Μια πρόσφατη συζήτηση στη Βουλή έφερε στο φως την απαράδεκτη κατάσταση που επικρατεί σε κυβερνητικές υπηρεσίες στη μεταχείριση των πολιτών. Επιβεβαιώθηκαν από τους ίδιους τους αρμοδίους οι καθυστερήσεις στην καταβολή επιδομάτων (Ταμείο Πλεονάζοντος Προσωπικού, Κοινωνική Σύνταξη, Ανεργιακό, Επίδομα Τοκετού κοκ) και τα σοβαρά ελλείμματα στην αποτελεσματικότητα του κρατικού μηχανισμού.
Πολίτες που προέρχονται κατά κύριο λόγο από τις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού είναι εκτεθειμένοι στην άκρατη γραφειοκρατία και υφίστανται συνεχώς ταλαιπωρίες. Η πολύμηνη καθυστέρηση στην καταβολή βοηθημάτων σε αυτές τις περιπτώσεις, δεν είναι ένα θεωρητικό σχήμα. Η δε παραδοχή του υπουργείου Εργασίας, ενώπιον των βουλευτών για την αδυναμία των υπηρεσιών του να ανταποκριθεί, μας βάζει σε διπλό προβληματισμό.
Είναι η κυβέρνηση θεατής των προβλημάτων; Είναι οι πολιτικοί προϊστάμενοι και ανώτεροι υπηρεσιακοί υπόλογοι για την κατάσταση ή όχι;
Κατά την άποψή μου, αποτελεί κατεξοχήν ευθύνη της κυβέρνησης να προωθεί έμπρακτα μια πολιτική εκσυγχρονισμού των δομών των κρατικών υπηρεσιών προκειμένου να ανταποκρίνονται στην πιο σημαντική αποστολή τους: την εξυπηρέτηση των πολιτών.
Αυτό στην Κύπρο του 2011 δεν συμβαίνει ακόμα. Κυριαρχεί η αντίληψη ότι ο πολίτης που λαμβάνει κάποιο βοήθημα είναι πολίτης δεύτερης κατηγορίας και δεν μπορεί να απαιτεί τα δικαιώματά του. Την ίδια στιγμή τα προβλήματα συσσωρεύονται, οι ανάγκες αυξάνονται, ενώ ο διοικητικός μηχανισμός παραμένει στάσιμος.
Πιστεύω ότι υπάρχει η ανάγκη να γίνουν σοβαρές τομές στον τρόπο λειτουργίας της δημόσιας υπηρεσίας σε τρεις συγκεκριμένους τομείς:
Πρώτον, στη μηχανογράφηση των υπηρεσιών και στην ευρεία εφαρμογή συστημάτων άμεσης εξυπηρέτησης μέσω διαδικτύου.
Δεύτερον, στην ταχεία επανακατάρτιση διοικητικών στελεχών του δημοσίου, ώστε να είναι σε θέση, πιο αποτελεσματικά να διεκπεραιώνουν την εργασία τους.
Τρίτον, στη μελέτη και απλοποίηση των διαδικασιών για αποφόρτιση του δημόσιου λειτουργού.
Αποτελεί υπεκφυγή στον 21ο αιώνα, να επικαλούνται κάθε φορά οι πολιτικοί και διοικητικοί προϊστάμενοι τις ελλείψεις στη στελέχωση του προσωπικού τους, τη στιγμή που το υφιστάμενο προσωπικό δεν αξιοποιείται στον μέγιστο δυνατό βαθμό. Η σύγχρονη τάση στη δημόσια διοίκηση είναι το ανθρώπινο δυναμικό να κάνει πολλαπλάσια εργασία με λιγότερο προσωπικό γιατί ακριβώς είναι καλύτερα εκπαιδευμένο και μπορεί να χρησιμοποιεί τα σύγχρονα εργαλεία της πληροφορικής.
Θεωρώ επίσης ότι είναι απαραίτητο να υπάρξει μια ριζική αλλαγή νοοτροπίας στη σχέση ανάμεσα στο κράτος και τον πολίτη. Το κράτος – η εκάστοτε κυβέρνηση – έχει ευθύνη να προσφέρει στους πολίτες τα απαραίτητα εργαλεία, τα μέσα πληροφόρησης για τη δική του εξυπηρέτηση. Δεν είναι ο πολίτης υπηρέτης του κράτους. Οι σχέσεις πολίτη και κράτους είναι επίσης σχέσεις αμοιβαιότητας. Όταν το κράτος απαιτεί ορθώς να λαμβάνει έγκαιρα τους φόρους και δια νόμου επιβάλλει κυρώσεις, θα πρέπει να αντιλαμβάνεται ταυτόχρονα ότι η ίδια απαίτηση ισχύει και από την πλευρά των πολιτών: όλες οι ενέργειες για τη στήριξη του πολίτη θα πρέπει να διεκπεραιώνονται στο ζωτικό χρόνο που τις έχει ανάγκη και όχι κατά βούληση…
Χρειαζόμαστε μια σύγχρονη δημόσια διοίκηση που θα αναλάβει στους ώμους της το κεντρικό έργο της στήριξης των πολιτών, των επιχειρήσεων, των συνταξιούχων, των ευπαθών ομάδων. Χρειαζόμαστε κράτος που να εφαρμόζει τις αρχές της χρηστής διοίκησης και να συμπεριφέρεται στους πολίτες με γνώμονα την εξυπηρέτησή του, την εξοικονόμηση πόρων, την προσφορά αποτελεσματικής κοινωνικής προστασίας και την ενίσχυση της παραγωγικότητας. Ένα κράτος μηχανογραφημένο, ικανό σε όλες τις βαθμίδες του να προσφέρει στον πολίτη και την κοινωνία με βάση τις γενικές και εξατομικευμένες ανάγκες του.
