του Μάριου Μαυρίδη
Το θέμα των εκποιήσεων και των ελεύθερων δημοπρασιών είναι δίκοπο μαχαίρι για την βιωσιμότητα του τραπεζικού συστήματος, επειδή δεν είναι γνωστό εκ των προτέρων κατά πόσο οι τράπεζες θα μπορούν να αντέξουν τις ζημιές που ενδεχομένως να υποστούν.
Αν η βουλή ψηφίσει την επιτάχυνση των εκποιήσεων για τα ακίνητα που είναι υποθηκευμένα σε μη εξυπηρετούμενα δάνεια, οι τράπεζες θα έχουν δύο επιλογές. Η πρώτη επιλογή είναι η κάθε τράπεζα να διαχειρίζεται τα δικά της μη εξυπηρετούμενα δάνεια μαζί με τα υποθηκευμένα ακίνητα. Δηλαδή, μια τράπεζα μπορεί να μην πουλήσει τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια σε εγχώρια ή ξένα επενδυτικά ταμεία αλλά να τα διατηρεί στους ισολογισμούς της, και να πουλά τα υποθηκευμένα ακίνητα στην αγορά, μέσω δημοπρασιών ή άλλωσπως, όποτε αυτή κρίνει σκόπιμο. Τα πλεονεκτήματα αυτής της επιλογής είναι ότι η τράπεζα μπορεί να πουλήσει τα υποθηκευμένα ακίνητα σε ψηλότερες τιμές, εισπράττοντας περισσότερα χρήματα. Ακόμα, αυτή η πρακτική επιτρέπει στην τράπεζα να αναγνωρίζει τις ζημιές από τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, σιγά-σιγά, σε βάθος χρόνου, χωρίς να επηρεάζεται σημαντικά η κεφαλαιακή της επάρκεια. Το μειονέκτημα αυτής της επιλογής είναι ότι η τράπεζα δεν θα μπορεί να εισπράξει χρήματα που ενδεχομένως να χρειάζεται άμεσα. Επίσης, το γεγονός ότι μια τράπεζα θα «κουβαλά» πολλά μη εξυπηρετούμενα δάνεια στους ισολογισμούς της, μειώνει την ήδη κλονισμένη εμπιστοσύνη των καταθετών.
Η δεύτερη επιλογή που έχει η τράπεζα είναι να πουλήσει τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια μαζί με τα υποθηκευμένα ακίνητα που τα συνοδεύουν σε επενδυτικά ταμεία, εγχώρια και ξένα. Τα επενδυτικά ταμεία με τη σειρά τους θα πουλήσουν τα υποθηκευμένα ακίνητα μέσω ιδιωτικών δημοπρασιών στους ψηλότερους προσφοροδότες. Με αυτή την επιλογή, οι τράπεζες θα μπορούν να εισπράξουν χρήματα άμεσα και να τα χρησιμοποιήσουν για να αυξήσουν τα κεφάλαια τους ή για δανεισμό. Το μειονέκτημα όμως αυτής της επιλογής είναι ότι οι τράπεζες θα πρέπει να αναγνωρίσουν άμεσα (και όχι σε βάθος χρόνου), τις ζημιές που θα προκύψουν από την πώληση των μη εξυπηρετούμενων δανείων σε επενδυτικά ταμεία. Οι ζημιές με τη σειρά τους θα μειώνουν τα ίδια κεφάλαια των τραπεζών και κατ΄ επέκταση την κεφαλαιακή επάρκεια τους. Αν λοιπόν οι ζημιές από την πώληση των μη εξυπηρετούμενων δανείων σε επενδυτικά ταμεία μειώσουν την κεφαλαιακή επάρκεια κάτω από το κρίσιμο όριο του 8% των συνολικών δανείων, ενδεχομένως οι τράπεζες να χρειαστούν περισσότερα κεφάλαια από τους μετόχους.
Άρα λοιπόν, με τα σημερινά δεδομένα, η επιτάχυνση των εκποιήσεων δεν είναι σίγουρο ότι θα φέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα. Ο καλύτερος τρόπος διαχείρισης των μη εξυπηρετούμενων δανείων είναι η δημιουργία ξεχωριστού φορέα, ο οποίος θα χρηματοδοτηθεί από επενδυτές και από το κράτος, θα αγοράζει τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια από τις τράπεζες και διαχειρίζεται τα υποθηκευμένα ακίνητα σε βάθος χρόνου. Αυτό έκαναν και οι άλλες χώρες που είχαν παρόμοια προβλήματα.
