Χαιρετισμός Προέδρου Δημοκρατικού Συναγερμού κ. Αβέρωφ Νεοφύτου
στην Ακαδημία Πολιτικής Παρέμβασης Νέων της ΝΕΔΗΣΥ
«Η σύλληψη της ιδέας για την αίτηση ένταξης της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση και ο Γλαύκος Κληρίδης»
Δευτέρα, 11 Φεβρουαρίου 2019, Κέντρο Εικαστικών Τεχνών και Ερευνών, Λευκωσία, 6:30 μμ
Αξιότιμε πρώην Υπουργέ Εξωτερικών της Ελλάδος, κ. Θεόδωρε Πάγκαλε,
Φίλε τέως Υπουργέ των Εξωτερικών, Ιωάννη Κασουλίδη,
Φίλες και Φίλοι,
Είναι με ιδιαίτερα αισθήματα τιμής και χαράς που βρίσκομαι ανάμεσα σας να χαιρετίσω τον νέο κύκλο της «Ακαδημίας Πολιτικής Παρέμβασης Νέων».
Τον Δεκέμβριο που μας πέρασε έκλεισαν 16 χρόνια από της Σύνοδο της Κοπεγχάγης του 2002 και 19 χρόνια από το Ελσίνκι του 1999. Ταυτόχρονα το 2019 είναι το έτος που συμπληρώνονται 100 χρόνια από τη γέννηση του Γλαύκου Κληρίδη. Του ιστορικού μας ηγέτη που οδήγησε τη χώρα στη μεγαλύτερη διπλωματική επιτυχία από ιδρύσεως της Κυπριακής Δημοκρατίας. Την ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Με αυτά τα δεδομένα, το θέμα της εκδήλωσης είναι επίκαιρο, αλλά ταυτόχρονα και διαχρονικό.
Επιθυμώ να καλωσορίσω τον πρώην Υπουργό Εξωτερικών της Ελλάδος, Θεόδωρο Πάγκαλο, και να τον ευχαριστήσω για την παρουσία του απόψε. Παράλληλα, θα ήταν ιστορική παράληψη να μην του εκφράσω τις ευχαριστίες μου ως Κύπριος για την άοκνη συνεισφορά του στην πορεία ένταξης της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Επίσης, καλωσορίζω τον τέως Υπουργό Εξωτερικών, τον φίλο Ιωάννη Κασουλίδη που το 2002 ως Υπουργός Εξωτερικών της κυβέρνησης Κληρίδη συνέβαλε τα μέγιστα στην επίτευξη του στόχου.
Οι δύο Υπουργοί Εξωτερικών μαζί με τον Γιάννο Κρανιδιώτη αποτέλεσαν την ενσάρκωση των σχέσεων συνεργασίας Ελλάδος – Κύπρου που επέφερε την επιτυχή κατάληξη.
Φίλες και Φίλοι,
Ο Δημοκρατικός Συναγερμός, εκ της ιδρύσεως του, είχε Ευρωπαϊκό προσανατολισμό. Προσανατολισμό που εκφράστηκε από το 1976 στην ιδρυτική διακήρυξη ως πίστη ότι «η Κύπρος ιστορικά, γεωγραφικά και πολιτιστικά, ανήκει στη Δύση και ιδιαίτερα στην Ευρώπη».
Μια πορεία που είχε αρχίσει 30 χρόνια πριν με την υπογραφή της συμφωνίας Σύνδεσης της Κύπρου με την ΕΟΚ. Και ξεκίνησε να παίρνει σάρκα και οστά το 1988 με παρότρυνση της Ελλάδας, δια μέσω Πάγκαλου, για κατάθεση αίτησης, ειδικά στην επερχόμενη Ελληνική Προεδρία. Η αίτηση κατατίθεται τελικά τον Ιούλιου του 1990 υπό την Προεδρία Βασιλείου και με τη σύνδεση της κυπριακής λίρας με την Ευρωπαϊκή Νομισματική Μονάδα, το ECU το 1992.
Έτσι ξεκίνησε η πορεία προς την ένταξη. Μια πορεία που πέρασε από δύσκολες συνθήκες, δυσπιστία και σκληρές διαπραγματεύσεις μέχρι και την τελευταία στιγμή τον Δεκέμβρη του 2002.
Τότε δεν τίθετο θέμα ένταξης χωρίς λύση. Χρειάστηκε τιτάνια προσπάθεια το 1993 να πείσει η πλευρά μας ότι αν η Κύπρος ξεκινούσε διαπραγματεύσεις, αυτές θα είχαν καταλυτικό ρόλο στις προσπάθειες επίλυσης του κυπριακού, καθώς θα ήταν ο μόνος αποτελεσματικός μοχλός πίεσης για να καμφθεί η τουρκική αδιαλλαξία.
Ο Γλαύκος Κληρίδης στο βιβλίο του «Ντοκουμέντα μιας εποχής 1993-2003», γράφει ότι η ιδέα για υποβολή αίτησης ένταξης της Κυπριακής Δημοκρατίας στην ΕΕ διαμορφώθηκε στην Αθήνα από την κυβέρνηση Ανδρέα Παπανδρέου και υποστηρίχθηκε από όλα τα κοινοβουλευτικά κόμματα, πλην ΚΚΕ. Η ιδέα πήρε σαφέστερη μορφή με την επιστολή Πάγκαλου, προς τον Κύπριο ομόλογο του Γιώργο Ιακώβου.
Η εκλογή το 1993 του Γλαύκου Κληρίδη στην Προεδρία της Δημοκρατίας με διακηρυγμένο στόχο την προώθηση της ευρωπαϊκής πορείας της Κύπρου αποτελεί κομβικό σημείο. Ο Πρόεδρος Κληρίδης πείθει τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ κ. Γκάλι να κάνει παρέμβαση προς τον Ντελόρ υπέρ της Κύπρου, κάτι που οδήγησε στη δεσμευτική απόφαση του 1995 στο Συμβούλιο Υπουργών να αρχίσουν οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις. Διορίζει τον Γιώργο Βασιλείου επικεφαλής της διαπραγματευτικής μας ομάδας που πέτυχε την στήριξη ακόμα και της αριστερά προς τον εθνικό στόχο.
Στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Ελσίνκι τον Δεκέμβριο του 1999, οι αρχηγοί των κυβερνήσεων των χωρών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατέστησαν σαφές ότι η λύση του Κυπριακού δεν θα ήταν προϋπόθεση για την ένταξη της Κύπρου στην Ένωση. Η συνεισφορά της Ελλάδας καθοριστική, κατορθώνοντας για την Κύπρο μια πολύ μεγάλη δέσμευση, που ενώ αρχικά θεωρήθηκε αμφιλεγόμενη, τελικά αποδείχθηκε αποτελεσματική για την Κύπρο. Η Κύπρος να εντασσόταν στην Ευρωπαϊκή Ένωση ανεξάρτητα από τη λύση του Κυπριακού.
Παρόλα αυτά, η Κοπεγχάγη χαρακτηρίστηκε με τα δραματικά γεγονότα προσπάθειας άμεσης σύνδεσης του Κυπριακού με την ενταξιακή πορεία. Και τις ιδιαίτερα έντονες πιέσεις που δέχθηκε η πλευρά μας τότε να διαπραγματευτεί και να υπογράψει επί της ουσίας λύση μέσα σε λίγες ώρες.
Από τη μία, η συνετή πολιτική του Προέδρου Κληρίδη και οι αριστοτεχνικές κινήσεις του, που κάποιος θα μπορούσε να τις χαρακτηρίσει ως και την επιτομή θεωρίας παιγνίων. Σε συνάρτηση με την άψογη συνεργασία και απόλυτη συναντίληψη με την Ελληνική κυβέρνηση από την άλλη, απέφεραν καρπούς. Η Κύπρος να ενταχθεί ολόκληρη, χωρίς υποσημειώσεις και αστερίσκους και χωρίς την προηγούμενη επίλυση του Κυπριακού Προβλήματος.
Η αρωγή, η στήριξη και η συμπαράσταση της Ελλάδος εμφανής σε κάθε σημείο της πορείας αυτής. Οι σχέσεις ειλικρίνειας και συνεργασίας μεταξύ των Υπουργών Εξωτερικών Κασουλίδη και Πάγκαλου ήταν η μετουσίωση της νέας μορφής συνεργασίας που επιδίωκε ο Πρόεδρος Κληρίδης με την Ελλάδα. Σε αυτή την πορεία καταλύτης ο Γιάννος Κρανιδιώτης, ο τεχνοκράτης, οραματιστής αρχιτέκτονας της διαδικασίας ένταξης.
Φίλες και Φίλοι,
Εν τέλει, το διαχρονικό μάθημα της ιστορίας που θα πρέπει να συγκρατήσουμε είναι ότι σε μεγάλα ζητήματα που αντιμετωπίζει η χώρα μας, το άλυτο Κυπριακό μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τρίτους ως μοχλός πίεσης προς την πλευρά μας. Καθώς πρωτίστως υπάρχει η ανάγκη επίλυσης του Κυπριακού. Και ότι τις μεγαλύτερες εθνικές νίκες τις πετύχαμε με συναίνεση, σύμπνοια και εθνική συνεργασία.
Και σήμερα που το ζητούμενο παραμένει μια σωστή, λειτουργική και δίκαιη λύση του κυπριακού για μια ευημερούσα, επανενωμένη, ειρηνική Κύπρο, αυτά τα διδάγματα της ιστορίας είναι εξόχως σημαντικά.
Νέες και Νέοι,
Σας συγχαίρω για την πρωτοβουλία της αποψινής «Ακαδημίας Πολιτικής Παρέμβασης Νέων». Σας εύχομαι κάθε επιτυχία, μα πρωτίστως σας εύχομαι να εμπνευστείτε από τον δρόμο της εντιμότητας και του καθήκοντος, της συνέπειας και της ευθύνης που ακολουθούσε πιστά σε όλη του τη διαδρομή ο Γλαύκος Κληρίδης.
Και πάλι ευχαριστώ τους δύο εκλεκτούς ομιλητές μας και προσδοκώ στις τοποθετήσεις τους καθώς και στη συζήτηση που θα ακολουθήσει.
