του Νίκου Νουρή
«Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΛΙΤΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΠΟΥ ΘΑ ΠΡΟΚΥΨΟΥΝ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΠΟΥ ΥΙΟΘΕΤΟΥΝΤΑΙ ΚΑΙ ΠΡΟΤΕΙΝΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΙΣΗΜΗ ΠΛΕΥΡΑ»
Κύριε Πρόεδρε
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι
Η πατρίδα μας για πρώτη φορά μετά τα τραγικά γεγονότα του 1974, βιώνει μια πρωτόγνωρη κατάσταση στην οποία οδηγήθηκε τόσο από τις δικές μας παραλείψεις όσο και τις σκληρές και άδικες αποφάσεις του Eurogroup και της τρόικα. Μέσα από αυτές τις δοσμένες και εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες, ο Κυπριακός λαός επιδεικνύοντας μια εξ΄ίσου πρωτόγνωρη ωριμότητα και υπευθυνότητα, προσπαθεί να ορθοποδήσει, εξορθολογίζοντας το σπάταλο κράτος που για τόσα χρονια συντηρούσαν ανεύθυνες πολιτικές.
Κάτω από αυτές τις δύσκολες συνθήκες, πρώτιστη ευθύνη ενός κράτους και δη Ευρωπαϊκού, πρέπει να είναι η διατήρηση της κοινωνικής προστασίας και αλληλεγγύης, της αξιοπρεπούς διαβίωσης των πολιτών του αλλά και της στήριξης, κατά κύριο λόγο, των ευπαθών ομάδων του πληθυσμού, των οποίων οι ανάγκες φυσιολογικά αυξάνονται λόγω της ύφεσης.
Η πρόταση για μεταρρύθμιση στον τομέα της κοινωνικής πολιτικής είχε εξέχουσα θέση στο προεκλογικό πρόγραμμα του Προέδρου Αναστασιάδη και σαν τέτοια αντιμετωπίζεται σήμερα.
Αναμφίβολα, η μέχρι σήμερα αστόχευτη κοινωνική πολιτική του κράτους, έχει την δική της συμβολή στη διαμόρφωση της κοινωνικοικονομικής κατάστασης στη χώρα μας δημιουργώντας ανάγκη για συνολική αναδιάρθρωση και εξορθολογισμό.
-
- Η διασπορά στη διαχείριση των επιδομάτων μεταξύ των διαφόρων φορέων,
-
- η έλλειψη επαρκούς στόχευσης σε πολλά των επιδομάτων,
-
- η αλληλοεπικάλυψη,
-
- το αδικαιολόγητο σε πολλές των περιπτώσεων ύψος των επιδομάτων, και η εξάρτηση που αυτά δημιούργησαν στους πολίτες, καθώς επίσης και
-
- οι χρονοβόρες και αναποτελεσματικές διαδικασίες που ακολουθούνταν,
είναι μόνο μερικοί από τους παράγοντες που συνέβαλαν στη διαμόρφωση των δυσμενών συνθηκών που σήμερα βιώνουμε.
Εάν σ΄αυτά συνυπολογιστεί η άνεση με την οποία οι μέχρι πρότινος κυβερνώντες ξόδευαν περισσότερα από όσα εισέπρατταν είναι ηλίου φαεινότερο γιατί φτάσαμε εδώ που φτάσαμε. Θεωρούμε επομένως πρόκληση και άκρατο λαικισμό να εκδηλώνονται σήμερα δήθεν οργισμένες αντιδράσεις από την αντιπολίτευση σε κάθε διορθωτικό μέτρο που εξαγγέλεται.
Πολύ περισσότερο μάλιστα όταν στον τομέα της κοινωνικής πολιτικής, αυτή η κυβέρνηση δεν έχει ουσιαστικά προχωρήσει σε οποιαδήποτε αποκοπή παροχών, πέραν αυτών που η Βουλή ψήφισε το 2012, υιοθετώντας τότε τη συμφωνία μεταξύ κυβέρνησης Χριστόφια και των δανειστών μας, όπως άλλωστε επιβεβαιώνουν και οι δηλώσεις της τότε Υπουργού Εργασίας στις 23 Δεκεμβρίου 2011.
-
- ΝΕΑ ΕΠΙΔΟΜΑΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Γι αυτούς ακριβώς τους λόγους, η κυβέρνηση προχώρησε στον επανασχεδιασμό και εξαγγελία της νέας, συγκροτημένης κοινωνικής και επιδοματικής πολιτικής, η οποία βασίζεται στις αρχές του εξορθολογισμού και της στόχευσης, ώστε να τυγχάνουν βοήθειας και στήριξης εκείνοι των συμπολιτών μας που το έχουν πραγματικά ανάγκη.
Στόχος, η κατοχύρωση σε κάθε άτομο και σε κάθε οικογένεια, ενός ελάχιστου αξιοπρεπούς επιπέδου διαβίωσης, στη βάση μετρήσιμων κριτηρίων, που αφορούν, το εισόδημα, την περιουσία, τη σύνθεση της οικογένειας αλλά και τις όποιες ενδεχόμενα ειδικές ανάγκες.
Αιχμή του δόρατος αυτής της νέας κοινωνικής πολιτικής, η καινοτόμος πρόταση του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος. Μια καινοτομία που θα εγγυάται την αξιοπρεπή διαβίωση των πολιτών του κράτους, όταν οι ίδιοι αδυνατούν να παρέχουν στον εαυτό τους και στην οικογένειά τους τα απαραίτητα προς το ζην, είτε γιατί βρίσκονται στην ανεργία, είτε γιατί είναι χαμηλοσυνταξιούχοι, είτε επειδή ο μισθός τους δεν τους το επιτρέπει.
Ήδη, το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, τηρώντας τα χρονοδιαγράμματα του οδικού χάρτη εφαρμογής του προγράμματος, προχωρεί μέσω του κοινωνικού διαλόγου που έχει εγκαινιαστεί σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες ούτως ώστε ο θεσμός να εφαρμοστεί από τον Ιούλιο του 2014.
Φιλοδοξούμε ότι μέσα από αυτή την προσπάθεια θα δούμε σύντομα τα κοινωνικά παντοπωλεία να κλείνουν. Παράλληλα όμως, καταβάλλεται προσπάθεια ώστε να μην παγιδευτούν οι λήπτες στα ίδια τα επιδόματα με την δημιουργία συνθηκών εξάρτησης. Η νέα κοινωνική πολιτική θα καταστεί μεταξύ άλλων και εργαλείο επανένταξης στην αγορά εργασίας των ληπτών βοηθήματος, με την χρησιμοποίηση μηχανισμών κατάθεσης προτάσεων εργασίας αλλά και προγραμμάτων κατάρτισης και απασχόλησης.
Με οδηγό τις δυσάρεστες εμπειρίες του παρελθόντος, όλα τα επιδόματα, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων περιέρχονται στη δικαιοδοσία του Υπουργείου Εργασίας ώστε να γίνεται κεντρική και αποτελεσματική διαχείριση αλλά και να αποφευχθούν τα φαινόμενα των αλληλοεπικαλύψεων. Εξαίρεση θα αποτελέσουν μόνο τα προσφυγικά, τα φοιτητικά αλλά και τα επιδόματα προς τα ΑΜΕΑ.
Την ίδια ώρα το εξαμηνιαίο ανεργιακό επίδομα, θα συνεχίσει να υφίσταται κάτω από την ομπρέλα του ΕΕΕ με στόχο όμως να μετατραπεί σε επίδομα απασχόλησης και με όρο διατήρησης του από τον δικαιούχο να μην απορρίψει αδικαιολόγητα για περισσότερες από δύο φορές προτάσεις εργασίας.
-
- ΑΝΕΡΓΙΑ
Παράλληλα την περίοδο αυτή, ο τόπος μας και δη η νέα γενιά καλούνται να αντιμετωπίσουν και τον εφιάλτη της ανεργίας. Η κυβέρνηση Χριστόφια παρέλαβε ανεργία στο 3,5 % και μας παρέδωσε ανεργία στο 15,5 %. Σήμερα η ανεργία έφτασε στο 17,3 % με τον κίνδυνο περαιτέρω αύξησης να είναι ορατός.
Παρά το γεγονός ότι οι εξαγγελίες των συγκεκριμένων προγραμμάτων απασχόλησης, δεν επιλύουν ριζικά το πρόβλημα, εντούτοις το απαμβλύνουν, αφού τοποθετούν κυρίως νέους ανθρώπους στην αγορά εργασίας. Ηδη το πρώτο τρίμηνο του 2014 υπολογίζεται ότι 7,000 συμπατριώτες μας θα μπούν στην αγορά εργασίας μέσω των συγκεκριμένων σχεδίων που επιδοτούνται μέσω Ευρωπαικών κονδυλίων στήριξης. Αυτό μεταφράζεται σε ένταξη στην αγορά εργασίας του 9 % περιπου του συνόλου των ανέργων. Σήμερα τρέχουν πέραν των 10 σχεδίων αναχαίτισης της ανεργίας με προοπτική άμεσης αύξησης τους. Τα κυριότερα από αυτά είναι το σχέδιο απασχόλησης ανέργων πτυχιούχων υπό την διαχείριση της ΑΝΑΔ, το σχέδιο απασχόλησης με ευέλικτες ρυθμίσεις υπό την διαχείριση του ΚΕΠΑ, το σχέδιο απασχόλησης αποφοίτων λυκείου και τεχνικών σχολών, τα σχέδια κοινωνικής στήριξης χαμηλοσυνταξιούχων αλλά και συμφιλίωσης της οικογένειας και της κοινωνικής ένταξης.
Υπενθυμίζεται σ΄όσους το ξέχασαν, ότι το 2013, με τα συγκεκριμένα σχέδια έχουν απασχοληθεί περίπου 5000 άνεργοι νέοι πτυχιούχοι, μερικοί από τους οποίους βρισκονται μέσα σ΄άυτή την αίθουσα. Μπορεί να μην επιλύεται μόνιμα το πρόβλημα με αυτά τα προγράμματα, είναι όμως με αυτές και άλλες, ανάλογες ενέργειες που συγκρατήθηκε η ανεργία την χρονιά που μας πέρασε.
-
- ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ
Ταυτόχρονα, εντείνονται οι προσπάθειες για ενίσχυση και αναζωογόνηση του σημαντικότερου, ίσως, πυλώνα της Κυπριακής οικονομίας, του τουρισμού, με την επιχορήγηση της απασχόλησης στις ξενοδοχειακές μονάδες κατά τους χειμερινούς μήνες ώστε να μεγιστοποιηθεί η απασχόληση. Την ίδια ώρα εντατικοποιούνται οι προσπάθειες για επιμήκυνση της χειμερινής τουριστικής περιόδου με τον εμπλουτισμό της με θεματικές προσθήκες όπως τα κέντρα αποκατάστασης αλλά και η φωτοθεραπεία.
-
- ΜΙΚΡΟΜΕΣΑΙΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ
Δεν πρέπει επίσης να παραγνωρίζεται η πρόσθετη εξασφάλιση από την κυβέρνηση 200 εκατομμυρίων ευρώ από την ΕΕ, με εξαιρετικά ευνοικούς όρους ανάκτησης, που θα χρησιμοποιηθούν άμεσα για στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων που εργοδοτούν μέχρι και 4 υπαλλήλους. Η επιδότηση θα αφορά την κάλυψη μέχρι και ποσοστού 70% του μισθού ενός από τους υπαλλήλους με οροφή τις 7,000 ευρώ. Αυτή η εξέλιξη, αναμενεται να συμβάλει αποφασιστικά τόσο στην διατήρηση θέσεων εργασίας όσο και στην διατήρηση της βιωσιμότητας των επιχειρήσεων.
Η στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, αυτού του βασικού πυλώνα της οικονομικής δραστηριότητας του τόπου, που απασχολεί χιλιάδες συμπατριώτες μας, θα ενισχυθεί ακόμη περισσότερο μέσω του νεοσυσταθέντος Ταμείου Επιχειρηματικότητας το οποίο προικοδοτήθηκε με κεφάλαιο ύψους 300 εκατομμυρίων ευρώ ώστε να καταστεί δυνατή η ουσιαστική στήριξη τουλάχιστο 1000 επιχειρήσεων.
-
- ΕΠΙΔΟΜΑΤΑ ΣΕ ΑΙΤΗΤΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΑΣΥΛΟΥ
Μια ακόμα στρέβλωση που κληρονομήθηκε και διορθώθηκε ήταν η επιδοματική πολιτική προς τους αιτητές πολιτικού ασύλου. Η σπάταλη και η αστόχευτη πολιτική που ακολουθείτο τα προηγούμενα χρόνια, αποτέλεσε αιτία να καταστεί η χώρα μας επιδοματικός παράδεισος για τους αλλοδαπούς που επέλεγαν την πατρίδα μας, εκμεταλλευόμενοι το απλόχερο του κυπριακού κράτους αλλά και την αδυναμία άσκησης ελέγχου των παραχωρούμενων επιδομάτων.
Μέσα από τα τελευταία στοιχεία των αρμοδίων Υπηρεσιών, φαίνεται η αποτελεσματικότητα της νέας πολιτικής αφού οι μηνιαίες αιτήσεις για πολιτικό άσυλο μειώθηκαν από τις 1.525 που ήταν το 2010, σε μόλις 179 για το 2013. Μειώθηκαν ταυτόχρονα και τα σχετικά επιδόματα από 18.5 ευρώ που δαπανήθηκαν το 2010, σε μόλις 3,6 εκατομμύρια το 2013 με το σύνολο των επιδοτούμενων οικογενειών να φτάνει τις 206.
ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Εξορθολογισμός όμως επιχειρείται και στον τομέα των συντάξεων. Η ανάγκη για στήριξη των χαμηλοσυνταξιούχων, η έλλειψη επαρκών πόρων αλλά και οι στρεβλώσεις που προκάλεσαν οι αστόχευτες πολιτικές της προηγούμενης διακυβέρνησης, καθιστούν αδήρητη ανάγκη την εισαγωγή διορθωτικών μέτρων, ώστε να υπάρχει η δυνατότητα στο κράτος να συνεχίσει να επιδοτεί εκείνους των συμπολιτών μας που χρήζουν πραγματικής και ουσιαστικής στήριξης.
Είναι γι΄αυτό το λόγο που θεωρούμε στρουθοκαμηλισμό την κριτική που ασκείται από την αντιπολίτευση, για την πρόσφατη εξαγγελία εξορθολογισμού της κοινωνικής σύνταξης. Μιας κοινωνικής σύνταξης την οποία θεσμοθέτησε η κυβέρνηση του ΔΗΣΥ και του αείμνηστου προέδρου μας Γλαύκου Κληρίδη σαν ελάχιστη ένδειξη της αναγνώρισης του ρόλου της κύπριας γυναίκας, συνδράμοντας ταυτόχρονα και την οικονομική απεξάρτηση της. Ο ΔΗΣΥ συνεχίζει να υποστηρίζει ανυποχώρητα αυτές τις βασικές αρχές και είναι γι΄αυτό τον λόγο που δηλώνουμε απερίφραστα ότι δεν συζητούμε κατάργηση της. Την ίδια ώρα όμως δεν μπορούμε να παραβλέψουμε τις ιδιάζουσες συνθήκες που η πατρίδα μας περνά και την αναγκαιότητα ύπαρξης των απαραίτητων πόρων ώστε να συνεχίσει να παρέχεται αυτό το επίδομα στους έχοντες πραγματική ανάγκη. Σ΄αυτό αποσκοπεί η στόχευση και είμαστε βέβαιοι ότι έτσι αντιμετωπίζεται από τον κυπριακό λαό, ο οποίος ήδη απέδειξε με την υπευθυνότητα του, ότι αντιλαμβάνεται και κατανοεί το αναγκαίο ανάλογων πολιτικών. Άλλωστε, δεν πιστεύω κάποιοι να συνεχίζουν να υιοθετούν την επιδοματική πολιτική των προηγούμενων κυβερνώντων σε πολυσυνταξιούχους και εκατομμυριούχους.
ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΣΥΝΟΧΗ
Στην ολοκληρωμένη πρόταση κοινωνικής πολιτικής της κυβέρνησης περιλαμβάνεται και δέσμη προτάσεων για την κοινωνική συνοχή.
Τα εξαγγελθέντα σχέδια, για παροχή φροντίδας σε χαμηλοσυνταξιούχους αλλά και η επιδότηση υπηρεσιών φροντίδας σε παιδιά, φιλοδοξούν να καλύψουν τις ανάγκες 1000 συνταξιούχων συμπατριωτών μας αλλά και άλλων τόσων οικογενειών. Η ζητούμενη υπηρεσία θα καλυφθεί με την εργοδότηση ανέργων οι οποίοι θα κληθούν να παράσχουν φροντίδα είτε στα άτομα της τρίτης ηλικίας είτε στα παιδιά.
Το πιο σημαντικό όμως μέτρο κοινωνικής συνοχής, είναι η διαμόρφωση προγραμμάτων κοινωνικής οικονομίας, τα οποία θα προωθηθούν για εφαρμογή μέσω επιχειρηματικών δραστηριοτήτων όπως συμβαίνει στις πλείστες ευρωπαϊκές χώρες, δημιουργώντας νέες θέσεις απασχόλησης.
Η δράση αυτή διαλαμβάνει την δημιουργία συναιτερισμών, εταιρειών και κοινοπραξιών που θα δραστηριοποιούνται σε θέματα κοινωνικής προστασίας, εκπαίδευσης, γεωργικής παραγωγή, χειροτεχνία αλλά και υπηρεσιών υγείας.
ΥΓΕΙΑ
Η υγεία στην χώρα μας αντιμετωπίζει σωρεία προβλημάτων λόγω της έλλειψης συγκροτημένου εθνικού συστήματος υγείας αλλά και της υπερίσχυσης των αστόχευτων και αποσπασματικών πολιτικών που όχι μόνο υποβάθμισαν την παρεχόμενη φροντίδα αλλά συνέβαλαν στην εμπέδωση της κοινωνικής αδικίας και στην δραματική επιδείνωση των οικονομικών της υγείας. Αργά ή γρήγορα η μνημονιακή υποχρέωση μας για διαφοροποίηση της πολιτικής των τελών που εφαρμόστηκε από τον περασμένο Αύγουστο θα εφαρμοζόταν. Η εισαγωγή κριτηρίων για τον επανακαθορισμό των δικαιούχων δωρεάν ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης με σκοπό να τυγχάνουν αμεσότερης και καλύτερης φροντίδας οι πολίτες, ήδη φάνηκε ότι αποδίδει από τον πρώτο μήνα της εφαρμογής του μέτρου. Καταγράφεται ήδη περιορισμός σε άσκοπες επισκέψεις στα νοσηλευτήρια δίνοντας ανάσες και δυνατότητες στο ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό να παράσχουν καλύτερη ποιοτικά φροντίδα σ΄αυτούς που πραγματικά την έχουν ανάγκη.
Η μεταρρύθμιση στο τομέα της υγείας που δεν εφαρμόστηκε την περίοδο της ευμάρειας υποχρεωτικά θα εφαρμοστεί τώρα με αποφασιστικότητα και εμπειρογνωμοσύνη.
Κύριε Πρόεδρε
Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι
Είναι σε ανάλογες δύσκολες στιγμές που ένα συντεταγμένο κράτος επιβάλλεται να παρουσιάζεται με το καλύτερο κοινωνικό του πρόσωπο. Είναι γι΄αυτό ακριβώς τον λόγο που αμέσως μετά την αποφυγή της χρεωκοπίας, η κυβέρνηση χωρίς ίχνος κωλυσιεργείας κατέθεσε μια ολοκληρωμένη πρόταση στοχευμένης κοινωνικής πολιτικής, την ολοκλήρωση της οποίας θα αποτελέσει η εισαγωγή του θεσμού του Ελάχιστου Εγγυημενου εισοδήματος τον προσεχή Ιούλιο.
Κάτω από αυτές τις συνθήκες ο ρόλος της Βουλής των Αντιπροσώπων καθίσταται ακόμη πιο σημαντικός στην διαμόφωση ενός δίκαιου και αποτελεσματικού κοινωνικού κράτους.
Η πολυεπίπεδη κοινωνική πολιτική, που έχει χαράξει και εφαρμόζει η κυβέρνηση με τις στοχεύσεις σε όλα τα επίπεδα, εκτιμούμε ότι προάγει απόλυτα το προσδοκώμενο αποτέλεσμα. Αυτή είναι επί της ουσίας η επίπτωση της εφαρμοζόμενης κοινωνικής πολιτικής της παρούσας διακυβέρνησης. Κάθε καλόπιστη κριτική και εισήγηση που αποσκοπεί στην δημιουργία ενός βέλτιστου κοινωνικού κράτους, και πρέπει να υποστηρίζεται και να υιοθετείται, από όπου και εάν αυτή προέρχεται.
Εμείς στον Δημοκρατικό Συναγερμό, θεωρούμε αδιαπραγμάτευτο καθήκον μας, να στηρίξουμε αυτές τις προσπάθειες, μακριά από λαϊκίστικες προσεγγίσεις και ανώφελες αντιπαραθέσεις.
Σήμερα, που η πατρίδα μας και οι πολίτες της, έχουν περισσότερο παρά ποτέ, την ανάγκη στήριξης του κράτους πρόνοιας, τα κοινοβουλευτικά κόμματα θα πρέπει να ενώσουμε δυνάμεις συμβάλοντας την υλοποίηση αυτού του κοινού στόχου.
Μόνο έτσι αγαπητοί συνάδελφοι, θα μπορέσουμε να δούμε την πατρίδα μας να μετεξελίσσεται σε ένα σύγχρονο, ανθρωποκεντρικό κράτος, κοινωνικά δίκαιο και ισορροπημένο.
