του Χριστόφορου Φωκαΐδη
Η ομιλία του προέδρου Χριστόφια στο συνέδριο των αποδήμων δεν άφησε, δυστυχώς, πολλά περιθώρια αισιοδοξίας ότι η δική μας πλευρά μπορεί πραγματικά να πετύχει μια ουσιαστική αναπροσαρμογή στη στρατηγική της και να αναλάβει πρωτοβουλίες τέτοιες που να ανατρέπουν το ζοφερό τοπίο στο Κυπριακό, όπως προδιαγράφεται για τους επόμενους μήνες.
Το τρίπτυχο των προτάσεων που κατέθεσε η δική μας πλευρά (τουλάχιστον οι δύο από τις τρεις πτυχές του), συνιστά ως διαπραγματευτική κίνηση, μια θετική ενέργεια, μέσα στην αμυντική αδράνεια που μας έχει συνηθίσει η κυβέρνηση το τελευταίο διάστημα. Μια ενέργεια, ωστόσο, που το επικοινωνιακό και διαπραγματευτικό της κεφάλαιο θα εξαντληθεί πολύ σύντομα, αν δεν ενταχθεί σε ένα συνολικό και συγκροτημένο πλαίσιο στρατηγικής.
Η πρώτη πρόταση που περιλαμβάνεται στο τρίπτυχο του προέδρου αποτελεί ουσιαστικά πρόταση που όλες οι πολιτικές δυνάμεις είχαν υποβάλει εδώ και καιρό. Η λογική της παράλληλης διαπραγμάτευσης αποκλειόταν από την κυβέρνηση όταν για 18 μήνες συζητούσε με τον Ταλάτ (επικεντρωνόμενος στο κεφάλαιο της διακυβέρνησης), με βασικό επιχείρημα ότι η τουρκική πλευρά είναι αδιάλλακτη. Τώρα, δηλαδή, με τον Έρογλου, είναι λιγότερη αδιάλλακτη; Η δογματική άρνηση της κυβέρνησης να δεχθεί αυτό που σήμερα προτείνει (την παράλληλη δηλαδή διαπραγμάτευση), μας στοίχησε σε πολιτικό και διαπραγματευτικό χρόνο, μείωσε την αξιοπιστία μας στο εξωτερικό και σπατάλησε πολύτιμα αποθέματα ενότητας στο εσωτερικό.
Η δεύτερη πρόταση που αφορά την πρόταξη του ζητήματος της Αμμοχώστου στηρίζεται ουσιαστικά σε επαναφορά μιας παλαιότερης πρότασης επί προέδρου Παπαδόπουλου. Μια πρόταση, όμως, που δεν θα έχει ουσιαστικό αντίκρισμα αν δεν διαπιστωθεί η ευθύνη της Τουρκίας για τη μη ύπαρξη προόδου στις συνομιλίες. Δεν πρόκειται η Τουρκία να δώσει την Αμμόχωστο, αν μπορεί να το αποφύγει, μέσα από μια επικοινωνιακή στρατηγική που θα αποδεικνύει στους τρίτους, και κυρίως στην Ευρωπαϊκή Ένωση, πως η ίδια έκανε ό,τι ήταν δυνατό για να συμβάλει σε συνολική λύση. Γι’ αυτό, η πρόταση αυτή είναι μετέωρη, εάν δεν πάρει την μορφή ενός αυστηρού στρατηγικού διλήμματος για την Τουρκία: ή συνολική λύση τώρα ή την Αμμόχωστο ως ένα πρώτο βήμα προς τη λύση (σε άλλη περίπτωση σταματά η ενταξιακή πορεία της Τουρκίας). Για να γίνει όμως αυτό, θα πρέπει η πρόταση αυτή να ενταχθεί σε ένα συνολικό στρατηγικό σχεδιασμό με εναλλακτικά σενάρια.
Και εδώ ερχόμαστε στον τρίτο και πιο αδύναμο πυλώνα του τριπτύχου, βάσει του οποίου η ελληνοκυπριακή πλευρά θα αποδεχθεί διεθνή διάσκεψη (για τις διεθνείς πτυχές του Κυπριακού), μόνο αν βρισκόμαστε σε ακτίνα συμφωνίας για λύση. Τα ερωτήματα που προκύπτουν είναι πολλά. Καταγράφω τα πιο σημαντικά: 1.Αν η Τουρκία μπλοφάρει όταν λέει πως επιθυμεί λύση, που αποτελεί την πιο διαδεδομένη εκτίμηση, γιατί να αφήσει τα πράγματα να φτάσουν σε ακτίνα συμφωνίας; 2. Μήπως ο πρόεδρος Χριστόφιας, που επένδυσε τόσα στο σύντροφο Ταλάτ, θεωρεί σήμερα πως ο Έρογλου θα επιδιώξει να σπρώξει τα πράγματα προς την κατεύθυνση της λύσης;
Μόνο αν είχε κόστος η Τουρκία θα μπορούσε να κινηθεί στη βάση τουλάχιστον του στρατηγικού διλήμματος που υποδείξαμε πιο πάνω. Και ο μόνος τρόπος να έχει κόστος η Τουρκία είναι να τεθεί ενώπιον των ευθυνών της με συμμετοχή στο τραπέζι των εν εξελίξει διαπραγματεύσεων. Στο οποίο θα πρέπει να είναι παρούσα και η Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως προνοεί η πρόταση που αναλυτικά κατέθεσε ο Δημοκρατικός Συναγερμός στο Εθνικό Συμβούλιο, και όπως βολιδοσκοπήθηκε η δική μας πλευρά προ μηνών από την ισπανική προεδρία.
Έχω την άποψη, πως έστω και τώρα, μπορούμε πραγματικά να αναλάβουμε πρωτοβουλίες που θα ανατρέπουν το αρνητικό σκηνικό σε βάρος μας. Προτάσεις και ιδέες υπάρχουν. Το ερώτημα είναι: έχει ο πρόεδρος Χριστόφιας τη διάθεση να λειτουργήσει ως πραγματικός ηγέτης που μπορεί να βάζει κατά μέρος το «εγώ» και να συνθέσει απόψεις και εισηγήσεις που είναι ωφέλιμες για τον τόπο, στη πιο κρίσιμη ίσως καμπή του Κυπριακού;
Είπε ο πρόεδρος Χριστόφιας στο συνέδριο των αποδήμων πως αν υπάρχει Κύπρος, η ιστορία θα τον δικαιώσει. Αν θα υπάρχει ή όχι Κύπρος εξαρτάται σίγουρα, στο μεγαλύτερο βαθμό, από τον ίδιο. Η μοίρα της Κύπρου είναι συνυφασμένη με τις επιλογές που ο ίδιος έκανε τα τελευταία χρόνια και αυτές που θα κάνει τους επόμενους λίγους μήνες. Μακάρι ο πρόεδρος να βρει τον τρόπο το επόμενο διάστημα να κάνει τις σωστές επιλογές και ας τον δικαιώσει η ιστορία! Η ευθύνη είναι στα δικά του χέρια και είναι τεράστια.
