του Χριστόφορου Φωκαΐδη
Τα όσα εξελίσσονται στην Ελλάδα από τη μέρα του τραγικού θανάτου του νεαρού μαθητή Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου, με τους εμπρησμούς, τα βίαια επεισόδια, τις λεηλασίες και τις καταστροφές περιουσιών αθώων πολιτών αλλά και πολιτιστικών μνημείων δεν μπορούν παρά να προβληματίσουν όλους μας.
Η εν ψυχρώ, όπως φαίνεται, δολοφονία του μαθητή λειτούργησε ως καταλύτης για να εκδηλωθεί μια συσσωρευμένη κοινωνική δυσαρέσκεια απέναντι στην κυβέρνηση, αλλά και συνολικά απέναντι στους θεσμούς μιας πολιτείας που το τελευταίο διάστημα βρισκόταν στη δίνη σκανδάλων και καταγγελιών για διαφθορά και διαπλοκή.
Ωστόσο, σε μια κοινωνία όπου σχεδόν κάθε εκδήλωση διαμαρτυρίας, καταλήγει στο να πάρει τη μορφή βίαιης σύγκρουσης ανάμεσα στα ΜΑΤ και τους κουκουλοφόρους υπάρχει σοβαρό πρόβλημα. Υπάρχει πρόβλημα κοινωνικό, πρόβλημα θεσμών, πρόβλημα εν τέλει δημοκρατίας.
Μπροστά στο δίπολο ΜΑΤ-κουκουλοφόροι η πολιτική υποχωρεί και οι πολιτικοί απαξιώνονται. Η εδραιωμένη αντίληψη, ιδιαίτερα ανάμεσα στη νεολαία, πως όλοι οι πολιτικοί είναι ίδιοι, πως τίποτα δεν αλλάζει και πως όλοι είναι για την καρέκλα, δημιουργεί σωρευτικά μια συνολική απαξίωση του συστήματος και των θεσμών, που στην ακραία της έκφραση οδηγεί σε έκτροπα, ανάλογα με αυτά που βλέπουμε σήμερα.
Η κρίση όμως της πολιτικής σε μια χώρα που στις δημοσκοπήσεις πρωταγωνιστεί ο «κανένας» συνιστά εν γένει κρίση της δημοκρατίας.
Αποτελεί γεγονός πως η κρίση αυτή λαμβάνει χώρα σε μια περίοδο διαρκών κοινωνικοοικονομικών αλλαγών που συντελούνται ως αποτέλεσμα της παγκοσμιοποίησης και εν μέσω μάλιστα μιας πρωτοφανούς παγκόσμιας οικονομικής κρίσης.
Παίρνοντας αφορμή απ’ αυτό, σπεύδουν πολλοί αφενός να δαιμονοποιήσουν την παγκοσμιοποίηση και αφετέρου να αναζητήσουν ιδεολογική δικαίωση προτείνοντας πως λύση στο πρόβλημα αποτελεί η αλλαγή του πολιτικού συστήματος.
Η φιλελεύθερη δημοκρατία μπορεί να έχει αρκετές αδυναμίες, ωστόσο, όπως εύστοχα επισημαίνει ο Τσώρτσιλ, αποτελεί το καλύτερο από όλα τα πολιτικά συστήματα μέχρι σήμερα. Οποιαδήποτε άλλα συστήματα δοκιμάστηκαν, είτε φασιστικά, είτε κομμουνιστικά, οδήγησαν σε πολέμους, σε επαναστάσεις, στην καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, στη δυστυχία.
Απάντηση, λοιπόν, στην κρίση δεν μπορεί να προέλθει μέσα από αλλαγή του συστήματος αλλά μέσα από την προάσπιση των αρχών και αξιών που οικοδομούν τη φιλελεύθερη δημοκρατία, στο πλαίσιο όμως μιας νέας παγκοσμιοποιημένης πραγματικότητας.
Αυτό που πρωτίστως απαιτείται σήμερα είναι μια ευρύτατη πολιτική συναίνεση που θα επιχειρεί να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη των πολιτών προς την πολιτική. Που θα αναδεικνύει νέα υγιή πρότυπα ανιδιοτέλειας, ανθρωπιάς και ειλικρίνειας. Που θα επιβραβεύει την αξία και όχι το συμφέρον. Που θα καλλιεργεί την αρχαιοελληνική έκφραση του μέτρου και της μεσότητας.
Απαιτείται σήμερα ένα νέο κοινωνικό consensus που θα επιτρέπει την μεταρρύθμιση του κράτους έτσι που να μπορεί να ανταποκριθεί στο διαρκώς μεταβαλλόμενο παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον. Και εδώ απαιτούνται μέτρα και πολιτικές όχι μόνο σε εθνικό αλλά και σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο.
Οφείλουμε σήμερα όλοι να υπερασπιστούμε την ανοιχτή κοινωνία για όλους, χωρίς διακρίσεις, χωρίς περιθωριοποιήσεις. Να υπερασπιστούμε το κράτος δικαίου και τη νομιμότητα. Η ευθύνη αυτή δεν είναι μόνο συλλογική. Είναι και ευθύνη του καθενός ξεχωριστά. Γιατί η δημοκρατία συνιστά στην ουσία ένα καθημερινό δημοψήφισμα.
