του Ιωνά Νικολάου
Ζητούμενο η είναι η ισορροπία της ελευθερίας του λόγου και της δημόσιας τάξης. Το ζήτημα απασχολεί έντονα τη Βουλή αλλά και την ευρύτερη κοινωνία στο σύνολο της. Η συζήτηση αναφορικά με τις αναρτήσεις στα διάφορα ιστολόγια (blogs) δεν είναι σημερινό φαινόμενο, αφού τα συγκεκριμένα ηλεκτρονικά πεδία έκφρασης άποψης προσλαμβάνουν όλο και μεγαλύτερες διαστάσεις και δημιουργούν ένα νέο σκηνικό, για το οποίο η τεχνολογία θέτει ενώπιον μας νέα ερωτήματα και προκλήσεις. Σχετίζεται με την αντίληψη για την δημοκρατία και την διεύρυνση της και περιορίζεται από αυτούς που θέλουν να περιορίσουν την έκφραση, κυρίως όταν αυτή είναι επικριτική.
Η συζήτηση δεν μπορεί να εξαγάγει ασφαλή και ολοκληρωμένα συμπεράσματα, αν κάποιοι δεν γνωρίζουν την λειτουργία των blogs, αν δεν λάβουμε υπόψη τις εγγενείς ιδιαιτερότητες του διαδικτύου και την συνεχώς μεταβαλλόμενη πλατφόρμα στην οποία εισάγονται αδιάκοπα τεχνολογικές καινοτομίες. Έχουμε διαρκώς μεταβολές που αφορούν σε νέους τρόπους πρόσβασης, νέες εφαρμογές επικοινωνίας και αλληλεπίδρασης, καινούργιες μεθόδους κωδικοποίησης πληροφοριών. Όλα αυτά καθιστούν το διαδίκτυο από τεχνολογική επινόηση σε κοινωνικό φαινόμενο.
Οι ιστοσελίδες και τα blogs αποτελούν 24ωρα φόρουμ ανταλλαγής και κατάθεσης απόψεων, συχνά ανώνυμων, προσφέρουν τη δυνατότητα να ενημερώνουν άμεσα, πολύπλευρα και δίχως δεσμεύσεις και σκοπιμότητες. Πίσω από την ανωνυμία μπορεί να εκτοξεύονται απειλές, να προωθούνται ρατσιστικές θέσεις, να προτρέπονται άνθρωποι στη βία. Το ζητούμενο είναι να βρεθεί η χρυσή τομή, που να προστατεύει την ελευθερία του λόγου, τα ατομικά δικαιώματα και την ασφάλεια της κοινωνίας στην ηλεκτρονική εποχή. Αυτό είναι ένα μείζονος σημασίας ερώτημα που σίγουρα δεν απασχολεί μόνο τη δική μας κοινωνία. Ωστόσο στην προσπάθεια μας να εντοπίσουμε αυτή τη χρυσή τομή δεν μπορούμε να εκφέρουμε ανεξέταστα απόψεις, όπως η άποψη του υπουργείου Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης αλλά και βουλευτών του ΑΚΕΛ στην επιτροπή Νομικών, ότι πρέπει να καταργήσουμε την ανωνυμία στα blogs.
Κατά τη δική μου αντίληψη έχουμε ενώπιον μας τη σύγκρουση εννόμων αγαθών: δηλαδή από τη μία, το δικαίωμα στην ελεύθερη έκφραση που περνά και μέσα από την κατοχύρωση του δικαιώματος στην ανωνυμία ή ψευδωνυμία. Από την άλλη, το δικαίωμα του καθενός από εμάς να αξιώνει την προστασία του από κακόβουλα, υβριστικά ή συκοφαντικά δημοσιεύματα, από αυτούς που βρίσκουν την ευκαιρία ανώνυμης εξωτερίκευσης εσωτερικών ανισορροπιών. Και είναι εδώ που εντοπίζεται το κρίσιμο ερώτημα εάν τελικά οι κυβερνώντες θα αρπάξουν την ευκαιρία για να παρέμβουν με πρόσχημα την υποτιθέμενη ελεγκτική παρέμβαση του διαχειριστή του blog. Μια και είναι αδύνατο να ελεγχθούν οι καταιγίδες από κατευθυνόμενες ύβρεις, θα κατορθώσουμε τελικά να καταστρέψουμε και αυτό το καινούργιο μέσο ελεύθερης, και προσιτής σε όλους, έκφρασης; Θα κατορθώσουμε να αποτρέψουμε την εξουσία να χρησιμοποιεί αυτά τα διλήμματα για να φιμώνει ενοχλητικές φωνές;
Τα πιο πάνω είναι ερωτήματα που απασχολούν ολόκληρο τον κόσμο μετά τη ραγδαία ανάπτυξη του διαδικτύου και πρέπει να μας προβληματίσουν ώστε να καταλήξουμε σε λειτουργικές λύσεις που να προστατεύουν την ελευθερία του λόγου, τα ατομικά δικαιώματα και την κοινωνία ευρύτερα. Όμως στην αναζήτηση της ισορροπίας ανάμεσα στην ελευθερία του λόγου και τη δημόσια τάξη, δεν μπορεί να μη δίδεται έμφαση στην ελευθερία της έκφρασης.
