Ο αντιπρόεδρος του Δημοκρατικού Συναγερμού Ιωνάς Νικολάου σε σημερινή διάσκεψη τύπου αναφέρθηκε στις κοινωνικές επιπτώσεις της κατακόρυφης αύξησης της ανεργίας:
Ένα από τα πολύ δυνατά στοιχεία της κυπριακής οικονομίας αλλά και της κοινωνίας μας ήταν, διαχρονικά, η πολύ χαμηλή ανεργία και οι συνθήκες σχεδόν πλήρους απασχόλησης που επικρατούσαν στον τόπο μας. Δυστυχώς, τα τελευταία δύο χρόνια, συνεπεία και των επιπτώσεων της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, η ανεργία έχει υπερδιπλασιαστεί και παρά το γεγονός ότι βρίσκεται ακόμη κάτω από τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αυξάνεται με ρυθμούς εντονότερους από τις πλείστες χώρες της Ένωσης και της Ευρωζώνης, πλησιάζοντας επικίνδυνα τα δικά τους επίπεδα ανεργίας.
Η συζήτηση που έγινε χθες στην ολομέλεια της Βουλής, επί των κυβερνητικών προτάσεων για αύξηση του εταιρικού φόρου και του φόρου ακίνητης ιδιοκτησίας, δεν σας κρύβω ότι μόνο προβληματισμό και ανησυχίες προκαλεί. Γιατί αποδεικνύει περίτρανα την αδυναμία της παρούσας κυβέρνησης, η οποία παραμένει προσκολλημένη σε δογματισμούς και παρωχημένες ιδεοληψίες, να συνειδητοποιήσει τους ορατούς κινδύνους για την οικονομία και την κοινωνική συνοχή, από την αλματώδη αύξηση της ανεργίας.
Οι 10.736 άνεργοι του Μαΐου του 2008, έγιναν 23.464 το Μάιο του 2010, καταγράφοντας αύξηση πέραν του 118%, τη στιγμή που την ίδια περίοδο ο ρυθμός αύξησης της ανεργίας σε Ευρωπαϊκή Ένωση ήταν της τάξης του 40 με 45%.
Δεν είναι πρόθεσή μου να σας κουράσω με αριθμούς, ούτε να αρχίσω να απαριθμώ τις βαριές ευθύνες της σημερινής κυβέρνησης:
· Είτε για την αλματώδη αύξηση της ανεργίας και για την αδυναμία της να προβλέψει τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης και να ενεργήσει έγκαιρα και προληπτικά.
· Είτε για τις ανεκπλήρωτες προεκλογικές υποσχέσεις για «δυναμική, ευέλικτη και δημοσιονομικά πειθαρχημένη οικονομική ανάπτυξη η οποία θα διασφάλιζε ψηλά ποσοστά απασχόλησης».
Ας κρίνουν οι περίπου 15.000 νέοι άνεργοι, αν η σημερινή κυβέρνηση έπραξε, είτε αυτά που όφειλε είτε αυτά που υποσχέθηκε για την οικονομία και την απασχόληση. Ας κρίνουν αυτοί για τους οποίους το Υπουργείο Εργασίας έχει δυστυχώς μετατραπεί σε Υπουργείο Ανεργίας.
ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ
Εκείνο που προσπάθησα να διερευνήσω τις τελευταίες ημέρες μέσα από συναντήσεις που πραγματοποίησα με το Υπουργείο Εργασίας, την ΑΝΑΔ και τη Στατιστική Υπηρεσία, αλλά και με άνεργους, είναι τις κοινωνικές διαστάσεις του προβλήματος, οι οποίες βρίσκονται πίσω από τους αριθμούς. Καταγράφεται η σαφώς μεγαλύτερη αύξηση της ανεργίας ανάμεσα στους άντρες και τις παραγωγικές ηλικίες 30-49 και η συνεχής αύξηση της χρονικής διάρκειας κατά την οποία κάποιος παραμένει χωρίς σταθερή απασχόληση.
Ενδεικτικά αναφέρω ότι:
· Ενώ το 2008 οι άνεργοι ηλικίας 30–49 ετών αποτελούσαν το 39,3% του συνόλου των ανέργων, φέτος τον Μάιο αποτελούσαν το 43,2%, δηλαδή οι 3.693 άνεργοι αυτής της ηλικίας του 2008 έγιναν τον Μάιο που μας πέρασε 8.886.
· Ενώ το Μάιο του 2008 οι άντρες άνεργοι αποτελούσαν το 43,3% του συνόλου των ανέργων, το Μάιο του 2010 έφτασαν στο 51,8%, καταγράφοντας αύξηση 165% (στον αριθμό των αντρών)
· Ενώ πέρσι τον Μάιο οι άνεργοι που ήταν χωρίς απασχόληση για διάστημα πέραν των 6 μηνών αποτελούσαν το 22% των ανέργων, σήμερα αποτελούν το 26%.
Τις πιο πάνω ανησυχητικές ενδείξεις ήρθαν να επιβεβαιώσουν και τα τελευταία στοιχεία της Eurostat σύμφωνα με τα οποία η ανεργία του ενεργού πληθυσμού στην Κύπρο το Μάιο 2010 αυξήθηκε στο 7,2% του ενεργού πληθυσμού, έναντι 6,9% που ήταν τον Απρίλιο 2010.
Οι κοινωνικές επιπτώσεις της ανεργίας, βρίσκονται στην αδυναμία των ανέργων να συντηρήσουν αξιοπρεπώς τις οικογένειές τους και να εκπληρώσουν τις τραπεζικές και άλλες υποχρεώσεις και δεσμεύσεις τους. Βρίσκονται στην υποβάθμιση της κοινωνικής τους θέσης, και στον κλονισμό του αυτοσεβασμού και της αυτοπεποίθησης τους, φαινόμενα που δημιουργούν αισθήματα ανασφάλειας, απογοήτευσης και κοινωνικής απόρριψης.
Είναι, επίσης γνωστό ότι η φτώχεια και η έλλειψη δυνατότητας επιβίωσης μπορούν να οδηγήσουν στη βία, στην παραβατικότητα και στην επιθετική συμπεριφορά, εντός και εκτός της οικογένειας. Το 50% των ατόμων που καταδικάστηκαν σε φυλάκιση το 2008, σύμφωνα με στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας, δεν είχαν εργασία, με τη συντριπτική πλειοψηφία να είναι άντρες αλλά να καταγράφεται αυξητική τάση και μεταξύ των γυναικών.
Τα τελευταία στοιχεία της Eurostat έρχονται να επιβεβαιώσουν το πολύ αρνητικό κλίμα και την απογοήτευση που υπάρχει μεταξύ των πολιτών.
· Ποσοστό 14% των κυπριακών νοικοκυριών δηλώνουν ότι αισθάνονται να είναι πολύ εκτεθειμένα στον κίνδυνο να μην μπορούν να πληρώσουν το νοίκι ή τη δόση του στεγαστικού τους δανείου. Πρόκειται για το δεύτερο ψηλότερο ποσοστό μετά τη Λετονία (17%), ενώ η Ελλάδα βρίσκεται στην 3η χειρότερη θέση μετά την Κύπρο (13%). Ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι μόλις 6%.
· Στις ήδη καθυστερημένες δόσεις των νοικοκυριών, η Κύπρος κατέχει την 4η χειρότερη θέση (27%), μετά την Ελλάδα (32%), τη Ρουμανία (31%) και τη Λετονία (30%).
· Η ψυχολογία των Κυπρίων εργαζομένων που έχασαν τη δουλειά τους εξ αιτίας της οικονομικής κρίσης είναι επίσης πολύ χαμηλή. Ποσοστό 28% μεταξύ των ανέργων, δεν πιστεύει ότι θα επανέλθει σύντομα στην απασχόληση.
Την ίδια ώρα, η αύξηση του αριθμού των ανέργων, αλλά και η παράταση του χρόνου που είναι χωρίς απασχόληση πέραν των 6 μηνών, αυξάνει τα δημόσια επιδόματα, όπως τους λήπτες δημοσίων βοηθημάτων και το έλλειμμα του ταμείου ανεργίας, (το 2008 ήταν 2,3εκ, το 2009 θα υπερβεί τα 5εκ.) με κίνδυνο να μην μπορεί να ανταποκριθεί στο σκοπό του.
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
Πέραν της ανάδειξης του προβλήματος, σημαντικό είναι να προτείνουμε εφικτές και ρεαλιστικές λύσεις τόσο για τις σημερινές όσο και για τις αυριανές ανάγκες της κοινωνίας. Λύσεις υπάρχουν και μπορεί να βρεθούν άμεσα. Αρκεί να υπάρχει διάθεση για διάλογο, ανοικτό πνεύμα και τόλμη.
Η αντιμετώπιση του προβλήματος δεν βρίσκεται ασφαλώς ούτε στην αύξηση ούτε στην παράταση της διάρκειας λήψης επιδομάτων, τα οποία είναι εκεί και πρέπει να συνεχίσουν να είναι για να ικανοποιήσουν προσωρινά βασικές ανάγκες των ανέργων. Ο πολίτης χρειάζεται εργασία, όχι ελεημοσύνη από το κράτος. Θέλει να έχει τη δυνατότητα να ανταποκρίνεται στις οικογενειακές και οικονομικές του υποχρεώσεις και να ζει μια αξιοπρεπή ζωή σε συνθήκες σιγουριάς και ασφάλειας. Η λύση βρίσκεται στη δημιουργία θετικού επιχειρηματικού κλίματος, στην ενθάρρυνση επενδύσεων και στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.
1. Δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και παροχή κινήτρων σε επιχειρήσεις
Το κράτος να ενθαρρύνει και να στηρίξει τις επιχειρήσεις που σχεδιάζουν να επεκταθούν σε νέους τομείς δραστηριότητας, μέσω της εξασφάλισης χαμηλότοκων δανείων ή επιχορηγήσεων, το ύψος των οποίων θα μπορούσε να ήταν ανάλογο των νέων θέσεων εργασίας που προβλέπεται να δημιουργηθούν (τουλάχιστον με 5 νέες θέσεις εργασίας)
2. Δημιουργία σύγχρονης ιστοσελίδας
Το Υπουργείο Εργασίας να αναλάβει τη δημιουργία σύγχρονης ιστοσελίδας στην οποία εργοδότες θα μπορούν να αναρτούν αγγελίες για κενές θέσεις εργασίας και άνεργοι πολίτες τα προσόντα τους και θέσεις για τις οποίες ενδιαφέρονται. Η ιστοσελίδα θα μπορούσε να καταστεί ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο εάν χωριζόταν σε τομείς και υποτομείς δραστηριότητας, ειδικότητες και επαρχία. Π.χ. τομέας υγείας, νοσηλευτές, Λάρνακα.
3. Ποιοτική αναβάθμιση του Επαγγ. Προσανατολισμού που προσφέρεται στα σχολεία
Επειδή η ανεργία φαίνεται ότι θα συνεχίσει να αποτελεί σοβαρό πρόβλημα της κοινωνίας και της οικονομίας μας, το Υπουργείο Παιδείας σε συνεργασία με το Υπουργείο Εργασίας, την ΑΝΑΔ, τα Επιμελητήρια, αλλά και τον ιδιωτικό τομέα, πρέπει να εργαστούν για ποιοτική αναβάθμιση του επαγγελματικού προσανατολισμού που προσφέρεται στα σχολεία, ούτως ώστε οι νέοι να γνωρίζουν πριν επιλέξουν κλάδο σπουδών, ποιές είναι οι πραγματικές ανάγκες της κυπριακής οικονομίας, ποιοι τομείς χρειάζονται στελέχωση και ποια επαγγέλματα αναμένεται να έχουν ζήτηση στο μέλλον.
Όλα τα πιο πάνω θα πρέπει, πέραν της προώθησης και υλοποίησής τους, να τύχουν σωστής προβολής τόσο προς τις επιχειρήσεις όσο και προς τους ανέργους. Δεν είναι αρκετό να ετοιμάζουμε προγράμματα και σχέδια αν οι τελικοί αποδέκτες δεν θα έχουν έγκαιρη ενημέρωση και πρόσβαση σ’ αυτά. Σ’ αυτή την προσπάθεια πολύ σημαντική θα είναι και η συμβολή των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης.
Κλείνοντας, θα ήθελα να τονίσω ότι δεν αμφισβητεί κανένας τις επιπτώσεις της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης. Όμως την ίδια στιγμή, δεν μπορεί η κρίση να αποτελεί τη δικαιολογία για όλα και κυρίως για την ανεπάρκεια και αδυναμία κάποιων να χειριστούν το πρόβλημα. Στο κάτω-κάτω, όταν προειδοποιούσαμε για τις επιπτώσεις της κρίσης, η κυβέρνηση μας χαρακτήριζε κινδυνολόγους και διατυμπάνιζε με αφέλεια, αλλά και αλαζονεία, ότι η κυπριακή οικονομία θα εξερχόταν από την κρίση αλώβητη.
