του Θανάση Τσώκου
Πριν από είκοσι χρόνια, στις 18 Απριλίου 1989, ο τότε πρόεδρος του Δημοκρατικού Συναγερμού, Γλαύκος Κληρίδης, με ανοικτή επιστολή που απέστειλε στον νεοεκλεγέντα τότε Γενικό Γραμματέα του ΑΚΕΛ, Δημήτρη Χριστόφια, εξέφραζε την λύπη του για το γεγονός ότι η νεολαία του κόμματος του, η ΕΔΟΝ επεδίωκε «ένταση και σύγκρουση με εκείνη την αγωνιστική μερίδα του λαού, η οποία αγωνίστηκε, βασανίστηκε, πρόσφερε αίμα, θυσίες και απαγχονισμούς, με αποτέλεσμα να υπάρχει σήμερα η Κυπριακή Δημοκρατία».
Αφορμή, υπήρξε σχετική αναφορά στην έκδοση της ΕΔΟΝ, που τιτλοφορείτο «20ος Διαγωνισμός Αυτομόρφωσης Νεολαίας». Στην έκδοση αυτή αναφερόταν ότι: «Οι Άγγλοι αποικιοκράτες που δεν έβλεπαν τη φιλία και συνεργασία των δύο κοινοτήτων με καλό μάτι, και αφού απειλούνταν η κυριαρχία τους στο νησί, εφαρμόζοντας το διαίρει και βασίλευε, βοήθησαν στην ίδρυση και δράση της ΕΟΚΑ και της ΤΜΤ, που καταδίωκαν και δολοφονούσαν προοδευτικούς Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους. Με τις ενέργειες αυτές, κατόρθωσαν να διασπάσουν το λαό και να κλονίσουν την εμπιστοσύνη ανάμεσα στις δύο κοινότητες». Στην συνέχεια ο Γλαύκος Κληρίδης αναφέρει ότι η έκδοση της ΕΔΟΝ παραχαράσσει βάναυσα την ιστορική αλήθεια, παρουσιάζοντας ότι η ΕΟΚΑ ήταν δημιούργημα των Άγγλων, όπως και η ΤΜΤ, για την δολοφονία «προοδευτικών Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων». Εκείνοι οι οποίοι δέχθηκαν στο λαιμό τους τη θηλειά της αγχόνης, εκείνοι που έπεσαν από τις βρετανικές σφαίρες, οι άλλοι που βασανίστηκαν στα κρατητήρια, δεν ήταν πράκτορες των Άγγλων για να δολοφονούν «προοδευτικούς Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους» αναφέρει σχετικά στην επιστολή του ο Γλαύκος Κληρίδης.
Την Πέμπτη, 20 Απριλίου 1989 και αφού ο Γλαύκος Κληρίδης έλαβε την απαντητική επιστολή του Γενικού Γραμματέα του ΑΚΕΛ, απέστειλε νέα τρισέλιδη ανοικτή επιστολή για το ίδιο θέμα. Η επιστολή αρχίζει με την έκφραση των ευχαριστιών του για την απάντηση του κ. Χριστόφια και συνεχίζει αναφέροντας: «… χαίρομαι ιδιαίτερα για το ότι δεν συμμερίζεστε την άποψη που εκφράστηκε σε διαφωτιστικό έγγραφο προς τη Νεολαία του κόμματος σας που παρουσίαζε την ΕΟΚΑ σαν οργάνωση πρακτόρων των Βρετανών, που δημιουργήθηκε για την δολοφονία δεξιών και προοδευτικών αριστερών. Θα ήθελα ακόμα να σας συγχαρώ γιατί έστω και εκ των υστέρων, πήρατε τη σωστή απόφαση να τιμήσετε και να τιμάτε τους αγωνιστές που έδωσαν τη ζωή τους για την ελευθερία της πατρίδας μας, παρά το γεγονός ότι όταν αγωνίζονταν, η τότε ηγεσία του κόμματος σας τους αποκαλούσε τραμπούκους και βαρελότου».
Για την ουσία του θέματος, ο Γλαύκος Κληρίδης ανέφερε στην δεύτερη επιστολή του προς τον κ.Χριστόφια: «Στην επιστολή μου τόνισα και τονίζω και πάλιν, ότι εκτελέστηκαν και αριστεροί και δεξιοί όχι για τα πολιτικά τους φρονήματα, αλλά γιατί κρίθηκαν ως συνεργάτες και πληροφοριοδότες της αποικιοκρατικής κατοχικής δύναμης. Ισχυρίζεστε στην απάντηση σας ότι δεν υπήρχαν αριστεροί πληροφοριοδότες. Σαν Έλληνας Κύπριος, λυπούμαι γιατί έχω να παραδεχθώ, χωρίς να αρνούμαι ότι είναι δυνατόν να συνέβησαν και σφάλματα κρίσης, ότι υπήρξαν και αριστεροί και δεξιοί, οι οποίοι έδωσαν πληροφορίες προς τους αποικιοκράτες, με αποτέλεσμα να συλληφθούν και να εκτελεστούν αγωνιστές της Κυπριακής ελευθερίας. Προβαίνω πράγματι στην ομολογία αυτή με πόνο ψυχής, αλλά η αλήθεια δεν πρέπει να παραποιείται. Εκείνο που αρκεί είναι η δημόσια παραδοχή ότι μέσα στην ένταση ενός φοβερού αγώνα που μερικοί διακινδύνευαν καθημερινά τη ζωή τους, αγωνιζόμενοι για την ελευθερία όλων μας, και όσοι συμμετείχαμε και όσοι δεν συμμετείχαν γιατί διαφωνούσαν, μπορεί να διέπραξαν σφάλματα κρίσης, στηριζόμενοι σε πληροφορίες μελών της οργάνωσης». Ο Γλαύκος Κληρίδης εύστοχα αναφέρει στην τελευταία παράγραφο της επιστολής του ότι: «Δεν χρειάζεται στην Κύπρο να ανεγερθεί μνημείο θυμάτων. Ούτε και να γίνουν εκ των υστέρων διαπιστώσεις ποιοι από τους εκτελεσθέντες δίκαια ή άδικα θανατώθηκαν. Αν θα έπρεπε να ανεγερθεί μνημείο, τούτο θα πρέπει να είναι και να ονομαστεί Μνημείο λήθης των σφαλμάτων του παρελθόντος και φάρος ενότητας και σωτηρίας του μέλλοντος».
Το θέμα αυτό κατά καιρούς, επανέρχεται στην επικαιρότητα με την τελευταία αναφορά του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Δημήτρη Χριστόφια να γίνεται στη συνέντευξη του στην δημοσιογράφο του ΡΙΚ, Ειρήνη Χαραλαμπίδου και στην εκπομπή «Το συζητάμε» στις 29 Δεκεμβρίου 2008. Στην συνέντευξη είχε διαφανεί ξανά η πρόθεση του Προέδρου Χριστόφια να προχωρήσει στο άνοιγμα του φακέλου των εκτελέσεων «προοδευτικών Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων». Έργο το οποίο όπως ανάφερε θα αναλάβει ανεξάρτητη επιτροπή. Ούτε η ηγεσία του Δημοκρατικού Συναγερμού, ούτε των υπολοίπων κομμάτων θα πρέπει να συναινέσει σε μια τέτοια διαδικασία η οποία θα αναμοχλεύσει πάθει και μίση του παρελθόντος. Θα πλήξει το κύρος του Αγώνα της ΕΟΚΑ και θα αλλοιώσει την σύγχρονη Κυπριακή Ιστορία. Θα πλήξει την εθνική και ψυχική ενότητα του λαού μας σε μια δύσκολη φάση του Κυπριακού.
Η σύγκρουση σε πολιτικό επίπεδο της ηγεσίας της ΕΟΚΑ, με την ηγεσία του ΑΚΕΛ, αποτελεί ιστορικό γεγονός. Η σύγκρουση αυτή κορυφώθηκε στα μέσα του 1958 με την έκδοση από την οργάνωση βιβλιαρίου εξήντα εννέα σελίδων, της «Βίβλου» όπως αναφέρεται, με τίτλο « Η κομουνιστική ηγεσία έναντι του Κυπριακού Αγώνα. Η κυπριακή εποποιία και η εθνική προδοσία της κομουνιστικής ηγεσίας του ΑΚΕΛ». Στο βιβλιαράκι αυτό γίνεται εκτενής αναφορά για την στάση του ΑΚΕΛ και μερίδας στελεχών του έναντι του Αγώνα της ΕΟΚΑ. Αυτά όλα όμως ανήκουν στο παρελθόν. Αυτό που θα μπορούσε να γίνει από πλευράς των Συνδέσμων Αγωνιστών ΕΟΚΑ, είναι αυτό που αναφέρει εύστοχα ο Γλαύκος Κληρίδης στην ανοικτή επιστολή του προς τον Δημήτρη Χριστόφια, είκοσι χρόνια πριν. Δηλαδή η δημόσια παραδοχή ότι μέσα στην ένταση του Αγώνα κάποιοι μπορεί να διέπραξαν σφάλματα κρίσης, βασισμένοι σε λανθασμένες πληροφορίες άλλων μελών της Οργάνωσης. Τώρα ζητούμενο για την δική μας πλευρά, αποτελεί η συστράτευση όλων και η στήριξη του Προέδρου της Δημοκρατίας για επίλυση του Κυπριακού προβλήματος. Η συγγραφή της ιστορίας είναι έργο του ιστορικού του μέλλοντος και όχι των πολιτικών κομμάτων.
