του Μάριου Μαυρίδη, οικονομολόγος, βουλευτής Κερύνειας
Η δραματική μείωση της τιμής του πετρελαίου διεθνώς και η απόφαση της Ομοσπονδιακής Κεντρικής Τράπεζας των Ηνωμένων Πολιτειών να αυξήσει το βασικό επιτόκιο δανεισμού προς τις εμπορικές τράπεζες, είναι οι κυριότερες εξελίξεις στην παγκόσμια οικονομία.
Οι εξελίξεις αυτές επηρεάζουν την παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη και αναμένονται να έχουν σημαντικές επιδράσεις στην οικονομία της ευρωζώνης και των αναδυόμενων χωρών, όπως είναι η Κίνα, Βραζιλία Ινδία κλπ.
Η μικρή αύξηση κατά 0.25% στο βασικό επιτόκιο της Κεντρικής Τράπεζας των ΗΠΑ σηματοδοτεί το τέλος μιας εποχής χαλαρής νομισματικής πολιτικής που δεν είχε προηγούμενο. Το βασικό επιτόκιο στις ΗΠΑ ήταν σχεδόν μηδέν για μια δεκαετία, ενώ παράλληλα η Κεντρική Τράπεζα εφάρμοσε ένα πολύ γενναιόδωρο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, τυπώνοντας φρέσκο χρήμα, το οποίο διοχετεύθηκε στην οικονομία μέσω των χαμηλών επιτοκίων.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η ποσοτική χαλάρωση δεν αφορά την εκτύπωση απεριόριστης ποσότητας χρήματος, αλλά την αγορά κρατικών ομολόγων από τις αγορές. Βασικά, η Κεντρική Τράπεζα ξοφλούσε τους επενδυτές νωρίτερα με φρέσκο χρήμα, για να εξαργυρώσει η ίδια τα κρατικά ομόλογα, όταν αυτά λήξουν. Και όταν η Κεντρική Τράπεζα εισπράξει τα χρήματα από την κυβέρνηση, τότε θα τα καταστρέψει, για να μην διογκώνουν μόνιμα την προσφορά χρήματος στην οικονομία.
Την ίδια πολιτική ακολουθεί και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα, η οποία μείωσε τα επιτόκια στο μηδέν ενώ παράλληλα ξεκίνησε ένα πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης. Το πρόγραμμα αυτό φαίνεται ότι λειτουργεί αφού έχει επιφέρει σημαντικές μειώσεις στις αποδόσεις των κρατικών ομολόγων των χωρών της ευρωζώνης, οι οποίες αντιπροσωπεύουν το κόστος δανεισμού.
Σήμερα, κάποιες μερικές χώρες της Ευρωζώνης, όπως Γερμανία, Φινλανδία και Γαλλία, μπορούν να δανειστούν με επιτόκιο χαμηλότερο από το 1%. Η μείωση των επιτοκίων και η ποσοτική χαλάρωση είναι ευέλικτα εργαλεία οικονομικής πολιτικής, τα οποία χρησιμοποιούνται ευρέως στις ΗΠΑ στην Ιαπωνία και στο Ηνωμένο Βασίλειο ενώ στην Ευρωζώνη χρησιμοποιείται για πρώτη φορά.
Η πολιτική του φθηνού και άφθονου χρήματος όμως, δεν μπορεί να είναι μόνιμη λύση, διότι προκαλεί υπέρμετρη ανάπτυξη και πληθωρισμό. Για το λόγο αυτό, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ έπρεπε κάποτε να τερματίσει την πολιτική των μηδενικών επιτοκίων και ποσοτικής χαλάρωσης. Ιδιαίτερα αυτή την περίοδο, η οικονομία τρέχει με ρυθμό 3% και η ανεργία έχει υποχωρήσει κάτω από το 5%. Η απόφαση της Ομοσπονδιακής Τράπεζας να αυξήσει το βασικό επιτόκιο ήταν αναμενόμενη από καιρό, και αυτή η προσδοκία ενίσχυσε σημαντικά το δολάριο έναντι του ευρώ, διότι ψηλότερα επιτόκια στις ΗΠΑ σε σχέση με τον υπόλοιπο κόσμο, ενισχύουν τις καταθέσεις σε δολάρια και συνεπώς τη ζήτηση για το Αμερικάνικο νόμισμα.
Τους τελευταίους 12 μήνες, το δολάριο ενισχύθηκε έναντι του ευρώ κατά 20%. Θεωρώ ότι οι συνθήκες είναι τώρα πιο ευνοϊκές για την ανάπτυξη της οικονομίας της ευρωζώνης, καθώς το αδύναμο ευρώ θα ενισχύσει τις ευρωπαϊκές εξαγωγές στις ΗΠΑ και θα μειώσει τις εισαγωγές από τις ΗΠΑ προς την Ευρώπη. Οι εξελίξεις αυτές, σε συνδυασμό με τα πολύ χαμηλά επιτόκια στην Ευρώπη αλλά και τις χαμηλές τιμές του πετρελαίου, αναμένεται ότι θα δώσουν ώθηση στην οικονομία της ευρωζώνης.
