του Χριστόφορου Φωκαΐδη
Με ανησυχεί πολύ ο τρόπος που εξελίσσεται η δημόσια συζήτηση γύρω από το ενδεχόμενο εξόδου της χώρας από το ευρώ. Όχι λόγω της λογικής των επιχειρημάτων όσων το εισηγούνται. Αλλά λόγω του ότι το θυμικό επικρατεί πολλές φορές της λογικής σε ανάλογες συνθήκες κρίσης. Δεν θα επαναλάβω οικονομικά επιχειρήματα που έχουν κατά κόρον ακουστεί τις τελευταίες μέρες. Ακόμα και αν δεχόμασταν ότι είναι προς το συμφέρον μας να βγούμε από το ευρώ, δεν θα είχαμε λεφτά να χρηματοδοτήσουμε την έξοδο! Ποιος θα μας δάνειζε;
Ας υποθέσουμε όμως ότι βρισκόταν αυτός ο κάποιος. Μήπως η Ρωσία; Για να το θέσω εντελώς ωμά:θα πρέπει να επιλέξουμε από ποιον προτιμούμε να είμαστε εξαρτώμενοι. Οφείλουμε να έχουμε όμως υπόψη μας πως στο διεθνές σύστημα οι μικρές χώρες δεν μετακινούνται, έτσι απλά, από τη μια σφαίρα επιρροής στην άλλη. Θα έπρεπε να είχαμε ήδη διδαχθεί από τα λάθη μας στις δεκαετίες του ‘60 και του ‘70. Όπως θα έπρεπε να είχαμε αντιληφθεί, τουλάχιστον το τελευταίο διάστημα, πως ούτε η ίδια η Ρωσία δεν είναι διατεθειμένη να προχωρήσει, όσο εμείς νομίζουμε.
Η ένταξη μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στην Ευρωζώνη αποτέλεσαν την μεγαλύτερη στρατηγική επιτυχία του Ελληνισμού μετά την Ανεξαρτησία. Μπορεί να αισθανόμαστε πληγωμένοι από την αντιμετώπιση που έχουμε τύχει από τους εταίρους μας και αυτό είναι απόλυτα δικαιολογημένο. Όμως, οι διεθνείς σχέσεις δεν μπορεί να αντιμετωπίζονται με συναισθηματικούς όρους. Ακόμα και αυτή η περίφημη ευρωπαϊκή αλληλεγγύη, δεν είναι – και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνεται – ως φιλευσπλαχνία. Εδράζεται πρωτίστως σε σύγκλιση συμφερόντων.
Αν εμείς, λοιπόν, επιλέξουμε να πούμε ένα «μεγάλο αντίο» στους Ευρωπαίους, όπως εισηγήθηκε πρόσφατα ευρωβουλευτής του ΑΚΕΛ, επειδή δεν επέδειξαν την αλληλεγγύη που αναμέναμε, γιατί θα πρέπει άραγε να αναμένουμε, ότι θα επιδείξουν αλληλεγγύη στο Κυπριακό; Και δεν αναφέρομαι κατ’ ανάγκην σε αλληλεγγύη για να λύσουμε το Κυπριακό. Αναφέρομαι στην αλληλεγγύη εκείνη που αποτρέπει ακόμα την αναγνώριση οντότητας στο ψευδοκράτος. Μήπως, δηλαδή, θα πρέπει να θεωρούμε δεδομένο πως ο Κανονισμός για το Απευθείας Εμπόριο θα παραμένει για πάντα στα συρτάρια της Κομισιόν; Και τι θα γίνει, αν μέσα από ρυθμίσεις που μπορεί να μας επιβληθούν, βρεθεί στα επόμενα δέκα χρόνια, η μικρή κυπριακή οικονομία των 850,000 χιλιάδων, να ανταγωνίζεται de facto μια αντίστοιχη σε πληθυσμό οικονομία των κατεχομένων (ως αποτέλεσμα του ανεξέλεγκτου παράνομου εποικισμού), η οποία θα αποτελεί προέκταση μιας αγοράς 85 εκατομμυρίων της Τουρκίας, με μέσο ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης 5.2% την τελευταία δεκαετία; Ποιο νόμισμα θα υπερισχύσει στην Κύπρο, η κυπριακή ή η τουρκική λίρα;
Αν είναι να μάθουμε κάτι από την όλη κρίση που βιώνουμε σήμερα, είναι πως θα πρέπει να είμαστε προμηθείς και όχι επιμηθείς. Είναι οι δικές μας τραγικές αποφάσεις του χθες που μας εγκλώβισαν σε τραγικά αδιέξοδα. Δεν χωράει αμφιβολία πως οι Ευρωπαίοι εταίροι μας συμπεριφέρθηκαν κατά τρόπο απαράδεκτο. Δεν χωράει, εξίσου όμως, αμφιβολία, πως αν είχαμε το μυαλό μας, τίποτα απ’ όλα αυτά – ή τουλάχιστον τα πλείστα απ’ όσα μας συμβαίνουν – δεν θα συνέβαιναν. Συνεπώς, θα πρέπει απ’ εδώ και πέρα οι αποφάσεις που θα πάρουμε να διασφαλίζουν πως δεν θα οδηγηθούμε ξανά σε ανάλογα οδυνηρά αδιέξοδα.
Η παρουσία του ευρώ στην Κύπρο σημαίνει παρουσία της Ευρώπης στην Κύπρο. Σημαίνει ακόμα πως η όποια λύση θα είναι εντός της Ευρώπης, με νόμισμα το ευρώ. Έχουμε δύσκολο δρόμο να διανύσουμε τα επόμενα χρόνια, όμως, εδώ που ήρθαν τα πράγματα, δεν έχουμε την πολυτέλεια να παρασυρθούμε σε κινήσεις αυτοκαταστροφής, καθοδηγούμενοι από συναισθηματικές παρορμήσεις ή ιδεοληψίες.
Το πολιτικό κλίμα στην Ευρώπη ενόψει των ευρωεκλογών του ερχόμενου χρόνου θα αναγκάσει όλες τις ευρωπαϊκές πολιτικές παρατάξεις να κοιταχθούν ξανά στον καθρέφτη. Εκεί θα πρέπει να τεθούν επιτακτικά τα ζητήματα του εκδημοκρατισμού και της πολιτικής εμβάθυνσης της Ένωσης, μακριά από διευθυντήρια και θεσμούς με σοβαρά ελλείμματα δημοκρατικής νομιμότητας, όπως η Τρόικα. Η Ευρώπη θα πρέπει να αλλάξει. Αλλά τη μάχη αυτή, θα πρέπει να τη δώσουμε από μέσα. Η Κύπρος είναι πολύ μικρή και η Τουρκία πολύ μεγάλη για να επιλέξουμε μοναχική πορεία. Μόνο αν παραμείνουμε στην καρδιά της Ευρώπης μπορούμε να αξιοποιήσουμε τον φυσικό μας πλούτο και να ενισχύσουμε στρατηγικές συμμαχίες στην περιφέρεια μας. Μόνο έτσι μπορούμε μακροπρόθεσμα να θωρακίσουμε την οντότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας και να διασφαλίσουμε την επιβίωση του Κυπριακού Ελληνισμού.
