Η ευθύνη των κυπριακών τραπεζών

Το 2012 φαίνεται να είναι το έτος καμπής για την Κύπρο στην προσπάθειά της να ξεπεράσει τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης. Δυστυχώς, τα στοιχεία που έχουμε ενώπιόν μας δεν είναι ενθαρρυντικά. Η θέση της κυπριακής οικονομίας έχει επιδεινωθεί σοβαρά από τα τέσσερα χαμένα χρόνια της διακυβέρνησης Χριστόφια που σημαδεύτηκαν με σπατάλες πολύτιμων αποθεμάτων και διαρκή αναβλητικότητα στην εφαρμογή μέτρων και μεταρρυθμίσεων. Κάτω από την πίεση της βουλής άλλαξε αυτή η εικόνα περί το τέλος του 2011. Αλλά προτού η οικονομία ανασάνει, βρέθηκε ξανά στο μάτι του κυκλώνα εξ αιτίας της χρηματοπιστωτικής κρίσης που αντιμετωπίζει ο κυπριακός τραπεζικός τομέας.

Η έκθεση των μεγάλων κυπριακών τραπεζών σε δάνεια στον ιδιωτικό τομέα στην Ελλάδα αποτελεί σήμερα μπούμερανγκ για την κυπριακή οικονομία. Όπως σε όλα τα ζητήματα που έφερε στο φως η οικονομική κρίση, θα πρέπει να γίνουμε αυστηροί και ακριβοδίκαιοι έναντι όλων. Οι ελίτ των κυπριακών τραπεζών έχουν κάνει επιλογές χωρίς καμία εκτίμηση του ρίσκου και έχουν μεγάλη ευθύνη απέναντι στο σύνολο της κυπριακής κοινωνίας. Επιπρόσθετα, θα πρέπει πλέον να έχουν επίγνωση των συνεπειών των πράξεών τους απέναντι στις επιχειρήσεις που είναι διπλά εκτεθειμένες: Δανείζονται με υψηλά επιτόκια και η ρευστότητα του τραπεζικού τομέα είναι μηδενική. Τέλος οι κυπριακές τράπεζες – και με δικές τους κακές πρακτικές – έχουν συνδράμει όλα αυτά τα χρόνια στη δημιουργία ενός ανεξέλεγκτου περιβάλλοντος υπερχρέωσης των νοικοκυριών.

Εν ολίγοις, στο βωμό πρόσκαιρων κερδών αποδείχθηκε ότι η ηγεσία των τραπεζών δεν στάθηκε στο ύψος των περιστάσεων.

Σήμερα χρειάζονται καθαρές συνεννοήσεις με τις τράπεζες. Για χρόνια συνήθισαν να προβαίνουν σε ετήσιες οικονομικές αναφορές, ανακοινώνοντας τα εκατοντάδες εκατομμύρια των κερδών τους. Ήταν απλούστατα μια εικονική πραγματικότητα, μια τρανή απόδειξη ότι δεν αρκεί να ανακοινώνει κανείς «κέρδη». Θα πρέπει να συνυπολογίζει πολλούς άλλους παράγοντες που δεν είναι μόνο λογιστικοί και bonus. Σχετίζονται με τη σταθερότητα της οικονομίας, τη λειτουργία μιας ανόθευτης αγοράς, την εφαρμογή συστημάτων αξιολόγησης ρίσκου και εταιρικής υπευθυνότητας απέναντι στις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά.

Είναι πασίγνωστο ότι η ΕΕ έχει προβεί σε βαθιά ενδοσκόπηση και λαμβάνει πολύ σοβαρά μέτρα για να μην επαναληφθούν τα φαινόμενα στον χρηματο-οικονομικό τομέα και τις τράπεζες που επιδείνωσαν τη θέση της Ευρωζώνης στο διεθνές οικονομικό σύστημα. Γι’ αυτό εισηγούμαι ότι οι κυπριακές τράπεζες, υιοθετώντας όρους διαφάνειας και μετριοπάθειας, θα πρέπει να ανακοινώσουν στην κυπριακή κοινωνία, τι θα εφαρμόσουν στο εξής για να ενισχύσουν το πλαίσιο εμπιστοσύνης και διαχείρισης κινδύνων στην κυπριακή αγορά. Πρέπει να λογοδοτήσουν ειλικρινά και δημόσια για τα πεπραγμένα τους, να κάνουν αυτοκριτική για το μεγάλο μέγεθος της αγοράς που καταλαμβάνουν στην Κύπρο και να αποστασιοποιηθούν από πρακτικές τραπεζικού ολιγοπωλίου. Με δυο λόγια να πουν στον Κύπριο πολίτη, με ποιο τρόπο θα συμβάλουν, από τώρα και στο εξής, για να εξορθολογιστεί ο ρόλος του τραπεζικού τομέα στην Κύπρο και να επανασχεδιαστεί η τόνωση της επιχειρηματικότητας και η ελάφρυνση των υπερχρεωμένων νοικοκυριών.

Είναι πεποίθησή μου ότι η Κύπρος χρειάζεται να μπει σε μια νέα εποχή. Την μετάβαση αυτή μπορεί να εγγυηθεί μόνο μια νέα κυβέρνηση με ισχυρή πολιτική θέληση να μας βγάλει από το αδιέξοδο, επανασχεδιάζοντας συνολικά το μέλλον της πατρίδας μας, σε όλους τους τομείς.