του Χριστόφορου Φωκαΐδη
Η πρόσφατη απόφαση του Κακουργιοδικείου, με την οποία αθωώθηκαν οι αστυνομικοί που είχαν κατηγορηθεί για κακοποίηση δύο φοιτητών, για πρώτη φορά προκάλεσε σε τέτοιο βαθμό την ευαισθητοποίηση της κοινωνίας γύρω από το κρίσιμο ζήτημα της προστασίας των δικαιωμάτων του πολίτη. Την ίδια στιγμή ανέδειξε, σε όλο του το μέγεθος, το μεγάλο πρόβλημα αξιοπιστίας των θεσμών που υπάρχει στον τόπο μας.
Μέχρι σήμερα αρκούμαστε σε διαπιστώσεις, υποβαθμίζοντας κατά κανόνα κάθε νέο περιστατικό ως μεμονωμένο. Η απόφαση του Κακουργιοδικείου ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι. Οι πολίτες αισθάνονται σήμερα πως κάτι πρέπει να γίνει. Κάτι πρέπει να αλλάξει.
Όταν πλήττεται η αξιοπιστία της αστυνομίας και των δικαστηρίων, πλήττεται το αίσθημα ασφάλειας και εμπιστοσύνης των πολιτών προς το κράτος δικαίου. Δεν πρέπει να μας διαφεύγει επίσης, πως μια τέτοια κρίση αξιοπιστίας των θεσμών, σωρευτικά υπονομεύει την ίδια την λειτουργία της δημοκρατίας.
Αυτή τη φορά δεν πρέπει να αρκεστούμε σε διαπιστώσεις. Οφείλουμε να αναζητήσουμε σε βάθος τα αίτια της κρίσης. Να τα αποκαλύψουμε και να τα αντιμετωπίσουμε, με γνώμονα πάντα την κατοχύρωση των δικαιωμάτων του πολίτη σε μια ευνομούμενη πολιτεία.
Σήμερα είμαστε πιο ικανοί από ποτέ να το κάνουμε γιατί μπορούμε να αξιοποιήσουμε την εμπειρία και τα μέσα που μας προσφέρει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Από το 1999 στο Ταμπέρε της Φινλανδίας οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της Ε.Ε. συμφώνησαν σε σειρά μέτρων με στόχο η Ένωση να καταστεί ένας «ενιαίος χώρος ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης που θα εγγυάται τα δικαιώματα των πολιτών». Ο Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων που ενσωματώνεται στη Μεταρρυθμιστική Συνθήκη της Λισσαβόνας εμβαθύνει και ενισχύει τον στόχο αυτό.
Οι μεγάλοι φιλελεύθεροι στοχαστές από τον καιρό του Διαφωτισμού υπεδείκνυαν πως για να υπάρχει δημοκρατία δεν αρκεί μόνο η διεξαγωγή αδιάβλητων και δίκαιων εκλογών αλλά επιβάλλεται και η κατοχύρωση των βασικών ελευθεριών και δικαιωμάτων που είναι αναπαλλοτρίωτα για κάθε άνθρωπο.
Είναι λοιπόν σήμερα, επιτακτική ανάγκη μέσα από θεσμικές παρεμβάσεις και συγκροτημένες πολιτικές πρωτοβουλίες να αναβαθμίσουμε το πλαίσιο λειτουργίας της δημοκρατίας μας και να αποκαταστήσουμε το κύρος των θεσμών.
Να εντοπίσουμε τα κενά του νομοθετικού πλαισίου που λειτουργούν ανασταλτικά ως προς την απονομή δικαιοσύνης. Να εξυγιάνουμε το αστυνομικό σώμα στη βάση ενός ορθολογικού προγράμματος ανασυγκρότησης και όχι στη βάση κομματικών σκοπιμοτήτων. Και τέλος, να καλλιεργήσουμε μια πολιτική κουλτούρα που θα ελέγχει την εξουσία και δεν θα ανέχεται τη διαπλοκή και τη διαφθορά.
Η ευθύνη είναι συλλογική. Είναι ευθύνη της κυβέρνησης πρωτίστως που πρέπει να έχει την πρωτοβουλία των κινήσεων. Είναι ευθύνη όλων των πολιτικών κομμάτων. Είναι ευθύνη, όμως, και της ίδιας της κοινωνίας. Είναι ευθύνη του καθενός και της καθεμιάς ξεχωριστά. Η ευαισθητοποίηση τόσων πολιτών, και ιδιαίτερα νέων, μετά την πρόσφατη απόφαση του Κακουργιοδικείου στέλλει ένα αισιόδοξο μήνυμα πως κάτι αρχίζει να αλλάζει και στον τόπο μας.
