του Αβέρωφ Νεοφύτου
Είναι γεγονός πως παρατηρούνται κάποια σημάδια ανάκαμψης της κυπριακής οικονομίας, αλλά δυστυχώς δεν είναι αρκετά για να μας γεμίζουν με αισιοδοξία για την συνέχεια. Με την ανεργία να παραμένει πάνω από το 7% από τον περασμένο Μάιο και να αυξάνεται ακόμη και τον Αύγουστο, και με το δημοσιονομικό έλλειμμα να μην φαίνεται να υποχωρεί και με ορατό πλέον τον κίνδυνο να ξεπεράσει το 7% για το 2010.
Ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας μας για το δεύτερο τρίμηνο του 2010 ήταν 0,4% σε σύγκριση με το προηγούμενο τρίμηνο και -0,2% σε σύγκριση με το αντίστοιχο περσινό τρίμηνο. Εάν συγκρίνουμε τα αποτελέσματα με τις άλλες χώρες της Ευρωζώνης θα παρατηρήσουμε πως είμαστε σε καλύτερη θέση μόνο από την Ελλάδα, την Ισπανία και την Πορτογαλία, όσον αφορά την σύγκριση με το προηγούμενο τρίμηνο. Έάν δε συγκρίνουμε τους ρυθμούς ανάπτυξης σε σχέση με το αντίστοιχο περσινό τρίμηνο, τότε συγκρινόμαστε ευνοϊκά μόνο με την Ελλάδα.
Και ενώ κάποιος θα ανέμενε πως ο πληθωρισμός δεν θα ήταν πρόβλημα με βάση τα δεδομένα της οικονομίας μας, δυστυχώς συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Παρά τον χαμηλό ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας μας, ο Δείκτης Τιμών Καταναλωτή εκτοξεύτηκε τον Αύγουστο του 2010 στο εκπληκτικό 3,2%. Ενδεικτικά αναφέρουμε πως ο μέσος όρος στην Ευρωζώνη τον Αύγουστο του 2010 ήταν ακριβώς στο μισό, δηλαδή στο 1,6%. Και στις πλείστες οικονομίες της Ευρωζώνης παρατηρείται σημαντική ανάκαμψη.
Θα πρέπει να μας προβληματίσει πολύ το γεγονός αυτό και να αναρωτηθούμε για το πού θα πάει ο πληθωρισμός στην Κύπρο όταν η οικονομία μας αρχίσει να αναπτύσσεται με ρυθμούς της τάξης του 3%. Οι τιμές σε είδη πρώτης ανάγκης όμως, αυξήθηκαν με πολύ πιο γρήγορους ρυθμούς από ό,τι δείχνει η αύξηση στον Δείκτη Τιμών Καταναλωτή. Ενδεικτικά η αύξηση στην κατηγορία Τρόφιμα και Μη Αλκοολούχα Ποτά ήταν στο 5,8% και η αύξηση στην κατηγορία Στέγαση, Ύδρευση, Ηλεκτρισμός και Υγραέριο ήταν στο 7,8%. Άρα οι τιμές των κύριων συστατικών του καλαθιού της νοικοκυράς έχουν αυξηθεί με πολλαπλάσιο ρυθμό από ό,τι παρουσιάζει ο πληθωρισμός.
Τα επιτόκια επίσης, που κάποιος θα ανέμενε πως θα ήταν σε χαμηλά επίπεδα λόγω του μειωμένου ρυθμού οικονομικής ανάπτυξης, βρίσκονται στο ρετιρέ της Ευρωζώνης. Το μέσο κόστος δανεισμού των επιχειρήσεων στην Κύπρο, με βάση στοιχεία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για τον Ιούλιο του 2010, ήταν υψηλότερο του 6% (6,24% για δάνεια μέχρι €1εκ. και 6,01% για δάνεια πέραν του €1εκ.). Ο ευρωπαϊκός μέσος όρος βρισκόταν στο 3,33%. Άρα οι Κύπριοι επιχειρηματίες καλούνται να πληρώσουν σχεδόν τρεις ποσοστιαίες μονάδες περισσότερο επιτόκιο από τους Ευρωπαίους ανταγωνιστές τους, πράγμα που έχει και αρνητική επίπτωση και στην ανταγωνιστικότητα της οικονομίας μας.
Το ίδιο φαινόμενο με υψηλά επιτόκια παρουσιάζεται και στην περίπτωση των νοικοκυριών και των στεγαστικών δανείων. Το κόστος δανεισμού των κυπριακών νοικοκυριών ήταν στο 4,81% ενώ ο μέσος όρος της Ευρωζώνης βρισκόταν στο 2,67%. Με άλλα λόγια τα νοικοκυριά καλούνται να πληρώνουν πέραν των δύο ποσοστιαίων μονάδων επιπρόσθετο κόστος για στεγαστικά δάνεια. Και μάλιστα αυτό συμβαίνει όταν το βασικό επιτόκιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας παραμένει στο 1%. Θα πρέπει να αναλογιστούμε για το τι θα συμβεί στα επιτόκια στην Κύπρο όταν η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αναθεωρήσει το βασικό της επιτόκιο και αρχίσει να το αυξάνει. Όλοι το γνωρίζουμε πως αργά ή γρήγορα θα συμβεί και αυτό.
Οι πολιτικές της κυβέρνησης ή μάλλον η απουσία πολιτικών της κυβέρνησης έχει φέρει τον τόπο σε οικονομικό τέλμα. Έχουμε ακούσει πολλά τον τελευταίο χρόνο για την ανάγκη να μειωθεί το λειτουργικό κόστος της κρατικής μηχανής αλλά δεν έχουμε δει κανένα μέτρο ουσίας προς αυτή την κατεύθυνση. Η κυβέρνηση απλά έκανε λάθος διαπιστώσεις και παρακολουθούσε τα γεγονότα να την προσπερνούν χωρίς να λαμβάνει κανένα μέτρο για να αντιμετωπίσει τα διαρθρωτικά προβλήματα της οικονομίας μας. Και ειδικά αυτή την περίοδο, με τον ΔΗΣΥ να είναι έτοιμος να στηρίξει την οποιαδήποτε προσπάθεια για την μείωση του λειτουργικού κόστους της κρατικής μηχανής, ίσως να χάσουμε μια πολύ καλή ευκαιρία για να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα αυτά.
Δυστυχώς οι πολιτικές της κυβέρνησης μας έφεραν προ οικονομικού αδιεξόδου. Ο χαμηλός ρυθμός ανάπτυξης από την μια, το μεγάλο δημοσιονομικό έλλειμμα και η άνοδος του πληθωρισμού και τα αυξημένα επιτόκια από την άλλη συνθέτουν ένα επικίνδυνο κοκτέιλ. Οι πολίτες απλά είναι θεατές σε μια κούρσα αύξησης των τιμών σε όλα τα επίπεδα και το εισόδημα και η αγοραστική δύναμη του Κύπριου καταναλωτή συρρικνώνονται διαρκώς.
Τώρα που τελειώνει η τουριστική περίοδος και πολλά ξενοδοχεία θα κλείσουν για την χειμερινή περίοδο, αναμένεται δυστυχώς νέα άνοδος στα ποσοστά ανεργίας. Καλό θα ήταν να είναι προετοιμασμένη η κυβέρνηση αυτή τη φορά και να προσφέρει έγκαιρα κίνητρα για ενίσχυση της απασχόλησης. Κίνητρα επίσης θα πρέπει να προσφερθούν απλόχερα σε όλους τους τομείς της οικονομίας μας ώστε να έχουμε αύξηση στις επενδύσεις και να στηριχθεί η ανάπτυξη. Ανάπτυξη η οποία είναι και ο μόνος τρόπος να σπρωχτεί η οικονομία μας και να εξέλθει της κρίσης.
