του Μάριου Μαυρίδη
Μια σημαντική είδηση από την Κίνα αποκαλύπτει το πρόβλημα του μεγάλου ανταγωνισμού που επικρατεί ανάμεσα σε πτυχιούχους οι οποίοι προσπαθούν να εξασφαλίσουν μια θέση εργασίας.
Σύμφωνα με την εφημερίδα «people daily” (9 Ιουλίου 2014 ηλεκτρονική έκδοση, “higher degree education graduates face battle in job market)), τα επίσημα στοιχεία δείχνουν ότι οι πτυχιούχοι που έχουν περισσότερη μόρφωση έχουν λιγότερες πιθανότητες να εξασφαλίσουν μια θέση εργασίας.
Στην πρώτη θέση κατατάσσονται τα σχολεία που προσφέρουν τεχνικές δεξιότητες, με επιτυχία 83% (δηλαδή 83 στους 100 εξασφαλίζουν μια θέση εργασίας μόλις αποφοιτήσουν). Οι πτυχιούχοι των πανεπιστημίων καταγράφουν επιτυχία 80% ενώ η επιτυχία των κατόχων μεταπτυχιακού είναι 70%. Με λίγα λόγια, το μεταπτυχιακό δεν είναι καλή επένδυση στην Κίνα, επί του παρόντος, αλλά ούτε και στην Κύπρο. Στην Κύπρο μάλιστα το πρόβλημα είναι εξαιρετικά μεγάλο και τα στοιχεία σοκάρουν. Μόλις το 17% των μαθητών των γυμνασίων ακολουθούν τεχνικά επαγγέλματα. Από αυτούς που συνεχίζουν και αποφοιτούν από τα λύκεια, το 82% των αποφοίτων συνεχίζουν σε ακαδημαϊκά ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, ως επί το πλείστον σε ακαδημαϊκα προγράμματα.
Ως αποτέλεσμα αυτού, έχουμε υπερβολική προσφορά πτυχιούχων, οι οποίοι ανταγωνίζονται μεταξύ τους για μια από τις λιγοστές θέσεις εργασίας που είναι διαθέσιμες. Πριν μερικά χρόνια, το δημόσιο απορροφούσε γύρω στους 1,500 πτυχιούχους κάθε χρόνο και τώρα μερικές δεκάδες. Τώρα σχεδόν όλοι οι καινούργιοι πτυχιούχοι (γύρω στις 5,000 κάθε χρόνο) προστίθενται στους καταλόγους των ανέργων καθώς επίσης και στην επετηρίδα των καθηγητών με την ελπίδα να διοριστούν κάποτε στα δημόσια σχολεία. Ο ιδιωτικός τομέας απορροφά αρκετούς πτυχιούχους με χαμηλές απολαβές, όμως οι διαθέσιμες θέσεις είναι λίγες. Ο έντονος ανταγωνισμός για μια θέση εργασίας αναγκάζει το 50% των πτυχιούχων να συνεχίζει για μεταπτυχιακό, με την ελπίδα ότι η επιπρόσθετη μόρφωση θα ενισχύσει την προσπάθεια τους να εξασφαλίσουν μια θέση εργασίας.
Δυστυχώς όμως αυτό που συμβαίνει είναι το αντίθετο, δηλαδή όση περισσότερη ακαδημαϊκή μόρφωση διαθέτει κάποιος, τόσο λιγότερες είναι οι πιθανότητες εξασφάλισης μιας θέσης εργασίας. Και ο λόγος είναι απλός. Ένας εργοδότης θα επιλέξει αυτούς που είναι διατεθειμένοι να εργαστούν με χαμηλότερες απολαβές, εκτός βέβαια και αν χρειάζεται την εξειδίκευση του μεταπτυχιακού ή κάποιου επαγγελματικού πτυχίου (ιατρός, λογιστής κλπ). Η συντριπτική πλειοψηφία των θέσεων εργασίας που είναι διαθέσιμες στην Κυπριακή αγορά, δεν απαιτούν μεταπτυχιακό. Όμως, υπάρχει ακόμα ένα μεγάλο πρόβλημα για τους πτυχιούχους με υπερβολική μόρφωση. Οι εργοδότες δεν τους προτιμούν διότι θεωρούν ότι θα είναι προσωρινοί, δηλαδή θα φύγουν μόλις βρουν μια καλύτερη θέση εργασίας. Έτσι, οι εργοδότες δεν θέλουν να επενδύσουν σε άτομα με υπερβολική μόρφωση και να ξοδέψουν χρόνο και χρήμα για να τους εκπαιδεύσουν, αν πρόκειται να φύγουν σύντομα. Από την πλευρά τους αυτοί που ξόδεψαν δεκάδες χιλιάδες ευρώ για να αποκτήσουν επιπρόσθετα πτυχία, θα έχουν και τις ανάλογες μισθολογικές απαιτήσεις, αν όχι σήμερα, στο μέλλον.
Ποια είναι λοιπόν η λύση στο πρόβλημα στην αντιμετώπιση του φαινομένου της υπερβολικής μόρφωσης; Η κυβέρνηση της Κίνας πάντως, έδωσε εντολή όπως τα μισά δημόσια πανεπιστήμια της (600 από τα 1200 πανεπιστήμια) μετατραπούν σε πολυτεχνικές σχολές τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, και τα προγράμματα τους να συνάδουν με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας.
