματος; Και τι θα πει η Ευρώπη στους Καταλανούς, στους Βενετσιάνους, στους Φλαμανδούς;
Ερ. Θα δημιουργηθεί προηγούμενο δηλαδή;
– Κάθε πόλη και κράτος. Και να σας πω και κάτι άλλο: Οι Ευρωπαίοι έχουν τις ενστάσεις τους να γίνει η Τουρκία ευρωπαϊκό κράτος, γνωρίζοντας ότι θα επωφεληθούν γιατί θα προστεθεί μια αγορά των 80 εκατομμυρίων στους κόλπους της. Νομίζετε ότι, θα δεχτούν την ένταξη, μέσω μια διχοτομημένης Κύπρου, ενός τουρκικού κράτους προτεκτοράτου της Άγκυρας εντός ΕΕ; Δηλαδή θα δεχτούν να δώσουν στην Άγκυρα τα πολιτικά οφέλη της ένταξης, όπως το βέτο, χωρίς τις υποχρεώσεις; Όλα αυτά είναι πολιτική μωρία.
Ερ. Ε μα τότε τι θα έχουμε επί του εδάφους αν υπάρξει αδιέξοδο;
– Ακριβώς για να αποφύγουμε τα αδιέξοδα θα πρέπει να εργαστούμε σκληρά και πάνω απ’ όλα ειλικρινά για να βρούμε μια λύση λειτουργική που θα καθιστά την Κύπρο ένα φυσιολογικό κράτος. Δυστυχώς δεν αρκεί μόνο η σκληρή και ειλικρινής προσπάθεια της δικής μας πλευράς, του προέδρου Αναστασιάδη. Απαιτείται και ανάλογη, για να μην πω μεγαλύτερη, προσπάθεια και από την άλλη πλευρά: Και από την Άγκυρα και από τον κ. Ακιντζί.
Ερ. Λένε ότι για να καταλάβεις την πραγματικότητα σε ένα πρόβλημα, πρέπει να μπεις στη λογική του αντιπάλου. Γιατί ο Ερντογάν να αποδεχτεί ένα συνεταιρισμό – τον οποίο εμείς θέλουμε στα μέτρα μας – από την στιγμή που ο ίδιος γνωρίζει ότι σε κάποια φάση της ιστορίας θα αποδεχτεί η διεθνής κοινότητα την παρουσία οντότητας στο κατεχόμενο τμήμα της Κύπρου;
– Και πάλιν γενικεύετε και ισοπεδώνετε. Διαφωνώ μαζί σας ότι το να επιζητείς μια λύση που θα είναι λειτουργική και θα καθιστά την Κύπρο φυσιολογικό κράτος, είναι λύση στα μέτρα της ε/κ πλευράς. Είναι μια λύση στα μέτρα της Κύπρου και των Ε/κ και των Τ/κ. Όσον αφορά τον κ. Ερντογάν, το δυστύχημα όχι μόνο για την Κύπρο, αλλά και τη διεθνή κοινότητα είναι ότι οι αντίπαλοί του είναι χειρότεροι από αυτόν, ειδικά στο κυπριακό.
Ερ. Με την ΟΥΝΦΙΚΥΠ τι θα γίνει; Ακούμε πολλά. Αν δεν επιλυθεί το κυπριακό υπάρχει ο κίνδυνος να μην ανανεωθεί ξανά η θητεία της με τον τρόπο που ξέρουμε εδώ και 44 χρόνια;
– Από τις διαβουλεύσεις στο Συμβούλιο Ασφαλείας για την τελευταία ανανέωση της θητείας της ΟΥΝΦΙΚΥΠ έχει διαφανεί ότι αν δεν μπει το κυπριακό σε μια πορεία λύσης, θα ενταθεί ο προβληματισμός για το εάν και πώς η ειρηνευτική δύναμη θα συνεχίσει να λειτουργεί.
Ερ. Και ποιος θα καλύψει την πράσινη γραμμή, όταν απέναντι υπάρχει τόση στρατιωτική δύναμη;
– Πιστεύω ότι πρέπει να απασχολήσει σοβαρά αυτό το θέμα και τη Λευκωσία και την Αθήνα, αλλά και τις Βρυξέλλες. Και όταν λέω σοβαρά εννοώ μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας και χωρίς να επιτρέψουμε το θέμα της ΟΥΝΦΙΚΥΠ να λειτουργήσει εκβιαστικά στο να αποδεχθούμε απαράδεκτες θέσεις. Το θέμα της ΟΥΝΦΙΚΥΠ επιβεβαιώνει τη σημασία να βρεθεί το συντομότερο μια σωστή και άμεση ρύθμιση των θεμάτων ασφαλείας, στο πλαίσιο Γκουτέρες.
Η ενέργεια είναι το μεγάλο μας όπλο
• Θέλουμε να πουλήσουμε σε τρίτους και δεν κουμαντάρουμε να έχουμε φυσικό αέριο για το σπίτι μας…
• Ο ενεργειακός σχεδιασμός πρέπει να συνεχιστεί, μόνο έτσι θα συμβάλει εποικοδομητικά στις προσπάθειες λύσης του κυπριακού
Θέσαμε στον πρόεδρο του ΔΗΣΥ και το ενεργειακό πλαίσιο στην περιοχή, και του ζητήσαμε να μας πει πώς βλέπουν την κατάσταση οι μεγάλες δυτικές δυνάμεις, με δεδομένο ότι ο ίδιος είχε πρόσφατα επαφές στις ΗΠΑ, στο Παρίσι και στις Βρυξέλλες. Παραθέτουμε την απάντηση του: «Θα σας περιγράψω τη μεγάλη εικόνα. Βλέπουν την Ανατολική Μεσόγειο, στο σύνολό της και όχι κάθε χώρα ξεχωριστά. Και την βλέπουν ως εξαιρετικά σημαντική περιοχή για να δώσει λύσεις στις ενεργειακές ανάγκες και σχεδιασμούς και με βάση γεωπολιτικές ισορροπίες. Το φυσικό αέριο στη λεκάνη της Ανατολικής Μεσογείου είναι σημαντικό. Οι εκτιμήσεις για τις συνολικές ποσότητες, Κύπρου, Ισραήλ, Αιγύπτου και Λιβάνου ξεπερνούν τα 300 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια. Τονίζω το ότι οι ξένες δυνάμεις βλέπουν την περιοχή ως σύνολο και όχι την κάθε χώρα ξεχωριστά γι’ αυτό και είναι σημαντικό για όλους να βρεθεί τρόπος συνεργασίας αυτών των χωρών. Και η μόνη χώρα που μπορεί να παίξει αυτό τον ρόλο είναι η Κύπρος. Δεν είναι εύκολο να συνεργαστεί η Αίγυπτος με το Ισραήλ. Είναι αδύνατη η συνεργασία Λιβάνου – Ισραήλ και σχεδόν αδύνατη η συνεργασία μεταξύ Αιγύπτου και Λιβάνου. Όλες όμως αυτές οι χώρες δεν έχουν κανένα πρόβλημα να συνεργαστούν με την Κύπρο. Αλλά εδώ υπεισέρχεται ο παράγοντας Τουρκία, η οποία με άλυτο το κυπριακό, παρενοχλεί και παρεμποδίζει με παράνομες ενέργειες τους σχεδιασμούς αυτούς. Για μας είναι αδιαπραγμάτευτα τα κυριαρχικά μας δικαιώματα και η διεθνής κοινότητα το αναγνωρίζει αυτό. Πώς όμως αυτή η αναγνώριση θα λάβει έμπρακτη μορφή είναι ένα κρίσιμο ζήτημα, που όπως φάνηκε και από το περιστατικό με την ΕΝΙ στο οικόπεδο 3, παραμένει ανοικτό.
Ερ. Υπάρχει όμως και το πολιτικό ζήτημα, σωστά;
– Επειδή στα θέματα φυσικού αερίου χρειάζονται σχεδιασμοί μεσοπρόθεσμοι και μακροπρόθεσμοι, χρειάζονται επενδύσεις για υποδομές δεκάδων δις, ο παράγοντας του πολιτικού ρίσκου λαμβάνεται σοβαρά υπόψη στη δανειοδότηση αυτών των προγραμμάτων αλλά και στην υλοποίηση των αναπτυξιακών προγραμμάτων των εμπλεκομένων εταιριών.
Ερ. Έτσι όπως μου τα λέτε, αυτό που καταλαβαίνω είναι ότι η διεθνής κοινότητα έχει βάλει το κυπριακό σε μια άλλη εξίσωση.
– Δεν έχω πει κάτι τέτοιο. Επιλέγω προσεκτικά το τι λέω. Το κυπριακό είναι το κυπριακό και τα ενεργειακά είναι τα ενεργειακά. Το γεγονός, όπως σας έχω πει, ότι η Τουρκία παράνομα παρενοχλεί τους σχεδιασμούς, είναι ένα γεγονός. Το ότι αυτό δημιουργεί μια αβεβαιότητα και λόγω των τεράστιων επενδύσεων που απαιτούνται, είναι κι αυτό μια πραγματικότητα. Συνεπώς, μου προκαλεί εντύπωση το να ακούω την φράση «μπας και διασυνδεθεί η ενέργεια με το κυπριακό». Εμείς ως Κυπριακή Δημοκρατία, ουδεμία διασύνδεση θέλουμε ή επιδιώκουμε εάν πρόκειται να χρησιμοποιηθεί εκβιαστικά σε βάρος μας. Αλλά δεν μπορώ να παραγνωρίσω ότι, η ενέργεια θα μπορούσε να είναι συνδεδεμένη με το μέλλον του κυπριακού υπέρ της δικής μας πλευράς. Η ενέργεια είναι το μεγάλο μας όπλο που ανοίγει την προοπτική της χώρας και είναι και συνδεδεμένο με το κυπριακό.
Ερ. Επί της ουσίας στις ενεργειακές εξελίξεις. Φαίνεται ότι οι γεωτρήσεις της Exxon Mobil στο 10 και κάποιες άλλες της ENI – Total θα συμπέσουν με την επόμενη φάση επίλυσης του κυπριακού… Να σταματήσουμε το ενεργειακό μας πρόγραμμα για λίγους μήνες;
– Αυτό θα ήταν λάθος. Ο ενεργειακός μας σχεδιασμός πρέπει να συνεχίσει. Υπάρχουν τα οικόπεδα που έχουν δοθεί στις ΕΝΙ, Total, Exxon Mobil μαζί με κάποιες άλλες συνεργαζόμενες εταιρίες. Υπάρχει ένα πρόγραμμα που πρέπει να υλοποιηθεί. Πρέπει και θα το πω καθαρά: Βρήκαμε φυσικό αέριο από το 2010 και αν θέλουμε να είμαστε αξιόπιστοι στην ενεργειακή μας πολιτική, πρέπει επιτέλους να αποφασίσουμε ότι προχωρούμε να μετατρέψουμε την ανακάλυψη – που έγινε πριν οκτώ χρόνια – σε εμπορική δραστηριότητα. Και να έχουμε και έσοδα ως κράτος και να είμαστε και αξιόπιστοι ότι είμαστε ένας ενεργειακός παίχτης. Όχι στα χαρτιά. Ας μην προστρέξουμε χωρίς σοβαρότατο προβληματισμό, να δώσουμε όλα τα οικόπεδα τώρα. Δεν αρνούμαι να το συζητήσω. Είμαι ανοιχτός. Αλλά στο οικόπεδο που έχω επιβεβαιωμένο ότι είναι εμπορεύσιμο, στο τέλος να βρω τρόπο πώς να το πουλήσω και πως θα έχω για την χώρα μου το φυσικό αέριο. Είναι οξύμωρο, να θέλουμε να πουλούμε σε τρίτους και να μην κουμαντάρουμε να έχουμε για το δικό μας σπίτι. Πρέπει επιτέλους με πολλή ειλικρίνεια να τα πούμε και το μήνυμα είναι ξεκάθαρο προς πάσα κατεύθυνση.
Ερ. Έχετε παράπονα δηλαδή από τους ενεργειακούς μας σχεδιασμούς;
– Μα δεν μπορεί για παράδειγμα να παραμένει ανοικτό το θέμα του Monetization μαζί με το Ισραήλ, εδώ και τέσσερα χρόνια. Θα στείλω το μήνυμα. Έχουν ευθύνη οι τεχνοκράτες και αν δεν μπορούν να δώσουν λύση να το μεταφέρουν σε πολιτικό επίπεδο. Τα θέματα ενέργειας δεν πρέπει να τα έχουμε στο ράφι.
Εφημερίδα Αλήθεια,15 Αυγούστου 2018
