του Χριστόφορου Φωκαΐδη
Η αναγκαστική προσγείωση της Eurocypria, μιας μικρής κρατικής εταιρίας αερομεταφορών, σε μια μικρή χώρα όπως είναι η Κύπρος, συνιστά στην ουσία μια επανάσταση του αυτονόητου. Γιατί κατέδειξε με τον πλέον δραματικό τρόπο αυτό που θα έπρεπε να γνωρίζουμε πολύ καλά: πως δεν μπορείς να δαπανάς περισσότερα απ’ όσα εισπράττεις.
Ζούμε σήμερα σε ένα νέο παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον όπου επιβιώνει μόνο όποιος μπορεί να είναι ανταγωνιστικός. Η συμμετοχή στη ζώνη του ευρώ, ειδικά για μια μικρή οικονομία, όπως η κυπριακή, αποτελεί ασπίδα προστασίας αλλά συνεπάγεται και υποχρεώσεις. Στην Ελλάδα χρειάστηκε να φτάσουν στα πρόθυρα της χρεοκοπίας για να το συνειδητοποιήσουν. Στην Κύπρο έπρεπε να βρεθούν ξαφνικά 300 οικογένειες στο δρόμο για να κατανοήσουμε πως ούτε η Κύπρος μπορεί να αποτελεί την εξαίρεση του κανόνα.
Έπρεπε όμως να φτάσουμε σ’ αυτό το σημείο; Δεν μπορούσαμε να δράσουμε προληπτικά; Έστω και σήμερα, μάθαμε κάτι από την κρίση της Eurocypria; Έχω την εντύπωση πως οι κυβερνώντες αρνούνται ακόμα να δουν την πραγματικότητα. Ακόμα και σήμερα συνεχίζουν στο ίδιο μοτίβο με πριν: «Τι θέλετε, να ξεπουλήσουμε τις αερομεταφορές στο ιδιωτικό κεφάλαιο»; Φαίνεται, πως στη δική τους κοσμοθεωρία, οι ιδεολογικοί δογματισμοί, είναι πιο ψηλά από τη δουλειά εκατοντάδων εργαζομένων και από το ίδιο το συμφέρον της οικονομίας του τόπου.
Εμείς, είχαμε από καιρό κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου στην κυβέρνηση. Και ναι, αν εισακουόμασταν θα μπορούσαν να αποφευχθούν τα όσα τραγικά παρακολουθούμε. Ακόμα και στις αρχές του χρόνου, όταν η κυβέρνηση και ο υπουργός οικονομικών παραπληροφορούσαν τη Βουλή για να αποσπάσουν 35 εκ., για να εξοφλήσουν τις τράπεζες, ο Δημοκρατικός Συναγερμός με αίσθημα ευθύνης επεσήμανε τα αδιέξοδα στα οποία οδηγούσαν οι κυβερνητικοί χειρισμοί. Και ενώ θα έπρεπε να γνωρίζουν ότι η συγχώνευση με τις Κυπριακές Αερογραμμές ήταν νομικά αδύνατη, με βάση το ευρωπαϊκό κεκτημένο, έχασαν πολύτιμο χρόνο εμπαίζοντας ουσιαστικά τους εργαζόμενους.
Δεν είναι η ώρα να επιχαίρει κανείς γιατί δικαιώθηκαν οι προβλέψεις του. Είναι, όμως, η ώρα να γίνει ξεκάθαρο το μήνυμα πως το χρέος των υπεύθυνων πολιτικών δυνάμεων είναι να προβλέπουν και να εισηγούνται πολιτικές που να δίνουν λύσεις στα προβλήματα του σήμερα και του αύριο. Έστω κι’ αν αυτές μπορεί αρχικά να μην ηχούν ευχάριστα. Το να βάζεις τα προβλήματα κάτω από το χαλί δεν αποτελεί λύση. Ούτε, βεβαίως, ωφελεί σήμερα η καταφυγή στο παρελθόν για αλληλοεπίρριψη ευθυνών. Ευθύνες για τη διαχείριση του ευρύτερου δημόσιου και ημιδημόσιου τομέα στην Κύπρο φέρουν αναντίλεκτα όλες οι πολιτικές δυνάμεις. Σημασία όμως έχει τώρα τι κάνουμε.
Ήρθε νομίζω η ώρα να εξετάσουμε επιτέλους με ορθολογισμό το ρόλο του κράτους στο νέο οικονομικό γίγνεσθαι. Μπορεί το κράτος σήμερα να ανταγωνιστεί με επιτυχία τον ιδιωτικό τομέα, ειδικά όταν πρόκειται για ευρωπαϊκά μεγαθήρια; Η περίοδος κατά την οποία διατηρούσαμε μονοπώλια και κατοχυρωμένα έσοδα σε βάρος των καταναλωτών έχει περάσει ανεπιστρεπτί.
Το άνοιγμα των αγορών και ο υγιής ανταγωνισμός (με την επαρκή εποπτεία του κράτους) προσφέρει σήμερα εναλλακτικές επιλογές που μπορεί να οδηγούν και σε καλύτερες τιμές για τον καταναλωτή αλλά και που προάγουν την καινοτομία, την παραγωγικότητα και εν τέλει τη συνολική ευημερία.
Προτού, λοιπόν, οδηγήσουμε στο δρόμο και άλλους εργαζόμενους, όπως προέβλεψε προχθές ο υπουργός Οικονομικών στη Βουλή, θα πρέπει να αξιολογήσουμε εκ νέου τις επιχειρηματικές δραστηριότητες του κράτους. Είναι ευθύνη της κυβέρνησης, μακριά από ιδεολογικές αγκυλώσεις, να ακολουθήσει πλέον το παράδειγμα τόσων άλλων ευρωπαϊκών χωρών, προτού να είναι αργά. Για το καλό και των εργαζομένων και της οικονομίας ευρύτερα.
