του Μάριου Μαυρίδη, οικονομολόγος, βουλευτής Κερύνειας
Η τρομοκρατία στην καρδιά της Ευρώπης, η επιδείνωση στις σχέσεις μεταξύ Ρωσίας και Τουρκίας, η επιστροφή στην ύφεση της οικονομίας της Ιαπωνίας, και οι αυξανόμενες προσδοκίες για αύξηση των επιτοκίων στις ΗΠΑ είναι οι σημαντικότερες εξελίξεις στο χώρο της παγκόσμιας οικονομίας.
Ο φόβος τρομοκρατικών επιθέσεων έχει πλέον εξαπλωθεί σε ολόκληρη την Ευρώπη ή καλύτερα σε όλες τις χώρες της Δύσης, και επηρεάζει αρνητικά την ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας. Ο φόβος προκαλεί αβεβαιότητα, η οποία με τη σειρά της προκαλεί μείωση στην κατανάλωση και τις επενδύσεις.
Οι σχέσεις μεταξύ Ρωσίας και Τουρκίας είναι τεταμένες με απρόβλεπτες συνέπειες. Η Ρωσία έχει ήδη λάβει δραστικά μέτρα τα οποία θα επιφέρουν σημαντικό πλήγμα στην οικονομία της Τουρκίας. Οι Ρώσοι τουρίστες έχουν σταματήσει να επισκέπτονται την Τουρκία ενώ πολυεθνικές Τουρκικών συμφερόντων εγκαταλείπουν την Ρωσία.
Εάν η Ρωσία αποφασίσει να διακόψει και την παροχή φυσικού αερίου προς την Τουρκία, τότε οι επιπτώσεις θα είναι πολύ σοβαρές, καθώς η Τουρκία καλύπτει το 54% των ενεργειακών της αναγκών από την Ρωσία. Σε ότι αφορά το θέμα της ενέργειας, η Τουρκία δεν έχει εναλλακτικές λύσεις, τουλάχιστον σε βαχυπρόθεσμο ορίζοντα, και αυτό την καθιστά εξαιρετικά ευάλωτη στις ορέξεις της Ρωσίας. Οι τελευταίες εξελίξεις θα αναγκάσουν την Τουρκία να αναζητήσει άλλους προμηθευτές (όπως για παράδειγμα από την Κύπρο), για την κάλυψη των ενεργειακών της αναγκών.
Αξίζει να σημειωθεί ότι τα μέτρα εναντίον της Τουρκίας θα πλήξουν και την οικονομία της Ρωσίας, η οποία βρίσκεται ήδη σε ύφεση, λόγω των μέτρων που έλαβε η Ευρώπη εναντίον της, λόγω της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία. Σε άλλες εξελίξεις, η οικονομία της Ιαπωνίας έχει επιστρέψει σε ρυθμούς ύφεσης παρά τις προσπάθειες της κυβέρνησης να αυξήσει τις δαπάνες και παρά την μακροχρόνια πολιτική των χαμηλών επιτοκίων που ακολουθεί η Κεντρική Τράπεζα της Ιαπωνίας.
Ως γνωστόν, η Ιαπωνία ακολουθεί χαλαρή νομισματική πολιτική (ποσοτική χαλάρωση και αρνητικά επιτόκια), για τα τελευταία 15 χρόνια αλλά φαίνεται ότι οι στόχοι δεν επιτυγχάνονται. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Ιαπωνία έχει περάσει από φούσκα μετοχών και ακινήτων, παρόμοιες με αυτές που πέρασε και η Κύπρος. Στην Ευρώπη, συνεχίζεται . Στην Ευρώπη, η ανάπτυξη είναι αναιμική και ο πληθωρισμός είναι στο μηδέν, δηλαδή οι τιμές δεν αυξάνονται.
Ως αποτέλεσμα, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα συνεχίζει την πολιτική την χαλαρή νομισματική πολιτική με στόχο την αύξηση των τιμών στο 2%,, για να ενθαρρυνθούν οι επιχειρήσεις να παράγουν και να δημιουργήσουν θέσεις εργασίας. Στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής η Κεντρική Τράπεζα ετοιμάζεται να αυξήσει τα επιτόκια του δολαρίου, μετά από οκτώ χρόνια χαλαρής νομισματικής πολιτικής. Εάν γίνει αυτό στα μέσα Δεκεμβρίου, τότε αναμένονται σημαντικές παρενέργειες στις αγορές ομολόγων, όπου οι τιμές αναμένεται ότι θα μειωθούν, αφού οι επενδυτές θα πουλούν τα υφιστάμενα ομόλογα που έχουν χαμηλό επιτόκιο και θα αναζητούν ψηλότερα επιτόκια. Μια ενδεχόμενη αύξηση στα Αμερικάνικα επιτόκια θα ενισχύσει το δολάριο και θα αναγκάσει την Κίνα και Ιαπωνία να υποτιμήσουν τα νομίσματα τους περαιτέρω, για να διατηρήσουν την ανταγωνιστικότητα τους.
