του Θανάση Τσώκου
Ο καλός μου φίλος και συνεργάτης Νίκος, μου μίλησε για την αδελφή του Σωτήρα την επτά χρονών κόρη της Μαρία και τον μικρό Γιαννάκη, εννέα μηνών, για πρώτη φορά, μια βδομάδα πριν από την κηδεία τους, στις 14 Φεβρουαρίου 2009. Ξέραμε μου είπε, ότι τους σκότωσαν και τους τρεις στις 17 Αυγούστου 1974, μεταξύ της πρώτης και της δεύτερης εισβολής. Τους εκτέλεσαν εν ψυχρώ Τουρκοκύπριοι νεαροί, ηλικίας δεκαπέντε – δεκαέξι χρονών. Οι δολοφονίες έγιναν στο χωριό μας στο Παλαίκυθρο, το οποίο ο τουρκικός στρατός κατέλαβε στις 14 Αυγούστου 1974.
Με δακρυσμένα μάτια και εμφανή την έντονη συγκίνηση των ημερών που ακολούθησαν μετά την ανακοίνωση στους συγγενείς ότι είχαν ανευρεθεί τα οστά των τριών αδικοχαμένων, ο Νίκος, άνθρωπος συνετός και πράος με χρυσή καρδιά σιγοψιθύρισε: «Τώρα θα είναι για όλους καλύτερα, και για μας και για αυτούς. Θα ηρεμίσουν οι ψυχές τους ».
Όταν μου διηγείτο την τραγική και συνάμα συγκλονιστική αυτή ιστορία, δάκρυσε αρκετές φορές. Μου εξιστόρησε τα γεγονότα με λεπτομέρεια, γιατί κάποιος που ήταν παρών, τους τα περιέγραψε και αυτούς επίσης με λεπτομέρεια. Η Σωτήρα παρακαλούσε τους δολοφόνους, τους ικέτευε, να μη σκοτώσουν τον Γιαννάκη και την Μαρία της. Τον Γιαννάκη που κρατούσε αγκαλιά όταν άρχισαν να τους πυροβολούν, τον σήκωσε ψηλά για να γλιτώσει, μάταια όμως.
Σε καμία φάση της εξιστόρησης της στυγερής αυτής δολοφονίας δεν αντιλήφθηκα τον φίλο μου Νίκο να μου μιλά με φανατισμό, οργή ή πάθος. Δεν διαπίστωσα στα λόγια του σημάδια αντεκδίκησης για τους δολοφόνους της αδελφής του που τόσο πολύ αγαπούσε και των παιδιών της. Για αυτούς που έσπειραν δάκρυα και πόνο στην οικογένεια του. Το ίδιο και την ώρα της κηδείας. Την ώρα, που είχε μπροστά του, μετά από τριάντα πέντε χρόνια αναμονής, τα τρία μικρά φέρετρα με τα οστά των δικών του ανθρώπων.
Αυτό που τον βασάνιζε ήταν το γιατί. Γιατί έγιναν όλα αυτά και πως ο Θεός επέτρεψε να γίνει ένα τέτοιο έγκλημα σε βάρος αμάχων και μικρών αθώων παιδιών. Γιατί όπως ανέφερε ο νονός της Μαρίας στον δικό του επικήδειο, ο Θεός δεν σκοτείνιασε τα μάτια των φονιάδων την ώρα του μεγάλου κακού.
Με την θυσία τους αποκάλυψαν το πραγματικό πρόσωπο του Τούρκου εισβολέα και των Αττίλων του 1974. Αποτελεί καθήκον και υποχρέωση όλων εμάς αλλά και της διεθνούς κοινότητας με πρώτη την Ευρωπαϊκή Ένωση η εξακρίβωση τις τύχης όλων των αγνοουμένων της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο του 1974. Αποτελεί επίσης ύψιστη υποχρέωση της Τουρκικής κυβέρνησης, όπως εύστοχα ανέφερε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέφανος Στεφάνου στον επικήδειο λόγο του στην κηδεία της Σωτήρας και των παιδιών, το άνοιγμα των αρχείων του τουρκικού στρατού για το θέμα. Ο τουρκικός στρατός γνωρίζει που έγιναν εγκλήματα πολέμου και που υπάρχουν ομαδικοί τάφοι. Σοβαρές πληροφορίες από τουρκοκυπριακές πηγές αναφέρουν ότι ο ίδιος ο τουρκικός στρατός στο παρελθόν προέβηκε σε εκταφές εκτελεσθέντων αμάχων οι οποίοι στην συνέχεια τάφηκαν σε σημεία άγνωστα. Πολύ πιθανόν εντός στρατοπέδων.
Παρόλο το γεγονός ότι η διαδικασία των εκταφών, της ταυτοποίησης και της παράδοσης των λειψάνων προχωρά με αργούς ρυθμούς εντούτοις βρίσκεται σε καλό δρόμο. Υπάρχει όμως αρκετή δουλειά που πρέπει να γίνει. Υπάρχει επίσης ο κίνδυνος, για μια σειρά από λόγους με πρώτο την στάση του τουρκικού στρατού, αλλά και την οικοδομική ανάπτυξη των κατεχόμενων, μεγάλος αριθμός εκτελεσθέντων αμάχων και νεκρών της τραγωδίας του 1974 και όχι αγνοουμένων πλέον, να μην ανευρεθεί. Τότε ο πόνος για τους συγγενείς τους θα είναι πολλαπλάσιος, αφού σήμερα ζουν με την ελπίδα ότι τα οστά των οικείων τους θα ανευρεθούν. Είναι για αυτό που ο τουρκικός στρατός θα πρέπει να τεθεί προ των ευθυνών του για να συμβάλει στον εντοπισμό των ομαδικών τάφων.
Αιωνία να είναι η μνήμη σας Σωτήρα, Μαρία και μικρέ Γιαννάκη και ας είναι ελαφρύ το χώμα που σας σκεπάζει, στην φιλόξενη γη των Εργατών.
