του Θανάση Τσώκου
Μεσούσης της πολυεπίπεδης κρίσης και στη σύγχρονη κυπριακή κοινωνία, παράγωγο της οποίας εν μέρει αποτελεί και η οικονομική κρίση, αλλά και της έλλειψης προτύπων για της νεότερες γενεές, θυσίες όπως αυτή του υπαρχηγού της ΕΟΚΑ, Γρηγόρη Αυξεντίου, βγαλμένες μέσα από τα βάθη της Ελληνικής ιστορίας, έχουν μια ιδιαίτερη σημειολογία στις μέρες μας.
Φέτος, συμπληρώνονται πενήντα πέντε χρόνια από το θάνατο του ήρωα, που με τη θυσία του, έκανε περήφανη μια ολόκληρη γενιά μαχόμενων Ελλήνων Κυπρίων και νοηματοδότησε τον αγώνα ενός λαού για ελευθερία. Οι Άγγλοι αποικιοκράτες, στην προσπάθεια τους να πλήξουν επικοινωνιακά το κύρος της ΕΟΚΑ και το φρόνημα των αγωνιστών, κάλεσαν τους αντιπροσώπους του διεθνούς τύπου και φωτορεπόρτερ στα βουνά του Μαχαιρά, για να καταγράψουν την μεγάλη τους «επιτυχία». Την αμαχητί, όπως αφελώς πίστευαν παράδοση του επικηρυγμένου με το τεράστιο για την τότε εποχή ποσό των 5.000 λιρών, «τρομοκράτη» Γρηγόρη Πιερή Αυξεντίου και της αντάρτικης ομάδας του. Αντί αυτού όμως, η ανθρωπότητα έγινε μάρτυρας μιας οκτάωρης μάχης μεταξύ των στρατευμάτων του Στρατάρχη Χάρτινκ και της Ελληνικής ψυχής, ανδρείας και λεβεντιάς. Πόσο ταπεινοί και μικροί υπήρξαν και στη μάχη εκείνη οι Άγγλοι δυνάστες; Η ταινία που απεικονίζει τη μεταφορά από Άγγλους στρατιώτες μπιτονιών με βενζίνη στο ελικόπτερο για να κάψουν τον μέχρι εσχάτων αγωνιζόμενο Γρηγόρη, θα αποτελεί εσαεί όνειδος για τις τότε Αγγλικές δυνάμεις στην Κύπρο.
Η στεντόρεια φωνή του Γρηγόρη στις έξι η ώρα το πρωί της 3ης Μαρτίου 1957, το «Μολών Λαβέ» και το κροτάλισμα του αυτόματου όπλου του, θα ήταν τα πρώτα του βήματα στο διάσκελο της αιωνιότητας. «Εγώ, πρέπει να πεθάνω. Πρέπει να πεθάνω.», ψιθύρισε στους συναγωνιστές του πριν τους διατάξει να βγουν από το κρησφύγετο. Της θυσίας του, είχε προηγηθεί μια τραγική για τον αγωνιστή και τους συντρόφους του περίοδος. Η περίοδος της προδοσίας. «Δεν έφτασα να καλοκάτσω όταν έφυγα από κοντά σας και εφάνη αμέσως ο προδότης. Τώρα, τρέχω διαρκώς κυνηγημένος από την προδοσία. Το μόνο που έχω να σου τονίσω είναι να φυλάγεσαι από την προδοσία. Τώρα τη φοβήθηκα» έγραφε σε συναγωνιστή του λίγο πριν την θυσία του.
Προφητικά είναι και τα γραφόμενα του μετά το Ενωτικό Δημοψήφισμα της 15ης Ιανουαρίου 1950, σε φίλο του ενώ ο ίδιος βρισκόταν στην Ελλάδα υπηρετώντας στον Ελληνικό Στρατό ως Δόκιμος Αξιωματικός: «Την λευτεριά μας, το ιδανικό των ιδανικών μας, την υπογράφω και εγώ, όχι μόνο σε χαρτί μα φορώντας την τιμημένη στολή του Έλληνα φαντάρου και θα την υπογράψω, οποιαδήποτε στιγμή το ζητήσει η Κύπρος μας και με το αίμα μου. Όπως και κάθε Κύπριος. Δεν είναι θαύμα η εξύψωσις των ταπεινών, των χωρίς ιδανικά ανθρώπων σε αγωνιστές. Αυτός είναι ο Έλληνας.» Συχνά αποτύπωνε ο Γρηγόρης, τους φιλοσοφικούς και επαναστατικούς του στοχασμούς.
Όπως εύστοχα αναφέρει ο Richard Rolty, «Ένας λαός, γράφει την ιστορία του όχι για να αφηγηθεί το παρελθόν του , αλλά για να δηλώσει αυτό που θέλει να είναι στο μέλλον». Μακριά από κάθε ιδιοτελή σκοπιμότητα στη διδασκαλία της ιστορίας, αλλά και την όποια τάση υπερτονισμού αποδομητικών στοιχείων, μακριά από προπαγανδιστικές εκδοχές, θα πρέπει να πλάσουμε την συνείδηση των νέων μας. Επιστρατεύοντας τις καλύτερες νοητικές μας δυνάμεις. Αναχαιτίζοντας πρώτιστα την καλλιεργούμενη, σε όλα τα επίπεδα τάση για αποδόμηση της ιστορίας. Που σαν στόχο έχει, την αλλοίωση της ιστορικής μας συνείδησης και μνήμης. Με την πνευματική μας πραμάτεια ως παρακαταθήκη, τον Ελληνικό πολιτισμό μέσα από την οικουμενική του διάσταση να πραγματώνεται και τα διδάγματα των ηρώων μας, όπως αυτά του Γρηγόρη Αυξεντίου, που μας δίδαξε το μεγαλείο της Ελληνικής λεβεντιάς, θα αγωνιστούμε τους χαλεπούς αυτούς καιρούς. Βρίσκοντας ξανά το νόημα, του να είμαστε Έλληνες.
