του Μάριου Μαυρίδη, οικονομολόγος, βουλευτής Κερύνειας
Η κυβέρνηση κατέθεσε τον Προϋπολογισμό της για το 2016 στη Βουλή των Αντιπροσώπων για εξέταση και έγκριση. Ο προϋπολογισμός προβλέπει συνολικά έσοδα γύρω στα €7 δις και συνολικές δαπάνες γύρω στα €7.2 δις.
Στις συνολικές δαπάνες περιλαμβάνονται και οι τόκοι που αφορούν το δημόσιο χρέος, και που ανέρχονται γύρω στα €600εκ. Το συνολικό δημόσιο χρέος της κυβέρνησης ανέρχεται στα €19 δις ή 109% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ). Εκτός από το δημόσιο χρέος υπάρχουν και οι κρατικές εγγυήσεις ύψους €3 δις για δάνεια που συνήψαν ημικρατικοί, δήμοι, και άλλοι δημόσιοι φορείς. Αν τα δάνεια αυτά δεν πληρωθούν, τότε το κράτος οφείλει να τα πληρώσει.
Οι μεγαλύτερες κατηγορίες εσόδων αφορούν τους έμμεσους φόρους, δηλαδή ΦΠΑ και φόρους κατανάλωσης, καθώς επίσης και τον φόρο εισοδήματος. Στις δαπάνες, οι μεγαλύτερες κατηγορίες αφορούν κοινωνικές παροχές και το κρατικό μισθολόγιο. Και τα δύο μαζί υπερβαίνουν τα €5 δις.
Οι αναπτυξιακές δαπάνες θα ανέλθουν στα €785 εκατομμύρια, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 5%. Για το 2016, η κυβέρνηση αναμένει μικρότερο έλλειμμα από αυτό του 2015 ενώ από το 2017, τα δημόσια οικονομικά αναμένεται ότι θα παράγουν μικρό πλεόνασμα. Η επίτευξη πλεονάσματος είναι εξαιρετικής σημασίας για την εξυπηρέτηση τεράστιου δημόσιου χρέους αλλά και για την οικονομία γενικότερα. Μια κυβέρνηση που παράγει πλεονάσματα μπορεί να δανειστεί πολύ πιο εύκολα και με χαμηλότερο επιτόκιο, επιτυγχάνοντας εξοικονομήσεις στο κόστος εξυπηρέτησης του χρέους. Οι εξοικονομήσεις αυτές μπορούν να δαπανηθούν σε έργα ανάπτυξης.
Η προσπάθεια της κυβέρνησης να νοικοκυρέψει τα δημόσια οικονομικά, υποβοηθάτε από την επιστροφή της οικονομίας στην ανάπτυξη, καθώς ανάπτυξη σημαίνει και περισσότερα φορολογικά έσοδα. Η οικονομία διανύει το τρίτο τρίμηνο με θετικό ρυθμό ανάπτυξης και αναμένεται ότι η οικονομία θα συνεχίσει να αναπτύσσεται κατά τα επόμενα τρίμηνα. Ο τερματισμός της βαθιάς ύφεσης και η πορεία σταθεροποίησης που ακολουθεί η οικονομία δημιουργεί τις προϋποθέσεις για περισσότερη ανάπτυξη. Ο τερματισμός της ύφεσης θα ενθαρρύνει επίσης τις επενδύσεις και την κατανάλωση, οι οποίοι είναι βασικοί πυλώνες της ανάπτυξης.
Όσο αισιόδοξοι και αν είμαστε όμως για την βελτίωση του οικονομικού κλίματος και τις προοπτικές της οικονομίας, το μεγάλο πρόβλημα της ανεργίας όμως παραμένει, με όλες τις οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες του. Η ανεργία μειώθηκε από το 15.3% στο 14.7% αλλά είναι ακόμα σε ψηλά επίπεδα. Ο κύριος λόγος για την μικρή μείωση της ανεργίας είναι η μετανάστευση χιλιάδων Κυπρίων στο εξωτερικό για εργασία. Αυτό που θα ανατρέψει αυτή την πορεία είναι η βιώσιμη ανάπτυξη στην εγχώρια οικονομία. Η κυβέρνηση προβλέπει ότι με την ανάπτυξη το ποσοστό ανεργίας αναμένεται ότι θα μειώνεται σταδιακά. Αξίζει να σημειωθεί ότι η μακροπρόθεσμη ανεργία, δηλαδή η ανεργία πέραν των 6 μηνών, έχει υποχωρήσει στο 7.1%.
