Επιβεβλημένες οι αλλαγές στο όριο συνταξιοδότησης

Στην ομιλία του στην ολομέλεια της Βουλής για τον προϋπολογισμό 2013 ο ΓΓ της ΚΕ του ΑΚΕΛ ανάφερε πως η επέκταση του ορίου αφυπηρέτησης μέχρι και το 67ο έτος ήταν θέση τόσο του Δημοκρατικού Συναγερμού όσο και της Τρόικας.

Με την ευκαιρία αυτή παραθέτω ορισμένα αποσπάσματα από άρθρο μου δημοσιεύτηκε στον ημερήσιο τύπο στις 17 Απριλίου 2012, το οποίο πραγματεύεται το εν λόγω θέμα.

«Είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός πως η κοινωνία μας έκανε μεγάλα άλματα προόδου τα τελευταία 60 χρόνια σε πολλούς τομείς που έχουν σχέση με την ποιότητα ζωής. Η διατροφή των πολιτών και το βιοτικό επίπεδο έχουν βελτιωθεί αισθητά και η ιατροφαρμακευτική περίθαλψη σημείωσε τεράστια άλματα προς τα εμπρός. Ως εκ τούτου, έχουμε το θετικότατο αποτέλεσμα της αύξησης της προσδοκώμενης διάρκειας ζωής. Με άλλα λόγια οι άνθρωποι σήμερα ζουν πολύ περισσότερο από ότι ζούσαν πριν από 60 χρόνια. Και θα ζουν ακόμα περισσότερο τα επόμενα σαράντα χρόνια.

Η προσδοκώμενη διάρκεια ζωής κατά τη γέννηση το 1950 ήταν μόλις 63 χρόνια για τους άντρες και 69 χρόνια για τις γυναίκες. Το 2009 η προσδοκώμενη διάρκεια ζωής έφτασε τα 78χρόνια για τους άντρες και τα 82 χρόνια για τις γυναίκες. Δηλαδή το προσδόκιμο ζωής σε μια εξηκονταετία αυξήθηκε κατά 15 χρόνια για τους άντρες και 13 χρόνια για τις γυναίκες.

Με άλλα λόγια, το 1950, με το όριο αφυπηρέτησης στα 55 χρόνια, ένας άντρας θα λάμβανε σύνταξη για μόλις 8 χρόνια κατά μέσο όρο. Το 2009, με το όριο αφυπηρέτησης στα 63 χρόνια, ένας άντρας λαμβάνει σύνταξη για 15 χρόνια. Άρα παρά την αύξηση του ορίου συνταξιοδότησης κατά 8 χρόνια, από τα 55 στα 63, τα χρόνια που κάποιος λαμβάνει σύνταξη έχουν διπλασιαστεί. Και η τάση αυτή θα αυξάνεται όσο περνά ο καιρός λόγω της γήρανσης του πληθυσμού.

Η γήρανση του πληθυσμού, λόγω της συνεχόμενης αύξησης του προσδόκιμου ζωής, σε συνδυασμό με την υπογεννητικότητα, αυξάνουν τις πιέσεις που αντιμετωπίζει το συνταξιοδοτικό μας σύστημα. Ενδεικτικά αναφέρω πως ο αριθμός εισφορέων ανά συνταξιούχο το 2010 ήταν 3,6. Δηλαδή για κάθε 3,6 άτομα που εργάζονταν και κατέβαλλαν εισφορές στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων το 2010, υπήρχε και ένας συνταξιούχος. Το 2060 ο αριθμός αυτός θα μειωθεί στο 1,2. Με άλλα λόγια για κάθε 1.2 άτομα που καταβάλλουν εισφορές θα υπάρχει και ένας συνταξιούχος. Πιο απλά ο καθένας που θα εργάζεται το 2060 θα πρέπει, μέσω των εισφορών που θα καταβάλλει, να συντηρεί και έναν συνταξιούχο.

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας έχει ήδη συμφωνήσει με τους Ευρωπαίους εταίρους μας πως το όριο συνταξιοδότησης θα πρέπει να διασυνδεθεί με το προσδόκιμο ζωής, ως μέρος ευρύτερης συμφωνίας για καλύτερη δημοσιονομική διαχείριση των πόρων των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Και αυτό γιατί το συνταξιοδοτικό αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της δημοσιονομικής εξυγίανσης και της βιωσιμότητας των δημοσίων οικονομικών που επιχειρείται να επιβληθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Το σχετικό απόσπασμα της δέσμευσης του Προέδρου (Συμπεράσματα των Αρχηγών Κρατών και Κυβερνήσεων της Ζώνης του Ευρώ, Βρυξέλλες, 11 Μαρτίου 2011, σελ. 7-9) παρουσιάζεται αυτούσιο:

«Η πρόοδος προς την επίτευξη των ανωτέρω στόχων θα παρακολουθείται σε πολιτικό επίπεδο από τους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων, βάσει σειράς δεικτών που θα καλύπτουν την ανταγωνιστικότητα, την απασχόληση, τη δημοσιονομική διατηρησιμότητα και τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα. Οι χώρες που αντιμετωπίζουν σοβαρές προκλήσεις σε οποιονδήποτε από τους τομείς αυτούς θα εντοπίζονται και θα πρέπει να δεσμεύονται για την αντιμετώπιση των συγκεκριμένων προκλήσεων εντός δεδομένου χρονοδιαγράμματος…

γ. Ενίσχυση της διατηρησιμότητας των δημοσίων οικονομικών

Προκειμένου να εξασφαλισθεί η πλήρης εφαρμογή του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης θα δοθεί η μέγιστη προσοχή στα εξής:

Βιωσιμότητα των συντάξεων, της υγειονομικής περίθαλψης και των κοινωνικών παροχών

… Οι αναγκαίες μεταρρυθμίσεις για την εξασφάλιση της βιωσιμότητας και της επάρκειας των συντάξεων και των κοινωνικών παροχών θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν:

• Ευθυγράμμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος προς την εθνική δημογραφική κατάσταση, για παράδειγμα με ευθυγράμμιση της πραγματικής ηλικίας συνταξιοδότησης προς το προσδόκιμο ζωής ή με αύξηση των εισφορών,

• Περιορισμό των συστημάτων πρόωρης συνταξιοδότησης και χρήση στοχοθετημένων κινήτρων για την απασχόληση των εργαζομένων προχωρημένης ηλικίας».

Σίγουρα η αύξηση του ορίου συνταξιοδότησης και η σύνδεση του με το προσδόκιμο ζωής δεν είναι η μόνη λύση του ζητήματος. Όλοι αυτοί οι κοινωνικά ευαίσθητοι που τάσσονται ενάντια στην αύξηση του ορίου συνταξιοδότησης και αντιδρούν επικαλούμενοι διάφορες κοινωνικές ευαισθησίες, θα πρέπει να βγουν ξεκάθαρα, να αντικρίσουν τους νέους στα μάτια και να τους πουν την άλλη λύση του ζητήματος: Ότι τα επόμενα 50 χρόνια ενώ θα χρειαστεί να πληρώνουν αυξημένες εισφορές και φόρους για να καλύψουν τις επιπρόσθετες συντάξεις που θα χρειαστούμε να καταβάλουμε ως κράτος καθώς επίσης και για την αποπληρωμή των οφειλών του κράτους προς το ΤΚΑ και τα υπόλοιπα ταμεία συντάξεων του ευρύτερου δημόσιου τομέα συν τους τόκους που θα πρέπει να καταβάλλονται, πως οι ίδιοι παρά τις αυξημένες εισφορές και φόρους που θα πληρώνουν σε όλη τους τη ζωή θα λάβουν, εάν θα έχει να λάβουν, χαμηλότερες συντάξεις από τους σημερινούς συνταξιούχους και πως σίγουρα εκείνοι θα χρειαστεί αναμφίβολα να εργαστούν περισσότερα χρόνια, και πιθανώς τότε μέχρι και τα 70 τους χρόνια».

Η τρόικα στις προτάσεις της προτείνει όπως το όριο αφυπηρέτησης αυξηθεί κατά 2 χρόνια σταδιακά τα επόμενα 2 χρόνια και ακολούθως το όριο αφυπηρέτησης να συνδεθεί με το προσδόκιμο ζωής και να αναθεωρείται αυτόματα κάθε 5 χρόνια όπως θα αλλάζει το προσδόκιμο ζωής, με πρώτο χρόνο εφαρμογής το 2018. Αυτό είναι και το συμφωνηθέν μεταξύ της κυβέρνησης και της τρόικας.

Μετά και από την τελευταία έκθεση της Κομισιόν για τη βιωσιμότητα των δημοσίων οικονομικών που αναδεικνύει τους βραχυπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους κινδύνους που θα έχει να αντιμετωπίσει η χώρα μας, το συνταξιοδοτικό είναι ψηλά στις προτεραιότητες για εξυγίανση των δημοσίων οικονομικών. Με βάση την έκθεση, η Κομισιόν εκτιμά πως οι δημόσιες δαπάνες για τις συντάξεις την περίοδο 2010 – 2060 θα αυξηθούν κατά 8.7 ποσοστιαίες μονάδες έναντι 1.4 ποσοστιαίων μονάδων που είναι ο μέσος όρος της ΕΕ. Ως εκ τούτου, το δημόσιο χρέος της χώρας μας υπολογίζεται να ανέλθει στο 172% του ΑΕΠ μέχρι το 2030.

Άρα είναι εμφανές πως οι αλλαγές στο όριο συνταξιοδότησης είναι επιβεβλημένες για να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα των δημοσίων οικονομικών, τόσο για το βραχυπρόθεσμό, αλλά και με μακροπρόθεσμο ορίζοντα.