του Νίκου Τορναρίτη
Οι τράπεζες είναι χωρίς υπερβολή ο κεντρικός πυλώνας κάθε εθνικής οικονομίας, διότι μέσω τους διακινείται το χρήμα από τους καταθέτες προς τους δανειζόμενους και αντιστρόφως. Η πίστη του καταθέτη ότι οι καταθέσεις του είναι ασφαλείς και πάντα διαθέσιμες προς άμεση απόσυρση είναι η σημαντικότερη συνιστώσα του τραπεζικού συστήματος. Είναι για αυτό τον σκοπό που το Ευρωσύστημα – δηλαδή, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα μαζί με τις 17 εθνικές Κεντρικές Τράπεζες – διαθέτει αυτόματους μηχανισμούς που διασφαλίζουν την άμεση ρευστότητα όλων των καταθέσεων. Παράλληλα, σε περίπτωση ζημιών, οι τράπεζες πρέπει να εξυγιαίνονται χωρίς να γίνεται οποιοδήποτε «κούρεμα» ή να τίθεται άλλος περιορισμός στις καταθέσεις. Αυτό είναι τόσο μεγάλης σημασίας, ώστε για λόγους δημοσίου συμφέροντος τα κράτη σε όλο τον κόσμο στέκουν πίσω από τις τράπεζες της χώρας τους με απεριόριστη ευθύνη ως η τελευταία γραμμή άμυνας.
Λόγω του ιδιαίτερου ρόλου που διαδραματίζουν στις εθνικές οικονομίες και λόγω της έκθεσης των πολιτών σε οικονομικό κίνδυνο, επιβάλλεται οι τράπεζες να διοικούνται και να εποπτεύονται ορθά και πάνω από όλα με διαφάνεια.
Οι κυπριακές τράπεζες είναι τα θεμέλια της οικονομίας μας. Όλοι έχουμε ευθύνη να ελέγχουμε ότι αυτά τα θεμέλια χτίζονται στέρεα και συντηρούνται σωστά, για να αντέχουν και στον μεγαλύτερο «σεισμό» που θα μπορούσε να υπάρξει.
Η ευθύνη της αποφυγής ολοκληρωτικής κατάρρευσης είναι θεμελιώδης για την πολιτεία μας. Δεν βαραίνει μόνο τους άμεσα ενδιαφερόμενους θεσμούς, την Κεντρική Τράπεζα, το υπουργείο Οικονομικών και βεβαίως τις διοικήσεις των τραπεζών. Όταν διασαλεύεται η ασφάλεια και η εμπιστοσύνη του συστήματος είναι ευθύνη όλων, και της βουλής, να στηρίξουν το τραπεζικό σύστημα.
Αυτή την ευθύνη, την αναλάβαμε στο ακέραιο. Όμως το κρίσιμο σημείο είναι ότι μαζί με τις αυξημένες ευθύνες, έρχονται και τα αυξημένα δικαιώματα.
Ο Κύπριος φορολογούμενος πολίτης έχει δικαίωμα να απαιτεί από τους αντιπροσώπους του στην εκτελεστική και στην νομοθετική εξουσία τα πιο κάτω:
1. Οι τυχόν ζημιές των τραπεζών πρέπει να απορροφούνται και να καλύπτονται πρώτα από τους μέτοχους και τους κατόχους των ομολόγων της τράπεζας, πριν τεθεί θέμα παροχής οικονομικής στήριξης από το κράτος.
2. Σε περίπτωση που τίθεται θέμα παροχής οικονομικής βοήθειας σε ιδιωτική τράπεζα από το κράτος, πολιτικά είναι αυτονόητο ότι δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιείται ούτε ένα σεντ από τους πόρους του Κύπριου φορολογούμενου για στήριξη τραπεζικών δραστηριοτήτων σε άλλες χώρες.
3. Σε περίπτωση που ικανοποιούνται οι πιο πάνω προϋποθέσεις και δεν παραμένει άλλη επιλογή από του να λάβει μια τράπεζα οικονομική βοήθεια από το κράτος, δεν μπορεί η υφιστάμενη ανώτατη διεύθυνση της τράπεζας να παραμένει στη θέση της ύστερα από τη λήψη της βοήθειας.
4. Ταυτόχρονα δεν μπορεί να διοικείται μια τράπεζα που έλαβε οικονομική βοήθεια από το κράτος με κομματικά κριτήρια. Η διοίκηση πρέπει να ασκείται με οικονομικά κριτήρια από έμπειρους διευθυντές, με μόνο γνώμονα την βιωσιμότητα και την οικονομική ευρωστία της τράπεζας.
Τα συντεταγμένα όργανα της πολιτείας μας, αλλά και ο ενεργά σκεπτόμενος πολίτης, πρέπει να διδαχθούμε από την εμπειρία της διάσωσης της Λαϊκής Τράπεζας. Ο κίνδυνος από την κρίση χρέους στην Ευρωζώνη μεγαλώνει συνεχώς και όλοι πρέπει να απαιτούμε να γίνει καλύτερος σχεδιασμός, σε οποιοδήποτε σενάριο προκύψει στο μέλλον. Αυτός ο σχεδιασμός χρειάζεται πάνω από όλα να προστατεύει την κυπριακή οικονομία και τις κυπριακές τράπεζες, χωρίς την παραμικρή έκπτωση στα βασικά δικαιώματα του Κύπριου φορολογούμενου πολίτη. Στο τέλος της ημέρας είναι τα δικά του χρήματα που διαχειριζόμαστε…
