Κύριε Πρόεδρε,
Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,
Ζούμε σήμερα τη δυσκολότερη περίοδο της νεώτερης ιστορίας της Χώρας μας. Όχι μόνο οικονομικά, όπου όλοι σχεδόν οι συνάδελφοι, απόλυτα δικαιολογημένα επικεντρώνονται, αλλά και πολιτικά και κοινωνικά.
Η κυπριακή οικονομία ακολουθούσε τα τελευταία τρία χρόνια μια σταθερά φθίνουσα πορεία, που ποτέ δεν είχαμε αξιολογήσει σωστά ως Κράτος, αφού ζούσαμε στο δικό μας μικρόκοσμο, στις δικές μας ψευδαισθήσεις και με απύθμενη αφέλεια – ίσως και ανικανότητα – εφαρμόζαμε τις δικές μας παντελώς ανεπαρκείς οικονομικές πολιτικές. Πολιτικές που δεν οδηγούσαν πουθενά και με μαθηματική ακρίβεια μας οδήγησαν στον όλεθρο. Είναι για αυτούς τους λόγους που βρισκόμαστε σήμερα αντιμέτωποι με την πιο δύσκολη οικονομική κρίση των τελευταίων δεκαετιών. Μια κρίση με ανυπολόγιστες κοινωνικές συνέπειες η οποία αναπόφευκτα επιδεινώθηκε λόγω της «ειδικής λύσης» που επέβαλαν οι δανειστές μας.
Φτάσαμε στις πρωτόγνωρες εξελίξεις του Μαρτίου 2013, που επέφεραν πολύ σοβαρές επιπτώσεις οι οποίες ξαπλώθηκαν και επηρέασαν όλο το οικονομικό και κοινωνικό γίγνεσθαι της Κύπρου. Οι εξελίξεις αυτές θα σημαδεύουν την πορεία της Χώρας μας για πολλά χρόνια ακόμα. Με τις αποφάσεις του Eurogroup, κατέρρευσε το τραπεζικό σύστημα της Κύπρου και σε συνδυασμό με την επιδείνωση των δημοσιονομικών συνθηκών τα τελευταία χρόνια, συμπαρέσυραν ολόκληρο το οικονομικό μοντέλο ανάπτυξης της Κύπρου. Λόγω λανθασμένων πολιτικών και κακής διαχείρισης, ένα μοντέλο που πριν από λίγα χρόνια αποτελούσε συνταγή για ανάπτυξη, κατέληξε σε παταγώδη πτώση. Αυτή, που σήμερα έφερε την οικονομία μας σε μια σταθερά φθίνουσα πορεία.
Χρειάζεται όμως όλοι να κάνουμε την αυτοκριτική μας, καθώς πολλά από τα προβλήματα μας οφείλονται στην δική μας αποτυχία να κτίσουμε ένα βιώσιμο μοντέλο ανάπτυξης.
Οι προσπάθειες της Κυβέρνησης για αναχαίτιση της πτωτικής πορείας της οικονομίας και την μεταστροφή της προς αναπτυξιακή κατεύθυνση ήταν και είναι εμφανείς. Τα έκτακτα μέτρα άμεσης εφαρμογής που λήφθηκαν είχαν προφανή επιδίωξη να μειώσουν την αυξητική τάση της ανεργίας ιδιαίτερα για τους νέους. Είναι αξιοπρόσεχτα τα μέτρα που εξήγγειλε η Κυβέρνηση ακόμα και την περασμένη εβδομάδα για εντατικοποίηση της προσπάθειας αυτής.
Από μόνες τους όμως οι προσπάθειες της Κυβέρνησης, δεν είναι αρκετές αφού για να ξεπεραστούν τα προβλήματα, χρειάζεται η συστράτευση όλων των συντελεστών της οικονομίας. Της Κυβέρνησης, των παραγωγικών μονάδων, των εργαζομένων, της κοινωνίας ολόκληρης.
Αναμφίβολα τα δημόσια οικονομικά πρέπει να είναι βιώσιμα και για να διασφαλιστεί αυτή η βιωσιμότητα είναι σημαντικό να καταβληθούν προσπάθειες για διεύρυνση και περαιτέρω ενίσχυση των δυνητικών πηγών εσόδων του κράτους. Από τη μια, με την αποτελεσματικότερη διαχείριση των υφιστάμενων πηγών, και από την άλλη, με τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης με τρόπο ώστε να δημιουργηθούν νέες πηγές, οι οποίες θα φέρουν επαναλαμβανόμενα έσοδα που θα επιτρέπουν την άσκηση δημοσιονομικής πολιτικής. Χωρίς να θέτουν σε αμφισβήτηση τη μακροοικονομική ισορροπία, να εξυπηρετούν συνθήκες αειφόρου οικονομικής μεγέθυνσης μέσα σε ένα περιβάλλον πραγματικής κοινωνικής συνοχής.
Είναι από όλους επιθυμητό – όλοι θα θέλαμε – να δούμε περισσότερο αναπτυξιακό περιεχόμενο στον Προϋπολογισμό του 2014 ως άμεση αντίδραση στα γεγονότα του Μαρτίου – Απριλίου. Όμως αυτό δυστυχώς δεν είναι απόλυτα δική μας επιλογή. Η σημαντική συρρίκνωση των εσόδων του κράτους σε συνδυασμό με την αδυναμία εξεύρεσης άλλων οικονομικών πόρων, έχουν εξαναγκάσει την Κυβέρνηση να ακολουθήσει πολιτική συνειδητής λιτότητας, στην οποία δεν είμαστε συνηθισμένοι. Τα μέτρα δημοσιονομικής εξυγίανσης και περιορισμού των κρατικών δαπανών είναι εμφανή, και πολλά από αυτά έχουν πηγή τις πρόνοιες του Μνημονίου Συναντίληψης για τη Δεσμευτική Ειδική Οικονομική Πολιτική που υπογράψαμε με τους πιστωτές μας τον περασμένο Απρίλιο. Μέσα από την κρίση, δίνεται και μια ευκαιρία νοικοκυρέματος των δημόσιων οικονομικών και εξορθολογισμού της λειτουργίας του ευρύτερου δημόσιου και ημιδημόσιου τομέα.
Η έλλειψη οικονομικών πόρων από την πλευρά του Κράτους, σε συνδυασμό με τις σοβαρές – και εγγενείς πλέον – αδυναμίες του τραπεζικού συστήματος της Χώρας μας, είναι ένα μείγμα που δεν προάγει καθόλου συνθήκες πρόσφορες για γρήγορη έξοδο από τις συμπληγάδες.
Και είναι εδώ ακριβώς που χρειάζεται η ενεργός εμπλοκή του Κράτους. Με συνέπεια πολιτικών και μέτρων, πρώτιστα να επέλθει σταθερότητα στο οικονομικό και επιχειρηματικό περιβάλλον και να επιδιωχθεί η σταθεροποίηση του τραπεζικού συστήματος της Κύπρου ώστε να ανακτηθεί η χαμένη εμπιστοσύνη και των καταθετών και των επενδυτών. Απώτερος σκοπός θα πρέπει να είναι να επανέλθουν συνθήκες διαθέσιμης ρευστότητας από την πλευρά των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων. Προς επιχειρήσεις και προς νοικοκυριά.
Η εμπέδωση συνθηκών χρηματοπιστωτικής σταθερότητας είναι βασικό προαπαιτούμενο, και θα λειτουργήσει καταλυτικά για την προσέλκυση επενδύσεων από το εξωτερικό. Αλλά και για την ενθάρρυνση της εγχώριας κατανάλωσης και των επενδύσεων, αντιστρέφοντας όχι μόνο το αρνητικό κλίμα που υπάρχει, αλλά και επαναφέροντας θετικές προσδοκίες.
Βεβαίως αυτά δεν είναι εύκολο να γίνουν υπό τις περιστάσεις από τη μια μέρα στην άλλη. Ο ρόλος των δημόσιων επενδύσεων είναι πολύ σημαντικός σε αυτές τις στιγμές, και το πολλαπλασιαστικό τους αποτέλεσμα ακόμα πιο σημαντικό. Είναι γι΄αυτό που χρειάζονται άμεσες ενέργειες για αξιοποίηση των Διαρθρωτικών και των Επενδυτικών Ταμείων της ΕΕ της περιόδου 2014-2020. Όχι οποιωνδήποτε έργων, αλλά έργων προσεχτικά επιλεγμένων, που να προάγουν συνθήκες ανάπτυξης και να δημιουργούν νέες και βιώσιμες θέσεις απασχόλησης. Οι οικονομικοί αυτοί πόροι είναι δυστυχώς οι μόνοι που είναι άμεσα διαθέσιμοι προς την Κύπρο.
Συγχαίρουμε την Κυβέρνηση και τον Πρόεδρο Αναστασιάδη που με τις συντονισμένες ενέργειες που ανέλαβε κατάφερε να εξασφαλίσει από την Ε.Ε. πρόσθετους πόρους €200 εκ. Ευρώ για το 2014 και 2015. Πρόσθετα όμως, πέτυχε την αύξηση του ποσοστού κοινοτικής συγχρηματοδότησης των Διαρθρωτικών Ταμείων (δηλαδή του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης και του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου) από 50% σε 85% μέχρι τον Ιούνιο του 2017, με δυνατότητα χρονικής επέκτασής του.
Λαμβάνοντας υπόψη και την αύξηση του ποσοστού συγχρηματοδότησης κατά 10% που προβλέπουν οι Κοινοτικοί Κανονισμοί για τα κράτη-μέλη που βρίσκονται σε καθεστώς Μνημονίου, το συνολικό ποσοστό συγχρηματοδότησης από τα Διαρθρωτικά Ταμεία θα φτάνει το 95%. Και μόνο το 5% θα προέρχεται από Κρατικούς πόρους. Στην πράξη αυτό σημαίνει σημαντική ενίσχυση της ρευστότητας από τις πρόσθετες εισροές, που τόσο την έχουμε ανάγκη. Σε καιρούς χαλεπούς, αυτή είναι πολύ σημαντική βοήθεια.
Κύριε Πρόεδρε,
Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,
Οι πολίτες έχουν εναποθέσει τις ελπίδες τους στην νέα διακυβέρνηση της Χώρας. Αναμένουν και απαιτούν από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας να σπάσουμε όλοι μαζί τα αδιέξοδα. Να βάλουμε ένα οριστικό τέλος στις παθογένειες και τις αναχρονιστικές νοοτροπίες που μας οδήγησαν σ΄ αυτό το χάλι. Να δώσουμε ξανά στην Χώρα μας και την οικονομία της, το κύρος και την αξιοπιστία που μας αξίζει. Να θέσουμε στέρεα υπόβαθρα και να οδηγήσουμε την Χώρα μας στην ανάπτυξη και την ευημερία. Το χρέος μας είναι βαρύ. Οι προκλήσεις που έχουμε ενώπιον μας είναι εξαιρετικά δύσκολες και ενίοτε αξεπέραστες. Εμείς είμαστε για τα δύσκολα. Δεν πρέπει να διαψεύσουμε αυτές τις προσδοκίες και την αισιοδοξία. Δεν έχουμε αυτό το δικαίωμα. Χαράξαμε μαζί με την Νέα Κυβέρνηση μια πορεία ριζοσπαστικής αλλαγής και αναδιάρθρωσης που για μας είναι μονόδρομος. Δηλώνουμε ότι θα είμαστε πρωταγωνιστές με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας στην μεταρρύθμιση και αναδιάρθρωση με πολιτικές και πρακτικές που θα είναι καταλύτες για την θετική πορεία της οικονομίας και που θα τιθασεύσουν το εύρος της οικονομικής ύφεσης. Είμαστε αποφασισμένοι να κλείσουμε την ψαλίδα της ύφεσης θέτοντας τέλος στους συμβιβασμούς, στα εύηχα συνθήματα και τις επιφανειακές προσεγγίσεις. Η κυβέρνηση του Νίκου Αναστασιάδη διαμόρφωσε ήδη μία ολοκληρωμένη αναπτυξιακή στρατηγική που στόχο έχει την αποκατάσταση της σταθερότητας και την επαναφορά της οικονομίας σε τροχιά ανάπτυξης και προόδου. Λήφθηκαν γενναίες αποφάσεις για εφαρμογή συνετής δημοσιονομικής πολιτικής και διαρθρωτικές αλλαγές για τη μεταρρύθμιση και εκσυγχρονισμό του Κράτους και για επαναφορά της Κύπρου σε τροχιά ανάπτυξης.
Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,
ΧΡΗΣΤΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ -ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ- ΤΙΜΩΡΙΑ
Το πάγκοινο αίτημα της Κοινωνίας των πολιτών είναι αυτοί οι «κάποιοι» οι όποιοι και αν είναι και αφορούν, από όποιο πολιτικό χώρο και αν προέρχονται οι οποίοι απομυζούσαν και αποστέωναν την Κυπριακή οικονομία και το Χρηματοπιστωτικό σύστημα είτε με πράξεις, είτε με παραλήψεις, είτε με ένοχη σιωπή ή/ και χειροκρότημα να οδηγηθούν ενώπιον της Δικαιοσύνης. Για να υπάρξει κάθαρση και τιμωρία πάντοτε μέσα στα πλαίσια των θεσμών. Kαι από την ώρα που οι θεσμοί, οι μηχανισμοί διερεύνησης και απονομής της δικαιοσύνης λειτουργούν, ο οποιοσδήποτε πολιτικός σχολιασμός θα πρέπει να είναι περιττός. Στον ΔΗΣΥ θεωρούμε ύψιστο καθήκον των πολιτικών κομμάτων και πολιτικών προσώπων να αφήσουν την δικαιοσύνη απερίσπαστη να κάνει το καθήκον της, μακριά από πολιτικές πιέσεις, απειλές και σκοπιμότητες.
Είμαστε αταλάντευτα προσηλωμένοι στην αρχή ότι πρέπει να επιδεικνύεται μηδενική ανοχή σε οποιονδήποτε αποδεδειγμένα εμπλέκεται σε υποθέσεις δεκασμού, δωροδοκίας ή διασπάθισης χρήματος που ανήκει στους πολίτες της Κυπριακής Δημοκρατίας. Μηδενός εξαιρουμένου. Όπου και αν ανήκει, όπου και αν ισχυρίζεται ότι ανήκει ή/ και εκπροσωπεί. Πολύ περισσότερο, όσων τους ανατέθηκαν δημόσια αξιώματα από τον οποιονδήποτε. Η ηθική και νομική ευθύνη της διαχείρισης δημοσίου πλούτου πρέπει να είναι για όλους μας ύψιστη προτεραιότητα. Το περί δικαίου αίσθημα και το λειτούργημα χρηστής άσκησης οποιασδήποτε μορφής εξουσίας δεν μπορεί να είναι διαπραγματεύσιμα όπως κανένα χαιρετίζουμε την απόφαση την κυβέρνησης να συστήσει επιτροπές ελέγχου σε κάθε Υπουργείο και Δημόσιο Οργανισμό.
Ως κόμματα, αυτό που οφείλουμε μόνο να πράττουμε είναι να καθορίζουμε το νομικό πλαίσιο και τους κανόνες άσκησης χρηστής διοίκησης, με τρόπο που θα αποτρέπονται περιπτώσεις κακοδιαχείρισης, αλλά και θα διορθώνονται οι συνέπειες όπου η εγκληματική κακοδιαχείριση παρατηρείται.
Είναι το ελάχιστο που μπορούμε να κάνουμε για να εξυπηρετηθεί η δικαιοσύνη και η χρηστή διοίκηση, αλλά και για να επανακτηθεί η εμπιστοσύνη των πολιτών προς τους θεσμούς.
Η Επιτροπή Ελέγχου της Βουλής της οποίας έχω την τιμή να προεδρεύω, συλλογικά και συνυπεύθυνα, με υπομονή, επιμονή και συνέπεια, θα χαράσσει τον δρόμο της διαφάνειας παρά τα όποια εμπόδια τίθενται ενώπιον μας από αυτούς τους «κάποιους», είτε μικρόσχημοι ή μεγαλόσχημοι αποκαλούνται.
Καλά Χριστούγεννα / Καλή Χρονιά σε μια ελεύθερη επανενωμένη Πατρίδα.
