Επιβολή ΦΠΑ 5% σε τρόφιμα και φάρμακα.

του Αβέρωφ Νεοφύτου

 

Η επιβολή ΦΠΑ σε τρόφιμα και φάρμακα αποτελεί υποχρέωση της Κύπρου προς την Ευρωπαϊκή Ένωση από το 2004. Τότε είχαμε καταφέρει να πάρουμε αναβολή της επιβολής του φόρου για τέσσερα χρόνια μέχρι το 2008. Επειδή όμως τότε η επιβολή του ΦΠΑ θα συνέμπιπτε με την υιοθέτηση του ευρώ, δόθηκαν ακόμα δύο χρόνια αναβολή στην Κύπρο μέχρι το τέλος του 2010, για να μην συνδεθούν οι αυξήσεις στις τιμές με το ευρώ.

Η μισή αλήθεια είναι ότι είμαστε υποχρεωμένοι για την επιβολή του ΦΠΑ την 01.01.2011. Η άλλη μισή αλήθεια είναι πως θα μπορούσαμε να ζητήσουμε περαιτέρω παράταση, όπως εξάλλου έχει κάνει και η Μάλτα και εγκρίθηκε από την ΕΕ. Η απόφαση αυτή της ΕΕ για παράταση προς την Μάλτα για μηδενικό συντελεστή του ΦΠΑ σε τρόφιμα και φάρμακα έχει δημοσιευτεί με ημερομηνία 10 Μαρτίου 2009 από το Council of the European Union στην 2931^η συνεδρία του Συμβουλίου με τίτλο «Economic and Financial Affairs».

Τα έσοδα της κυβέρνησης που θα προκύψουν από την επιβολή του ΦΠΑ σε τρόφιμα και φάρμακα, που είναι είδη πρώτης ανάγκης, θα προέλθουν από τα νοικοκυριά. Τα νοικοκυριά με χαμηλά εισοδήματα και οι συνταξιούχοι θα πληγούν πολύ περισσότερο από την επιβολή του ΦΠΑ γιατί ξοδεύουν μεγαλύτερο ποσοστό των εισοδημάτων τους σε τρόφιμα και φάρμακα. Έτσι και αλλιώς το καλάθι της οικοκυράς δεν διαφέρει και πολύ από νοικοκυριό σε νοικοκυριό. Αυτό που κάνει τα νοικοκυριά να διαφέρουν είναι το εισόδημα τους. Έτσι αν υποθέσουμε πως το καλάθι της οικοκυράς στοιχίζει €500 το μήνα, αυτό αντιπροσωπεύει το 33% του εισοδήματος κάποιου νοικοκυριού με μηνιαίο εισόδημα €1,500, και μόλις το 10% του εισοδήματος ενός νοικοκυριού με μηνιαίο εισόδημα €5,000. Άρα είναι προφανές πως τα χαμηλά εισοδηματικά στρώματα θα πληγούν αναλογικά πολύ περισσότερο από ότι τα υψηλά εισοδηματικά στρώματα από την επιβολή του ΦΠΑ στα τρόφιμα και τα φάρμακα.

Επίσης η επιβολή του ΦΠΑ θα δημιουργήσει επιπρόσθετες πληθωριστικές πιέσεις στην οικονομία μας. Ήδη ο ρυθμός του πληθωρισμού στην Κύπρο τον Αύγουστο του 2010 ήταν 3.4% σε σύγκριση με 1,6% που ήταν ο μέσος όρος στην Ευρωζώνη. Η επιβολή του ΦΠΑ, που θα αυξήσει τις τιμές των τροφίμων και των φαρμάκων κατά 5%, αναμένεται να εντείνει και τις πληθωριστικές πιέσεις στην οικονομία μας. Το Υπουργείο Οικονομικών είχε διεξάγει μια μελέτη πριν την υιοθέτηση του ευρώ και υπολόγισε πως η επιβολή του ΦΠΑ στα τρόφιμα και καύσιμα θα προκαλούσε επιπρόσθετη αύξηση του πληθωρισμού κατά 1,2% περίπου.

Επιπρόσθετα το χάσμα μεταξύ υψηλά αμειβομένων και χαμηλόμισθων εντείνεται ακόμα περισσότερο με την ΑΤΑ. Με πάλι την ίδια υπόθεση ότι το καλάθι της οικοκυράς κοστίζει €500 μηνιαίως, τότε η επιπρόσθετη επιβάρυνση στα νοικοκυριά από την επιβολή του ΦΠΑ με συντελεστή 5% σε τρόφιμα και φάρμακα είναι €25 ανά νοικοκυριό το μήνα. Και εάν υποθέσουμε πως οι εκτιμήσεις του Υπουργείου Οικονομικών για την επιπρόσθετη αύξηση 1,2% στον πληθωρισμό που θα προκαλούσε η επιβολή του ΦΠΑ είναι ορθές, τότε κάθε νοικοκυριό θα λάμβανε και επιπρόσθετη ΑΤΑ της τάξης του 1,2%. Αναλόγως του εισοδήματος του κάθε νοικοκυριού η ΑΤΑ αυξάνεται και το όφελος αυτό φαίνεται στον πίνακα που ακολουθεί. Όπως εύκολα μπορούμε να παρατηρήσουμε τα νοικοκυριά με χαμηλά εισοδήματα λαμβάνουν λιγότερη ΑΤΑ από το επιπρόσθετο ΦΠΑ που πληρώνουν. Το αντίθετο συμβαίνει στα νοικοκυριά με υψηλά εισοδήματα, τα οποία λαμβάνουν περισσότερη ΑΤΑ από το επιπρόσθετο ΦΠΑ σε τρόφιμα και φάρμακα. Έτσι η επιβολή του ΦΠΑ σε τρόφιμα και φάρμακα θα αυξήσει τις ανισότητες στην κοινωνία μας και θα ενισχύσει το χάσμα μεταξύ των χαμηλόμισθων και των υψηλά αμειβομένων.

Από την επιβολή 5% ΦΠΑ στα τρόφιμα ο μισθωτός των €1,000 θα έχει μια επιπρόσθετη επιβάρυνση €13 τον μήνα, την ώρα που ο μισθωτός των €10,000 θα έχει ΟΦΕΛΟΣ €95 τον μήνα. Εδώ αξίζει να σημειώσουμε πως πολλοί από τους χαμηλά αμειβόμενους δεν έχουν συλλογικές συμβάσεις και δεν λαμβάνουν, την έστω και μικρή αντιστάθμιση, από την ΑΤΑ. Έτσι απλά επωμίζονται την αύξηση του ΦΠΑ χωρίς να λαμβάνουν καθόλου ΑΤΑ και θα είναι σε πολύ χειρότερη κατάσταση μετά και την επιβολή του ΦΠΑ σε τρόφιμα και φάρμακα.

Τα επιπρόσθετα έσοδα που υπολογίζει η κυβέρνηση να λάβει από την επιβολή του ΦΠΑ είναι περίπου €50εκ. – €60εκ. Είναι λυπηρό γιατί το σύνολο των λεφτών αυτών θα προέλθει από τα νοικοκυριά, με τους χαμηλά αμειβόμενους να επωμίζονται το περισσότερο βάρος. Και είναι διπλά λυπηρό εάν κάποιος αναλογιστεί ότι τα €50εκ. – €60εκ. που θα εισπράξουμε κυρίως από τα χαμηλά και μεσαία εισοδηματικά στρώματα είναι τα λεφτά που κατασπαταλήσαμε το πρώτο εξάμηνο του 2010 για τις αερομεταφορές. €35εκ. που δόθηκαν στην αύξηση του κεφαλαίου της Eurocypria, τα €25εκ. ζημιά των Κυπριακών Αερογραμμών για το Α’ εξάμηνο του 2010 και χωρίς να υπολογίζουμε τις ζημιές που έκανε η Eurocypria την εν λόγω περίοδο. Ένα δεύτερο παράδειγμα είναι οι πληροφορίες που θέλουν την κυβέρνηση να κάνει δώρο στο Κατάρ €60εκ. περίπου (€143εκ. η εκτίμηση του Κτηματολογίου και ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες θέλουν την εκτίμηση του Κατάρ να είναι στα €80εκ.) για να προχωρήσει η επένδυση, την ίδια στιγμή που θα γονατίσουμε τους μικρομεσαίους με την επιβολή του ΦΠΑ.

Έτσι το κράτος επιβάλει φορολογίες που θα μπορούσε να αποφύγει ζητώντας παράταση, όπως ακριβώς έκανε και η Μάλτα και το πέτυχε, για να καλύψει τις τρύπες που δημιουργούνται από την κακοδιαχείριση στο δημόσιο, με πιο επίκαιρο παράδειγμα τον τομέα των αερομεταφορών και το Κατάρ. Με άλλα λόγια θα καλεστούν τα νοικοκυριά να πληρώσουν από την τσέπη τους την κακοδιαχείριση, τις σπατάλες και τις ζημιές που έχει επιφέρει η αποτυχημένη προσπάθεια του κράτους να καταστεί αερομεταφορέας και την έκπτωση που επιχειρείται να δοθεί στην αξία της κρατικής γης για να πειστεί να επενδύσει το Κατάρ στην Λευκωσία.

Τα €50εκ. – €60εκ, που υπολογίζει να εισπράξει το κράτος από την επιβολή του ΦΠΑ στα τρόφιμα και στα φάρμακα θα μπορούσε πολύ εύκολα να εισπραχτεί χωρίς κανένα κόστος από τα νοικοκυριά και από μια άλλη πράξη. Το κράτος θα μπορούσε να ζητήσει προσφορές από ιδιώτες για ανάπτυξη των κυβερνητικών κατοικιών που υπάρχουν στις διάφορες πόλεις και ιδιαίτερα στο Τρόοδος. Υπάρχουν 112 κατοικίες μόνο σε Λευκωσία και Τρόοδος, που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν και το κράτος θα μπορούσε να έχει άμεσο όφελος γύρω στα €70εκ. Επίσης μια τυχόν τέτοια πράξη θα προωθούσε την ανάπτυξη, πολλές νέες θέσεις εργασίας θα ανοίγονταν και τα οφέλη στην οικονομία και κοινωνία θα ήταν πολλαπλά. Απλά η κυβέρνηση προτιμά να έχει αναξιοποίητη περιουσία 70εκ. για να κάνουν διακοπές το καλοκαίρι στο Τρόοδος πολιτειακοί και άλλοι αξιωματούχοι του κράτους.

Επίσης εξοικονομήσεις πολύ περισσότερων εκατομμυρίων θα μπορούσαν να επιτευχθούν με την κατάργηση πολλών αχρείαστων και ζημιογόνων ημικρατικών οργανισμών που έχουν κλείσει τον κύκλο τους και δεν έχουν κάτι άλλο να προσφέρουν. Για παράδειγμα ο Οργανισμός Κυπριακής Γαλακτοκομικής Βιομηχανίας, το Συμβούλιο Ελαιοκομικών Προϊόντων, το Συμβούλιο Αμπελοοινικών Προϊόντων, το Συμβούλιο Εμπορίας Κυπριακών Πατατών, το Ταμείο Δημοσίων Δανείων, το Κεντρικό Σφαγείο και άλλα πολλά.

Δυστυχώς όμως από την κυβέρνηση αυτή απουσιάζει το όραμα και η χρησιμοποίηση μοντέρνων μεθόδων ενίσχυσης των κρατικών εσόδων ή μείωσης των εξόδων. Δυστυχώς και πάλι οι εμμονές των κυβερνόντων σε ετεροχρονισμένες πρακτικές και φιλοσοφίες θα επιβαρύνουν τους προϋπολογισμούς των νοικοκυριών με επιπρόσθετα κόστη, πρακτική που θα βαθύνει το κοινωνικό χάσμα μεταξύ των χαμηλά και υψηλά αμειβομένων. Και το χειρότερο είναι πως τα επιπρόσθετα έσοδα δεν θα χρησιμοποιηθούν από το κράτος με στόχο την ανάπτυξη των υποδομών, που θα προσθέσει στην ποιότητα ζωής, αλλά θα χρησιμοποιηθούν για να καλύψουν κακοδιαχείριση και σπατάλες.