Αγαπητές και Αγαπητοί συνάδελφοι,
Σήμερα είναι μια ιστορική ημέρα για το Κοινοβούλιο μας, αφού μετά από τρία χρόνια εντατικών συζητήσεων στην Επιτροπή Νομικών της Βουλής, και δεκάδες χρόνια πριν εκεί έξω στην κοινωνία, η μεταρρύθμιση της Ανώτατης Βαθμίδας της Δικαιοσύνης βρίσκεται επιτέλους ολοκληρωμένη ενώπιον μας. Καλούμαστε σήμερα και την ερχόμενη Πέμπτη να ψηφίσουμε τα νομοσχέδια για να κάνουμε ένα σημαντικότατο βήμα μπροστά, ώστε να δώσουμε στους πολίτες ένα γρήγορο, ποιοτικό και αποτελεσματικότερο σύστημα απονομής της δικαιοσύνης. Καλούμαστε σήμερα να αφήσουμε πίσω μας ένα σύστημα άκαμπτο, δυσλειτουργικό που έχει επιφέρει τεράστιες καθυστερήσεις, όπως επιβεβαιώνουν και οι ευρωπαϊκοί δείκτες, που μας τοποθετούν στον πάτο, όσον αφορά τον χρόνο εκδίκασης υποθέσεων.
Ένα σύστημα που αποτελεί κοινή παραδοχή, όλων μας, ότι έχει καταρρεύσει. Αντιλαμβάνεστε πως όταν το ίδιο το Ανώτατο Δικαστήριο της χώρας, μας καλεί να προχωρήσουμε άμεσα στην ψήφιση της μεταρρύθμισης γιατί το σύστημα απονομής της Δικαιοσύνης καταρρέει, όταν σύσσωμος ο δικηγορικός κόσμος δια των αντιπροσώπων του μας καλεί να προχωρήσουμε με την μεταρρύθμιση, όταν οι πολίτες που αντιπροσωπεύουμε αγανακτούν, όταν οι εμπειρογνώμονες που καλέσαμε ως κράτος τάσσονται ξεκάθαρα υπέρ της συγκεκριμένης μεταρρύθμισης, δεν έχουμε επιλογή.
Είναι πλέον ξεκάθαρη η υποχρέωση μας να προχωρήσουμε άμεσα στην ψήφιση των νομοσχεδίων, κάνοντας αρχή σήμερα με αυτό που έχουμε ενώπιόν μας και αφορούν στην Τροποποίηση του Συντάγματος. Οφείλω σε αυτό το σημείο ως Πρόεδρος της Επιτροπής Νομικών Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως να ευχαριστήσω όλους όσοι συνέβαλαν με τον δικό τους τρόπο για να βρισκόμαστε σήμερα σε αυτό το σημείο…..
Αγαπητές και Αγαπητοί συνάδελφοι
Όποτε το Κοινοβούλιο καλείται να τροποποιήσει το Σύνταγμα, τον υπέρτατο νόμο του Κράτους μας είναι από μόνο του ένα ιστορικό γεγονός, και γι’ αυτό πρέπει να γίνεται με φειδώ εκεί και όπου οι συνθήκες το επιβάλουν, εκεί και όπου το κράτος δικαίου το απαιτεί. Πόσω δε μάλλον όταν μια τέτοια τροποποίηση αφορά στον εκσυγχρονισμό του κατεξοχήν κυτάρρου μιας ευνομούμενης πολιτείας, της δικαιοσύνης, η οποία όπως ο Αριστοτέλης όρισε «αποτελεί συστατικό στοιχείο της πόλης». Όπως η κοινωνία μας εξελίσσεται και οι ανάγκες της μεταλλάσσονται, έτσι και το Σύνταγμά μας πρέπει να τροποποιείται για να ανταποκρίνεται στις νέες πραγματικότητες και να εξυπηρετεί το συμφέρον των πολιτών. Άλλωστε, «η ευημερία του λαού είναι ο υπέρτατος νόμος».
Κυρίες και Κύριοι Βουλευτές
Η μεταρρύθμιση της Ανώτατης Βαθμίδας της Δικαιοσύνης, που έχουμε ενώπιόν μας δεν αφορά μόνο στην γρήγορη εκδίκαση των εφέσεων. Αποσκοπεί στην προώθηση της διαφάνειας, της εξειδίκευσης και στον αλληλοέλεγχο των δικαστών. Θα γίνω πιο συγκεκριμένος: Με τα τρία νομοσχέδια δημιουργείται ο τρίτος βαθμός δικαιοδοσίας. Θα δημιουργηθεί το Εφετείο, με 16 δικαστές, το νέο Ανώτατο Δικαστήριο και το νέο Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο, με 7 και 9 Δικαστές αντίστοιχα. Με τον τρόπο αυτό, όπως αντιλαμβάνεστε σίγουρα θα αντιμετωπιστούν οι καθυστερημένες εφέσεις, ενώ θα επιτύχουμε την ποιοτικότερη απονομή της δικαιοσύνης χάριν της εξειδίκευσης που θα αποκτήσουν οι δικαστές μας. Δεν θα ασχολούνται πλέον όλοι οι Δικαστές με όλες τις υποθέσεις.
Παράλληλα, προνοείται η σύσταση ενός νέου Γνωμοδοτικού Δικαστικού Συμβουλίου που θα εισηγείται στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας υποψήφιους Δικαστές για διορισμό στις θέσεις των δικαστών των Ανωτάτων Δικαστηρίων.
Επιπλέον, εμπλουτίζεται η σύνθεση του νέου Ανωτάτου Δικαστικού Συμβουλίου, που μέχρι τώρα αποτελείται μόνο από του Δικαστές του σημερινού Ανωτάτου, με εξωδικαστικούς, όπως τον Γενικό Εισαγγελέα, τον Πρόεδρο του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου και δύο ακόμη εγνωσμένου κύρους και υπόληψης νομικών.
Επιπλέον, με την σύσταση του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου, θα υπάρχει η δυνατότητα προσφυγής κατά της απόφασης του Ανωτάτου Δικαστικού Συμβουλίου από υποψηφίους δικαστές που δεν έχουν διοριστεί ή προαχθεί. Φανταστείτε ότι μέχρι και σήμερα, το δικαίωμα που έχει ο κάθε πολίτης να προσφύγει στο Δικαστήριο γιατί δεν έχει διοριστεί σε μία δημόσια θέση, δεν το έχουν οι δικαστές μας. Αυτό με την ψήφιση των νομοσχεδίων θα σταματήσει. Με τον τρόπο αυτό, ενισχύεται η διαφάνεια κατά τον διορισμό και την προαγωγή των δικαστών μας.
Δημιουργούνται επίσης δικαστικά συμβούλια εντός των δύο νέων Ανωτάτων Δικαστηρίων με στόχο τον αλληλοέλεγχο. Σήμερα, οι ίδιοι οι Δικαστές του Ανωτάτου Δικαστηρίου καλούνται να ελέγξουν τους «αδελφούς» τους Δικαστές, πράγμα ανεπίτρεπτο. Με τη μεταρρύθμιση, οι Δικαστές του Ανωτάτου Δικαστηρίου θα ελέγχουν τους Δικαστές του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου και το αντίστροφο. Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται ο αλληλοέλεγχος (check and balances).
Αγαπητές και αγαπητοί συνάδελφοι,
Όπως ανέφερα και πιο πριν, η μεταρρύθμιση της Ανώτατης Βαθμίδας της Δικαιοσύνης δεν θα βοηθήσει μόνο στην γρηγορότερη απονομή της δικαιοσύνης. Η μεταρρύθμιση προωθεί την διαφάνεια, τον αλληλοελέγχο, την εξειδίκευση. Άλλωστε, η Δικαιοσύνη δεν πρέπει να είναι μόνο γρήγορη, πρέπει να είναι και ποιοτική, και διαφανής, και πρέπει να δημιουργεί το αίσθημα της εμπιστοσύνης στον πολίτη, και πραγματικά πιστεύω ότι σήμερα θέτουμε γερά θεμέλια προς αυτή την κατεύθυνση.
Επιπλέον, ας μην ξεχνάμε ότι όταν μιλάμε για μεταρρύθμιση της Δικαιοσύνης, δεν αναφερόμαστε μόνο στα νομοσχέδια που έχουμε ενώπιόν μας. Κομμάτι της μεταρρύθμισης αποτελεί η ίδρυση ειδικών δικαστηρίων. Πριν λίγες εβδομάδες εμείς οι ίδιοι ψηφίσαμε την ίδρυση του Εμπορικού Δικαστηρίου και Ναυτοδικείου, τα προηγούμενα χρόνια ψηφίσαμε την ίδρυση του Διοικητικού Δικαστηρίου και του Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας. Η μεταρρύθμιση είναι μια διαρκής διαδικασία.
Γνωρίζουμε ότι μπαίνει σιγά σιγά η τεχνολογία στα Δικαστήρια μας, με το i-justice και το e-justice με τα οποία θα επιτρέπεται η ηλεκτρονική καταχώριση και διαχείριση δικαστικών υποθέσεων, προχωρά η μετάβαση από τη στενογραφία στην στενοτύπηση και στην συνέχεια στην Ακουστική Ψηφιακή Καταγραφή Πρακτικών Συνεδριάσεων Δικαστηρίου. Γνωρίζουμε ότι το Ανώτατο Δικαστήριο έχει προχωρήσει στην υλοποίηση ενός εξαιρετικού έργου με τους νέους θεσμούς πολιτικής δικονομίας, με τους οποίους θα απλοποιηθούν και θα επιταχυνθούν οι δικαστικές διαδικασίες των Επαρχιακών Δικαστηρίων. Ήδη σε κάθε Επαρχία έχουν οριστεί δικαστές που ασχολούνται κατά αποκλειστικότητα με την εκδίκαση των καθυστερημένων υποθέσεων. Μέσα από όλα αυτά τα νομοσχέδια και δράσεις που γίνονται τα τελευταία χρόνια, και από το ίδιο το Ανώτατο Δικαστήριο, και από την εκτελεστική εξουσία αλλά και από εμάς τους ίδιους, γιατί όλοι έχουμε συνεισφέρει στην μεγάλη αυτή προσπάθεια που γίνεται, θα επιτύχουμε τον κοινό για όλους μας στόχο, που δεν είναι άλλος, από την γρήγορη και αποτελεσματική απονομή της Δικαιοσύνης.
Κυρία Πρόεδρε,
Δεν ισχυρίζομαι ότι με την ψήφιση αυτών των νομοσχεδίων θα επιλυθεί αυτόματα το τεράστιο πρόβλημα των καθυστερήσεων στο σύστημα απονομής της δικαιοσύνης μας. Συγκεκριμένα, αναμένεται η κατάθεση νομοσχεδίου για την σύσταση Δικαστηρίου επίλυσης μικροδιαφορών ( small claims), η καθιέρωση και ενίσχυση του θεσμού του Διαμεσολαβητή, η υλικοτεχνική αναβάθμιση των υποδομών όλων τω δικαστηρίων μας, καθώς επίσης και η μεταρρύθμιση του οικογενειακού δικαίου η οποία αναμένεται να μας αποσταλεί σύντομα, είναι μόνο μερικά από αυτά που πρέπει να γίνουν.
Κυρίες και Κύριοι Βουλευτές,
Ως εκλελεγμένοι αντιπροσώποι του λαού όμως, έχουμε βαριά ευθύνη να διασφαλίσουμε την ισοπολιτεία, την ισονομία, τη χρηστή διοίκηση, καθώς και την προάσπιση των δικαιωμάτων και της αξιοπρέπειας του πολίτη από κάθε μορφή αυθαιρεσίας και κατάχρησης της εξουσίας.
Οι πολίτες ζητούν πλέον συγκεκριμένες πράξεις και αποτελέσματα. Μόνο με πράξεις και αποτελέσματα θα μπορέσουμε συλλογικά, ως θεσμοί, να ξανακτίσουμε τη χαμένη σχέση εμπιστοσύνης με τους πολίτες. Οι σημερινές μεταρρυθμίσεις αποτελούν αδιαμφισβήτητα ένα θετικό βήμα προς τα εμπρός, ένα βήμα προς ένα καλύτερο σύστημα απονομής της δικαιοσύνης. Αυτό χρωστάμε στους πολίτες του σήμερα και του αύριο.
Σας ευχαριστώ πολύ.
