του Μάριου Μαυρίδη, οικονομολόγος, βουλευτής Κερύνειας, ΔΗΣΥ
Παρά τη σημαντική μείωση της γενικής ανεργίας από 14% στο 12% μέσα σε μερικούς μήνες, η ανεργία στους νέους παραμένει πολύ ψηλή, γύρω στο 27%. Η τάση της ανεργίας στους νέους είναι πτωτική αφού πριν μερικούς μήνες ήταν 30%, όμως δεν παύει να είναι ένα σοβαρό πρόβλημα της κοινωνίας. Είναι λυπηρό να βλέπει κανείς νέους ανθρώπους γεμάτους γνώση, ενέργεια και ενθουσιασμό, με ένα και δύο πτυχία στα βιογραφικά τους, να μην έχουν ευκαιρίες στην ίδια τους την πατρίδα, λες και είμαστε μια υποανάπτυκτη χώρα της Αφρικής.
Τη στιγμή που η Κύπρος είναι ελκυστικός προορισμός για οικονομικούς μετανάστες χαμηλού κόστους, χιλιάδες Κύπριοι πτυχιούχοι μετατρέπονται σε οικονομικούς μετανάστες σε άλλες χώρες. Η ανεργία στους νέους οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην υπερβολική προσφορά πτυχιούχων, και στην υπερβολική νομοθετική προστασία των υφιστάμενων εργαζομένων, ιδιαίτερα στο δημόσιο, που λειτουργεί εις βάρος των νεών ανθρώπων. Με το δεύτερο θέμα θα ασχοληθούμε σε επόμενο άρθρο.
Το φαινόμενο της υπερπροσφοράς πτυχιούχων παρατηρείται κυρίως σε αναπτυσσόμενες, όπου η διάρθρωση των οικονομιών τους μεταβάλλεται ραγδαία και οι ανάγκες της αγοράς εργασίας αλλάζουν. Στην Νότιο Κορέα, την Κίνα και την Ινδία για παράδειγμα, η ανεργία ανάμεσα στους πτυχιούχους αυξάνεται συνεχώς, και αυτό αποδίδεται στην υπερβολική προσφορά πτυχιούχων.
Σύμφωνα με την Έρευνα Εργατικού Δυναμικού, το ποσοστό των εργαζομένων στο σύνολο τους, που κατέχουν πτυχίο πανεπιστημίου είναι 42% ενώ στην κατηγορία των νέων, το ποσοστό αυτό υπερβαίνει το 50%. Η αγορά εργασίας στην Κύπρο δεν μπορεί να απορροφήσει όλους τους πτυχιούχους. Σχεδόν όλα τα επαγγέλματα που απαιτούν πτυχίο είναι κορεσμένα ενώ σε πολλά επαγγέλματα όπου δεν απαιτείται πτυχίο, παρουσιάζονται μεγάλες ελλείψεις. Η αγορά εργασίας διψά για τεχνίτες και ανειδίκευτους εργάτες και οι ανάγκες καλύπτονται από εισαγόμενο εργατικό δυναμικό από χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και από τρίτες χώρες.
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία των κοινωνικών ασφαλίσεων, η κυπριακή οικονομία απασχολεί 114 χιλιάδες ξένους εργαζομένους, 70 χιλιάδες κοινοτικούς και 44 χιλιάδες από τρίτες χώρες. Οι θέσεις εργασίας που κατέχουν οι ξένοι στην Κύπρο δεν απαιτούν πτυχίο και προσφέρονται κυρίως σε ανειδίκευτους εργάτες. Οι θέσεις αυτές δεν είναι ελκυστικές για Κύπριους, κυρίως επειδή οι απολαβές που προσφέρουν είναι χαμηλές και δεν αξιοποιούν τα προσόντα τους.
Πολύ δύσκολα ένας πτυχιούχος θα αποδεχθεί μια θέση εργασίας σε ένα βενζινάδικο ή σε ένα εστιατόριο ή ξενοδοχείο διότι δεν αξιοποιούνται τα προσόντα του. Ακόμα και αν ο πτυχιούχος αποδεχθεί μια τέτοια θέση για λόγους ανάγκης, θα θεωρήσει τη θέση αυτή ως προσωρινή, μέχρι να βρει κάτι καλύτερο και αν είναι δυνατόν στον κλάδο που σπούδασε. Για αυτό ακριβώς το λόγο, ο Κύπριος εργοδότης δύσκολα θα εργοδοτήσει ένα Κύπριο πτυχιούχο αφού γνωρίζει εκ των προτέρων ότι ο πτυχιούχος θα ψάχνει για μια καλύτερη δουλειά.
Η υπερβολική προσφορά πτυχιούχων είναι ένα διαρθρωτικό πρόβλημα το οποίο θα πρέπει να τύχει της δέουσας προσοχής από την πολιτεία, η οποία θα πρέπει να δώσει κατευθύνσεις στους νέους, οι οποίοι σπουδάζουν με το όνειρο να εξασφαλίζουν μια βιώσιμη θέση εργασίας που να αξιοποιεί τις γνώσεις και τα προσόντα τους. Χρειάζονται ριζικές αλλαγές στο εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας έτσι ώστε να σταματήσει να παράγει ανέργους αλλά να προσφέρει προοπτική στους νέους μας. Δυστυχώς όμως, τα συμφέροντα και τα κατεστημένα δεν επιτρέπουν τέτοιες αλλαγές.
