του Αβέρωφ Νεοφύτου
Το συνταξιοδοτικό είναι για ολόκληρο το πολιτικό σύστημα του τόπου, ωρολογιακή βόμβα στα θεμέλια της κυπριακής οικονομίας. Σ’ αυτήν τη διαπίστωση συμφωνούν κυβέρνηση και βουλή. Ο Διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας, το ΔΝΤ, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έχουν την ίδια θέση και άποψη. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατατάσσει την χώρα μας, στις χώρες υψηλού κινδύνου για το συνταξιοδοτικό.
Και ενώ όλοι ομοφωνούν και θα ανέμενε κάποιος ότι με τέτοια σύγκλιση απόψεων η κυβέρνηση θα προχωρούσε αμέσως σε μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού, παραμένει δυστυχώς απαθής. Και ο λόγος είναι απλός. Φοβάται το πολιτικό κόστος. Και ενώ όλοι αναγνωρίζουν πως εάν δεν ληφθούν μέτρα αμέσως, αυτοί που θα επηρεασθούν αρνητικότατα τα επόμενα χρόνια είναι η συντριπτική πλειοψηφία των εργαζομένων, μπροστά σε πιθανές αντιδράσεις κάποιων, οι πολιτικοί στο σύνολο τους αναδιπλούνται ατάκτως!
Όμως προτού αναλύσω αδρομερώς το μεγάλο πρόβλημα του συνταξιοδοτικού θα καταγράψω μερικές προκλήσεις του σημερινού συνταξιοδοτικού. Ανέφερα προκλήσεις. Ναι, προκλήσεις, γιατί ενώ ένας στους δύο συνταξιούχους μας διαβιώνει κάτω από το όριο της φτώχειας, την ίδια ώρα, το σύστημα δημιούργησε και σε αυτή την περίπτωση τους άκρως προνομιούχους.
Προκλήσεις:
1. Αρκετοί παίρνουν δύο, τρεις, τέσσερεις και ακόμη και πέντε συντάξεις ταυτοχρόνως.
2. Ένας εργαζόμενος στον ιδιωτικό τομέα, με τον ίδιο μισθό καθ’ όλη την διάρκεια της εργασίας του, με ένα δημόσιο λειτουργό, αν και θα έχει διπλάσια συνεισφορά στο Τ.Κ.Α. η σύνταξη του θα είναι μάξιμουμ το 1/3 των συνολικών συνταξιοδοτικών ωφελημάτων του δημόσιου λειτουργού.
3. Η σύνταξη και το εφάπαξ του εργαζόμενου εξαρτάται από τον τελευταίο μισθό και όχι με βάση το μέσο όρο απολαβών των τελευταίων π.χ. 5 χρόνων. Γι’ αυτό και έγινε κανόνας, να γίνεται μάχη για μια προαγωγή έστω και αν αυτός που την διεκδικεί αφυπηρετεί σε μερικούς μήνες ή ακόμη κι εάν βρίσκεται σε προαφυπηρετική άδεια.
4. Εάν ένα νυμφευμένο ανώτατο στέλεχος ημικρατικού οργανισμού, που βρίσκεται σε σύνταξη αποβιώσει, η σύζυγος του παίρνει το σύνολο των ωφελημάτων του στο υπόλοιπο της ζωής της. Και εάν τύχει και είναι νεαρά, μπορεί για μισό και πλέον αιώνα να απολαμβάνει συνταξιοδοτικά ωφελήματα 3-4 χιλιάδων ευρώ μηνιαίως.
5. Εάν κάποιος διατελέσει σε τρία πολιτειακά αξιώματα θα μπορούσε να διεκδικήσει τρεις συντάξεις. Ο υποφαινόμενος διετέλεσε δήμαρχος, υπουργός και είναι σήμερα βουλευτής. Στα εξήντα μου θα διεκδικώ τρεις συντάξεις.
6. Κάποιος αφυπηρετεί από την Δημόσια Υπηρεσία και διορίζεται σε πολιτειακό αξίωμα ή ως ανεξάρτητος κρατικός αξιωματούχος. Συνεχίζει να λαμβάνει το σύνολο των συνταξιοδοτικών του ωφελημάτων και ταυτόχρονα παίρνει τον μισθό και όλα τα επιπρόσθετα ωφελήματα και επιδόματα.
Και σίγουρα θα υπάρχουν και άλλες προκλήσεις που προκαλούν το δημόσιο αίσθημα. Γι’ αυτό και αναμένω από μιαν αριστερή κυβέρνηση να έρθει με προτάσεις για άρση αυτών των υπερπρονομίων. Και να ‘ναι σίγουροι ότι θα σταθούμε δίπλα τους.
Δεν μπορούμε να διαπιστώνουμε ανάλογες προκλήσεις και κοινωνικές αδικίες και με την επίκληση των τάχα κεκτημένων να τις αφήνουμε να διαιωνίζονται.
Όμως παρόλο που οι προκλήσεις μετά βεβαιότητος προκαλούν το δημόσιο αίσθημα, το μέγιστο πρόβλημα είναι ότι το συνταξιοδοτικό κόστος δεν είναι πλέον διατηρήσιμο.
1. Ήδη €0.5 δισεκ. είναι τα ελλείμματα στα ταμεία συντάξεως των Ημικρατικών Οργανισμών και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
2. Σήμερα το κόστος του συνταξιοδοτικού είναι 3% του ΑΕΠ και το δημοσιονομικό μας έλλειμμα 6%.
Σε 20 χρόνια οι χρηματοδοτικές μας ανάγκες για κάλυψη των Συντάξεων θα είναι 17% του ΑΕΠ. Και είναι αδύνατον να αντέξουν αυτό το κόστος τα κρατικά ταμεία. Οι σημερινοί 30άρηδες, 40άρηδες ακόμη και οι 50άρηδες εργαζόμενοι από πού θα πάρουν συντάξεις;
Αυτά τα κρίσιμα προβλήματα είναι που καλείται η πολιτική ηγεσία να αντιμετωπίσει άμεσα. Και πιστεύω πως οι συνδικαλιστές μας έχοντας την πραγματική εικόνα του προβλήματος θα πρέπει να είναι οι πρώτοι που θα απαιτήσουν μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού εδώ και τώρα και ΟΧΙ να εκδηλώσουν οποιεσδήποτε αντιδράσεις.
