του Θανάση Τσώκου
Συμπληρώνονται φέτος πενήντα χρόνια από την δολοφονία του αγωνιστή της ΕΟΚΑ 1955-59, Γιαννάκη Στεφανίδη, από συναγωνιστές του, στις 10 Φεβρουαρίου 1959. Στα Απομνημονεύματα του Αρχηγού της ΕΟΚΑ, Στρατηγού Γεωργίου Γρίβα – Διγενή, ο Στεφανίδης παρουσιάζεται στον κατάλογο «Πεσόντων, απαγχονισθέντων και θυμάτων -νεκρών του Κυπριακού Απελευθερωτικού Αγώνα» ως ο τελευταίος νεκρός. Ο Γιαννάκης Στεφανίδης διετέλεσε Τομεάρχης Λευκωσίας μετά την σύλληψη του Ανδρέα Τσιάρτα από τους Άγγλους, από τον Ιανουάριο του 1957, μέχρι τον Μάιο του 1958.
Όταν τελείωσε ο Αγώνας των Μάρτιο του 1959 και ενώ όλοι οι αγωνιστές επέστρεψαν στις οικογένειες τους ο Γιαννάκης, δεν επέστρεψε. Όταν ήρθε η ώρα των νικητών και όλοι έτρεξαν να τους υποδεχθούν, ο Γιαννάκης δεν κατηφόρισε με τους άλλους αγωνιστές της ελευθερίας. Από τότε ο τραγικός πατέρας του, Παπανδρέας Στεφανίδης έταξε σαν μοναδικό στόχο της ζωής του την ανεύρεση του γιου του. Χαρακτηριστικές είναι οι φωτογραφίες του σε εκδηλώσεις διαμαρτυρίας, κρατώντας χαρτόνι στο οποίο αναγράφεται «Θέλω το νεκρό σώμα του υιού μου».
Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε στον επιμνημόσυνο λόγο του στο μνημόσυνο του Γιαννάκη Στεφανίδη που τελέστηκε την 1η Φεβρουαρίου 2009, στον Ιερό Ναό Αγίου Προκοπίου στο Μετόχι του Κύκκου, ο τ. Υπουργός, τ. Διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας, Χριστόδουλος Χριστοδούλου: «Στο αλησμόνητο παλικάρι Γιαννάκη Στεφανίδη στρέφεται ιδιαίτερα ο λόγος, ένα νέο που αποτελούσε υπόδειγμα αρετής και πρότυπο φιλοπατρίας. Ήταν και παραμένει ο Γιαννάκης Στεφανίδης αντιπροσωπευτικό σύμβολο μιας ανεπανάληπτης γενιάς, που με το έπος που δημιούργησε δικαίωσε το σύγχρονο Ελληνισμό, ανανέωσε την Ιστορία μας κι έδωσε στο έθνος φύλλο πορείας για τη μελλοντική διαδρομή του».
Το μαντάτο ότι ο Γιαννάκης Στεφανίδης ήταν νεκρός δεν άργησε να ακουστεί. Οι δολοφόνοι του διέρρευσαν ότι εκτελέστηκε μετά από διαταγή του Αρχηγού του Αγώνα. Ο Διγενής έδρασε αστραπιαία και από την Αθήνα όπου βρισκόταν διέταξε έρευνα. Ανέθεσε στον Αντώνη Γεωργιάδη να ερευνήσει και να μάθει. Η προσπάθεια του Γεωργιάδη σταμάτησε αφού διορίστηκε Υπηρεσιακός Υπουργός και αδυνατούσε να συνεχίσει. Ο Αρχηγός Διγενής δεν σταματά όμως την προσπάθεια. Αναθέτει μέσω του Ανδρέα Αζίνα στον αγωνιστή Ρένο Λυσιώτη, την ανεύρεση της σορού του Γιαννάκη Στεφανίδη και την ταφή της με τιμές ήρωα. Η σορός ανευρέθηκε λίγους μήνες μετά. Οι δολοφόνοι του Γιαννάκη Στεφανίδη όμως δεν πλήρωσαν ποτέ για την εγκληματική τους αυτή πράξη. Όμως αυτοί που ξέρουν καλύτερα τα γεγονότα αναφέρουν ότι οι δολοφόνοι ή κάποιοι από αυτούς πλήρωσαν με το ίδιο νόμισμα την επαίσχυντη αυτή πράξη τους …
Η δολοφονία του Γιαννάκη Στεφανίδη υπήρξε ένα από τα τραγικότερα γεγονότα του Αγώνα της ΕΟΚΑ. Σηματοδότησε, την έναρξη μιας νέας, μελανής περιόδου στην σύγχρονη Κυπριακή Ιστορία. Μιας περιόδου τραγικής για τον τόπο, που εξελικτικά μας οδήγησε στην καταστροφή του 1974. Της περιόδου της παλινδρόμησης στόχων, της διχόνοιας και των συγκρούσεων στο εσωτερικό.
Στις μέρες μας, η αχρείαστη και άκαιρη αντιπαράθεση για την αλλαγή του μαθήματος της Ιστορίας, ουσιαστικά μας οδηγεί σε μια εν δυνάμει σύγκρουση των πολιτικών δυνάμεων στο εσωτερικό και σε μια κοινωνική δυσφορία. Σύγκρουση που μας παίρνει χρόνια πίσω. Τις συνέπειες της οποίας δεν μπορεί να προβλέψει κανείς σήμερα. Αποτελεί κατάντια το γεγονός ότι ακόμη και το Γυμνάσιο του σκλαβωμένου Ριζοκαρπάσου έχει τεθεί στο επίκεντρο της μικροπολιτικής. Όλα όσα τεκταίνονται στις μέρες μας και όλα όσα έχουν δει το φως της δημοσιότητας, εύκολα οδηγούν στο συμπέρασμα ότι δεν έχουμε διδαχθεί από τα λάθη του παρελθόντος. Ας φροντίσουμε λοιπόν, να ανταποκριθούμε έστω και στο ελάχιστο στην παραίνεση του ποιητή: «Μην ειπούν, στο στοχασμό τους, τα ξένα έθνη, αληθινά, αν μισούνται ανάμεσά τους, δεν τους πρέπει λευτεριά». Είναι η ελάχιστη υποχρέωση μας στις επόμενες γενεές.
